Cả đời đi tìm thuốc giải độc

Thuốc bài tiết dioxin

PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dao tốt nghiệp ngành Hóa, Trường ĐH Tổng hợp. Năm 1978, bà sang Đức làm nghiên cứu sinh về hệ enzyme khử độc gan. Cuộc đời nghiên cứu khoa học của bà từ đây gắn với hành trình giải độc cho những người không may nhiễm dioxin và người bệnh gan.

Về nước, bà được phân công về Viện Khoa học Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), nghiên cứu chuyên sâu về sinh học phân tử, về bệnh liên quan biến đổi gen ở người. Năm 1994, bà quay lại Đức tiếp tục thực hiện nghiên cứu của mình. Bà nghiên cứu chuyên sâu về bệnh lý di truyền do do tổn thương gen và các enzym giúp phát hiện gen bệnh trong cơ thể lành để tránh sinh con dị tật.

“Tôi có một lý do cá nhân trong việc quan tâm nhiều hơn đến những bệnh lý di truyền từ những người trở về từ chiến trường. Chồng tôi là một bác sĩ ngoại khoa có những năm tháng phục vụ ở chiến trường Nam Bộ. Nỗi âu lo của một người vợ cứ ám ảnh khi đã có quá nhiều cựu binh bị nhiễm độc dioxin. Tôi muốn làm gì đó để giảm tác hại của dioxin trong cơ thể những người bị nhiễm”, TS Ngọc Dao chia sẻ.

Chồng bà may mắn không bị nhiễm chất độc này nhưng bà đã gặp nhiều người lính bị nhiễm. Họ phải chung sống với di chứng của dioxin cơ thể lở loét, đau nhức nhối. Những đứa con của họ bị dị tật cũng chịu nỗi đau như vậy.

Tháng 10/1980, khi Ủy ban quốc gia Điều tra hậu quả chiến tranh hóa học Việt Nam được thành lập, TS Ngọc Dao lúc đó vừa hoàn thành chương trình đào tạo tiến sĩ công nghệ sinh học ở Đức đã hồ hởi tham gia. Mục tiêu của bà là bào chế thuốc khắc chế và bài tiết dioxin trong cơ thể người.

“Có nhiều hướng nghiên cứu được triển khai và tôi chọn các chất chống oxy hóa mạnh từ tự nhiên như vitamin C hay hoạt chất từ tỏi, gấc. Qua kính hiển vi, tôi thấy nhân tế bào khi thử nghiệm trong các chất chiết xuất từ rau củ quả không bị vỡ ra như bình thường. Kết quả ban đầu khả quan đã thúc đẩy tôi tiếp tục theo đuổi nghiên cứu này khi dự án kết thúc, bằng cách chạy vạy nhiều nơi, xin đề tài từ cấp viện đến cấp Nhà nước. Thời ấy khó khăn, thuốc chỉ được sản xuất bằng cách chiết tách các hoạt chất, trộn với chất độn (tinh bột) rồi dập viên thủ công và phát cho cựu chiến binh”, TS Dao kể.

Vào lúc giao mùa, cựu chiến binh nhiễm dioxin thường bị bong tróc da nên cần có thuốc để chặn. Nhiều viên thuốc đã chảy nước mà các anh vẫn xin để uống. Nhu cầu bức thiết ấy là động lực để bà tìm mọi cách cải tiến công thức loại giải độc gan này.

PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dao dành cả cuộc đời cho những nghiên cứu khoa học tâm huyết.

Giải độc gan bằng enzym

Từ công thức đầu tiên ra đời năm 1998, bà đã nhiều lần cải tiến để có được sản phẩm giải độc gan hiện tại. Chỉ định dùng thuốc từ chỗ chỉ có cựu chiến binh nhiễm dioxin nay đã mở rộng ra bệnh nhân nhiễm độc gan, suy giảm chức năng gan. Điều đặc biệt là bà đã khảo sát các đặc tính của hàng chục loại rau, củ, quả, từ đó tìm ra được những loại rau, củ, quả có hàm lượng chống oxy hóa cao nhất.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dao, nước ta nằm trong vùng nhiệt đới gió mùa, có rất nhiều cây cối, hoa quả, trong đó có những hệ enzyme rất tốt cho cơ thể. Ngoài các vitamin, các chất xơ thì nó còn có cả hệ enzyme giúp bảo vệ cơ thể.

Nhiều loại cây cỏ có tác dụng giải độc cho gan được sử dụng nhưng chủ yếu chế biến bằng cách nấu cao hoặc sắc nước để uống. Ngày nay, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu, tổng hợp các tinh chất từ hoa trái, cỏ cây với mục đích ứng dụng hiệu quả vào thực tế, như hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ, viêm gan, đồng thời tăng cường kháng thể.

Có thể kể đến trong số này có tổng hợp Papain từ đu đủ, Alicin từ bột tỏi, Betacarotene từ gấc, quả trứng gà, Enzyme Peroxidase từ mướp đắng, củ cải cùng Pluriamin được thủy phân từ nhộng tằm tạo nên hợp chất hữu ích. Tổng hợp chúng trong một sản phẩm sẽ cung cấp acid amin cần thiết cho cơ thế, ngăn ngừa tiền ung thư gan.

Quả trứng gà hay còn gọi là lêkima cũng là một loại trái cây có chứa nhiều carotene, vitamin B3 và các nhóm vitamin B khác, có khả năng chống lão hóa. Nước cốt mướp đắng tươi, có tác dụng hạ đường huyết, lý tưởng cho người bệnh đái tháo đường. Cà gai leo dùng chữa ngộ độc rượu rất tốt, có tác dụng bảo vệ tế bào gan. Nếu bị say, uống nước sắc của rễ hoặc thân lá sẽ nhanh tỉnh rượu.

PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dao khẳng định sản phẩm không thua kém các sản phẩm khác của nước ngoài. Ưu điểm nổi trội chính là các thành phần trong thuốc được chiết xuất hoàn toàn từ thiên nhiên chứ không phải là những dược chất tổng hợp thường thấy cho nên có thể sử dụng lâu dài, không gây hại cho cơ thể. Năm 2005, Công ty CP Dược Hậu Giang (DHG) tìm đến và đề nghị được tiếp nhận đề tài, đồng hành nghiên cứu cùng TS Ngọc Dao để sản xuất sản phẩm giải độc gan Naturenz.

PGS.TS Nguyễn Thị Ngọc Dao từng là Trưởng phòng Enzym học, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Bà từng tham gia 40 đề tài, dự án nghiên cứu cấp Nhà nước, bộ, ngành và cơ sở; công bố 110 công trình tại các tạp chí chuyên ngành trong và ngoài nước. Nhóm nghiên cứu của bà tại Viện Công nghệ sinh học đã giành được 2 bằng độc quyền sáng chế và có nhiều sản phẩm nghiên cứu được đánh giá cao như sản xuất thuốc kháng sinh thế hệ mới. Nhóm cũng đã tạo ra 23 quy trình công nghệ chiết xuất hoạt chất quý để làm thuốc, nhân giống.