Khi nấu ăn ở nhà, nhiều người có thói quen nấu nhiều, đặc biệt là những thực phẩm ăn thường xuyên như cơm. Tuy nhiên, có một quan niệm sai lầm rằng việc hâm nóng cơm thừa là không an toàn.
Để ăn cơm nguội một cách an toàn, bạn chỉ cần nấu chín, để nguội, bảo quản và hâm nóng đúng cách. Điều này giúp ngăn ngừa bệnh tật và lãng phí thực phẩm.
Bạn có thể đã nghe trên mạng xã hội hoặc từ ai đó rằng cơm để trong vài giờ sẽ bị nhiễm vi khuẩn và có thể dẫn đến ngộ độc thực phẩm nếu ăn phải. Thực tế, điều này chỉ đúng một phần.
Cơm chưa nấu chín có thể chứa vi khuẩn có tên Bacillus cereus. Nếu tiêu thụ một lượng lớn vi khuẩn này, nó có thể khiến bạn bị bệnh.
Trong khi cơm được nấu ở nhiệt độ thích hợp (ít nhất là 140 độ F), vi khuẩn có hại sẽ bị tiêu diệt. Nếu bạn làm nguội và bảo quản nhanh chóng cũng như hâm nóng đúng cách - thậm chí hai hoặc ba lần - thì việc ăn cơm nguội hoàn toàn ổn.
Tuy nhiên, bạn cần tránh để cơm ở nhiệt độ phòng hàng giờ liền. Dưới đây là một số cách xử lý cơm thừa an toàn thông qua việc nấu, phục vụ, làm nguội và hâm nóng đúng cách.
Cách nấu cơm
Bước đầu tiên để nấu ăn trong bếp là rửa tay đúng cách bằng xà phòng và nước. Tiếp theo, nấu cơm theo hướng dẫn trên bao bì: đun sôi cơm để tiêu diệt mọi vi sinh vật gây bệnh có thể hiện diện, bao gồm cả Bacillus cereus.
Nếu bạn vo gạo vì mục đích an toàn thực phẩm thì không có hướng dẫn nào chỉ ra rằng việc này sẽ giúp bạn ăn cơm an toàn hơn. Ngoài ra, một số người vo sạch hoặc ngâm gạo qua đêm trước khi nấu để loại bỏ một số tinh bột khiến cơm bị nhão.
Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), việc vo hoặc ngâm gạo cũng có thể làm giảm một số chất dinh dưỡng như folate, sắt, niacin và thiamin, từ 50 đến 70%.
Nếu bạn chọn sử dụng nồi cơm điện ở nhà, hãy nấu cơm trong thiết bị nhưng chỉ cần đảm bảo nhiệt độ đạt và duy trì ở mức 140 độ F trở lên để tiếp tục bảo quản cơm bên trong nồi an toàn.
Nếu bạn không chắc chắn, hãy lấy cơm ra sau khi nấu xong, để nguội đúng cách theo hướng dẫn bên dưới và bảo quản trong tủ lạnh.
Tránh để cơm ở ngoài quá lâu
Cơm để được bao lâu khi bạn sử dụng cũng đóng một vai trò quan trọng trong sự an toàn của cơm. Vi khuẩn phát triển nhanh chóng ở nhiệt độ từ 40 độ F đến 140 độ F. Sau khi được nấu chín an toàn, cơm phải được giữ nóng (ở nhiệt độ 140 độ F trở lên) để ngăn vi khuẩn phát triển.
Nếu bạn dọn cơm và đặt cơm vào bát trên bàn ở nhiệt độ phòng thì cơm phải được bảo quản trong tủ lạnh trong vòng hai giờ sau khi nấu. Nếu cơm để yên trong hai giờ ở nhiệt độ phòng hoặc một giờ nếu nhiệt độ từ 90 độ F trở lên (như ăn ngoài trời), thì nên bỏ cơm đi.
Tốt nhất bạn nên chia một mẻ cơm nhỏ cho bữa ăn và để nguội phần cơm còn lại ở nhiệt độ phòng (trong khoảng 20 phút). Sau đó đóng gói ngay vào hộp và để trong tủ lạnh.
Mẹo làm nguội cơm đúng cách
Để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, hãy bảo quản cơm ở nhiệt độ 40 độ F trở xuống, đây là nhiệt độ điển hình của tủ lạnh.
Không bao giờ đặt cơm nóng (hoặc bất kỳ thực phẩm nóng nào) vào tủ lạnh vì nó có thể làm tăng nhiệt độ của các thực phẩm xung quanh, khiến chúng có nguy cơ bị vi khuẩn phát triển và xâm nhập.
Để nguội cơm nhanh, hãy chia mẻ cơm lớn thành những mẻ nhỏ hơn bằng cách cho vào những hộp chứa nông. Khi cơm đạt đến nhiệt độ 70 độ F, hay còn gọi là nhiệt độ phòng, đậy nắp hộp rồi đặt vào tủ lạnh hoặc tủ đông.
Cơm đã nguội nhất định phải được cho vào túi có thể khóa kín hoặc hộp bảo quản có nắp đậy. Điều này giúp ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập, giữ độ ẩm và ngăn ngừa mùi hôi của cơm.
Đừng quên dán nhãn thực phẩm của bạn với tên và ngày nên sử dụng. Theo FoodSafety.gov, cơm nguội có thể được bảo quản trong tủ lạnh từ ba đến bốn ngày và trong tủ đông từ một đến hai tháng.
Cách hâm nóng cơm an toàn
Cơm hâm nóng, dù bạn sử dụng phương pháp nào, cũng phải đạt nhiệt độ 165 độ F. (Ảnh: ITN)
Bạn hoàn toàn có thể hâm nóng lại cơm thừa miễn là bạn đã xử lý đúng cách và làm theo các hướng dẫn ở trên. Nếu bạn bảo quản cơm trong tủ đông thì điều quan trọng là phải rã đông đúng cách.
Bạn có thể rã đông trong lò vi sóng và đun nóng cho đến khi đạt nhiệt độ 165 độ F khi đo bằng nhiệt kế thực phẩm. Bạn cũng có thể cho cơm đông lạnh vào ngăn lạnh qua đêm để rã đông. Cơm đã rã đông dùng được từ 3 đến 4 ngày nhưng vẫn cần phải hâm nóng trước khi ăn.
Nếu đó là một phần cơm nhỏ, bạn cũng có thể hâm nóng cơm đông lạnh mà không cần rã đông bằng cách cho cơm vào nồi cùng với một ít chất lỏng (như nước hoặc nước dùng) hoặc một vài viên đá. Chỉ cần bạn hâm nóng cơm nhanh chóng thì phương pháp này vẫn an toàn.
Cơm hâm nóng, dù bạn sử dụng phương pháp nào, cũng phải đạt nhiệt độ 165 độ F. Nếu cơm thừa để trong tủ lạnh được hâm nóng đến nhiệt độ 165 độ F và tuân thủ các hướng dẫn thích hợp thì vẫn có thể được đặt trong tủ lạnh và tái sử dụng lại trong vòng ba đến bốn ngày kể từ khi nó được để trong tủ lạnh lần đầu.
