Thời gian gần đây, nhiều người săn tìm quả na rừng về làm thuốc. Mức giá được đưa ra tương đối cao, dao động 120.000-150.000 đồng/kg.
Chia sẻ trên trên Tri thức trực tuyến, anh Vừ A Ly (dân tộc H Mông) ở bản Vua Lương (Thuận Châu, Sơn La) giá đắt, khách đặt mua nhiều nên anh thường xuyên lên rừng hái na về bán.
Mỗi quả nặng trung bình khoảng 2,5 kg, loại to có thể lên tới hơn 5 kg. Vì thế, mỗi lần vào rừng hái na, anh Ly thu về cả vài triệu đồng.
|
|
Theo anh Ly, yêu cầu của người mua khá khắt khe như quả đủ độ chín (thường có màu đỏ), cân nặng trên 2,5 kg, vỏ nứt to. Vì thế, người hái phải tìm sản phẩm đạt yêu cầu.
Không chỉ A Ly mà nhiều người trong bản cũng lên rừng tìm na để bán. Anh Vừ A Giang, cùng bản với A Ly cho biết, trước đó, các cánh rừng ở Sơn La tràn ngập loại cây này.
|
|
Tuy nhiên, khoảng năm 2011-2013, nhiều người Trung Quốc sang mua rễ na gốc nhỏ để làm thuốc với giá 200.000-500.000 đồng/kg.
Thấy lợi nhuận lớn nên nhiều người dân vào rừng chặt cả những gốc thân to trộn vào để bán kiếm thêm thu nhập. Cũng vì vậy, hiện tại, loại quả này tương đối hiếm.
|
|
Muốn hái được, người dân phải đi vào rừng sâu. Thậm chí, 2 ngày mỗi người mới hái được vài quả.
Tuy nhiên, việc hái na rừng khá nguy hiểm. Đặc điểm của nó là chỉ mọc trong rừng sâu, trên những cây cổ thụ, nên phần lớn quả to tập trung trên tán lá cao. Thêm nữa, loại quả này thu hút ong rừng lớn đến sống và bám vào cuống nên gây khó khăn cho việc trẩy hái.
|
|
Trung bình, mỗi cây na nhỏ có khoảng 5-6 quả, riêng loại cây to có tới 30-40 quả. Vậy nhưng cũng chỉ những người đi rừng chuyên nghiệp, trèo giỏi mới thu hoạch được nhiều loại quả này.
Khách hàng hỏi mua, đặt na rừng khá đông. Phần lớn là khách du lịch hay các hiệu thuốc đông y ở Hà Nội, Bắc Giang, Thái Bình, Nam Định,… Mức giá họ đưa ra cũng tương đối cao, dao động từ 120.000 đến 150.000 đồng/kg đối với na tươi.
|
|
Anh Minh, chủ điểm thu mua na rừng ở Sapa, chia sẻ trên Tri thức trực tuyến, một quả na chỉ có 1/3 là ruột, nên anh chủ yếu đặt mua na rừng tươi và múi na phơi khô về làm thuốc.
Cũng theo anh, na khô phải đạt trọng lượng từ 2kg trở lên mới đạt yêu cầu. Bên cạnh đó, na cần phải chín ương có màu đỏ, không thối hỏng. Vậy nên anh thường yêu cầu người bán phơi khô theo đúng yêu cầu như để nguyên ruột, tẻ múi na, phơi khô hẳn,… Giá thu mua na khô cao hơn, dao động từ 230.000 đến 250.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, vào những năm 2011-2013, nhiều thương lái Trung Quốc tìm sang tận bản thu mua rễ na rừng gốc nhỏ với mức giá 200.000 đến 500.000 đồng/kg. Người dân thấy lời nên thi nhau vào rừng chặt gốc na từ to đến nhỏ để bán.
|
|
| Tại Việt Nam, chưa đơn vị nào nghiên cứu về giá trị dược liệu của quả na rừng. |
Chính vì thế, hiện tại quả na rừng khá hiếm, có đôi khi đi vào rừng tận 2 ngày mới có thể hái được một số ít quả na đạt đủ tiêu chuẩn.
Còn theo lương y đa khoa Trần Ngọc Bích, Chủ tịch Hội Đông y huyện Yên Thế (Bắc Giang), cây na rừng (cây cơm nắm) có tên khoa học là Kadsura coccinea.
Loại cây này phổ biến ở các tỉnh Bắc Giang, Lạng Sơn, Sơn La, Bắc Kạn.... Cây thân leo mọc cùng những cây sống lâu năm trong rừng. Thông thường, thân cây có thể vươn leo lên 15-20 m.
Chuyên gia nói trên cho biết, rễ cây, loại nhỏ, thường được nhiều người sử dụng làm bài thuốc dân gian chữa các bệnh phong thấp, chống hậu sản, hồi sức,...
Tuy nhiên, tại Việt Nam, chưa đơn vị nào nghiên cứu về giá trị dược liệu của quả na rừng.
| Cây na rừng thuộc loại thân dây leo to có nhánh mọc trườn, mảnh, phủ lớp lông tuyến màu sậm, rồi về sau lại có lỗ bì hình dải. Lá bầu dục hay thuôn, dạng góc ở gốc, thon hẹp, tù, dài 6-10cm, rộng 3-4cm, nhạt màu ở dưới, rất nhẵn. Hoa đơn tính ở nách lá dài 15mm, rộng 10mm, màu tía. Quả giống như một quả na to. Hoa na thường nở rộ vào tháng 5 - 6, quả vào tháng 8-9. Loại cây này thường mọc ở các vùng núi cao Lào Cai (Sa Pa), Hà Tây (Ba Vì) đến Di Linh, Bảo Lộc tỉnh Lâm Đồng. Cũng phân bố ở Trung Quốc, Lào. Thu hái rễ quanh năm, rửa sạch, thái phiến, phơi khô dùng dần. Cây na rừng có nhiếu tính vị và tác dụng: Rễ có vị cay ấm, hơi đắng, có hương thơm; có tác dụng hành khí chỉ thống, hoạt huyết, tán ứ, khư phong tiêu thũng. Rễ dùng trị: 1. Viêm ruột mạn tính, viêm dạ dày ruột cấp tính, viêm loét dạ dày và hành tá tràng. 2. Phong thấp đau xương, đòn ngã ứ đau. 3. Đau bụng trước khi hành kinh, sản hậu ứ đau sưng vú. Liều dùng 15-30g rễ khô sắc nước uống. Dân gian cũng thường dùng vỏ thân, vỏ rễ làm thuốc bổ, kích thích tiêu hóa, giảm đau. Ngày dùng 8-16 g sắc hoặc ngâm rượu uống. Quả na có công dụng: ăn được. Quả rang lên làm thuốc an thần gây ngủ. |
