Khi nào thấy bàn thờ gia tiên chưa được trang nghiêm thanh tịnh thì nên lau dọn ngay, hoặc đặt lịch định kỳ bao nhiêu ngày sẽ lau môt lần, không nhất thiết cứ phải chờ đến dịp gần Tết mới lau dọn.
Nhiều người cho rằng phải chờ đến ngày 23 Tết Ông Công Ông Táo mới tỉa chân hương và lau chùi bàn thờ – đó là quan niệm sai lầm. Thậm chí có người còn để chân hương quá nhiều, tầng tầng lớp lớp năm này qua năm khác. Đó là sự mê tín, máy móc, chỉ trụ vào hình thức bề ngoài mà không hiểu rõ ý nghĩa tâm linh của việc thắp hương thờ cúng.
Việc thờ cúng là để tỏ sự hiếu đễ, tri ân đối với gia tiên, tiền chủ, thần linh hộ pháp, rất cần phải khiêm cung, không dám kể lể công lao. Do vậy bài trí bàn thờ nên tránh hình thức bề ngoài, nhằm khua trương hào nhoáng, chưng diện mà quên mất điều cơ bản là “tâm thành”.
Theo Tiến sỹ Vũ Thế Khanh, trong dịp Tết, việc trang trí bàn thờ gia tiên rất quan trọng. Bày bàn thờ gia tiên, ngoài những thứ như hoành phi, câu đối, tượng hoặc ngai thờ, khám thờ, bài vị, ảnh, lư hương, đỉnh đồng,.. (tùy theo hoàn cảnh của từng gia đình).
Tuy nhiên, có những thứ không thể thiếu như: Bát hương (dùng hương thơm không có hóa chất độc hại); nước tinh khiết, thanh tịnh; đèn nến.
Nên bài trí bàn thờ gia tiênnơi thoáng khí, thanh tịnh, trang nghiêm, xa vực khu vệ sinh, bếp núc bụi bậm. Đồ dâng cúng (Hoa quả, tịnh tài, tịnh vật, cỗ bàn, bánh trái, trầu cau…). Tuy nhiên, cần lưu ý không nên bày các loại hoa quả nhựa, giả loại thật trên bàn thờ gia tiên.
Bởi những thứ này tượng trưng cho lòng thành hiếu kính của con cháu, tín chủ cúng dâng cho gia tiên, tiền chủ, thần linh, hộ pháp, nhưng đồng thời cũng tượng trưng cho quy luật NHÂN – DUYÊN - QUẢ trong vũ trụ.
Cách trang trí trên bàn thờ phải làm sao cho đẹp mắt và tiện sử dụng. Nếu có đỉnh đồng thì đặt bên trong bát hương để khi thắp hương không bị vướng. Bát hương có thể được kê cao hơn bằng các kệ đỡ bát hương, đặt ở chính giữa bàn thờ, sao cho khi thắp hương thì vừa tầm với của tay, miệng bát hương phải cao tối thiểu từ ngực trở lên, tránh việc để bát hương thấp dưới bụng thì có vẻ bất kính, thiếu trang trọng.
Lọ lộc bình, lọ hoa, hạc đồng, cây nến… để ở hai bên. Phía trước bát hương có thể để mâm ngũ quả (hoặc để 2 mâm hoa quả, bánh trái sang hai bên), phải có ấm nước và 3 hoặc 5 chiếc chén nhỏ.
(*) Bài viết có tính chất tham khảo.
