Buồn vui nghề "giấu mặt"

(GD&TĐ) - Ở mảnh đất vốn  bình lặng như cố đô Huế, điều đáng ngạc nhiên là nghề thám tử làm ăn rất khấm khá. Đặc biệt  là được nhiều khách hàng tìm đến nhờ theo dõi con, tìm con. Thậm chí văn phòng thám tử còn giúp nhiều gia đình gỡ rối chuyện riêng tư. Dịch vụ thám tử thực sự đáp ứng nhu cầu của một bộ phận xã hội khi họ cần sự bảo mật thông tin và tránh sự dòm ngó của dư luận. Vì là công việc nhạy cảm nên thám tử tư ở Huế rất ngại chuyện lộ mặt, ngoài chiếc mũ luôn kéo sụp là chiếc khẩu trang che gần hết mặt… 

Phía sau những hợp đồng

Một cặp vợ chồng đến văn phòng thám tử nhờ tìm con trai bỏ đi chơi theo bạn bè

Thuyết phục mãi tôi mới tiếp cận được những người làm dịch vụ thám tử tư bởi đây là một nghề nhạy cảm và cần sự bảo mật thông tin. Nguyễn Quý C vào nghề bốn năm nay chia sẻ: “Chúng tôi được công ty chính ở Hà Nội đào tạo bài bản về kỹ năng, nghiệp vụ. Ngoài áp dụng những kỹ thuật hiện đại thì cách hành xử của mình phải khéo léo, tinh tế để không vi phạm đạo đức và pháp luật”. Nghề thám tử tư đáp ứng yêu cầu khách hàng về lĩnh vực xác minh, thu thập thông tin về những người thân hoặc mối quan hệ mình nghi ngờ… nên chuyện tác nghiệp của C đủ tất cả các cung bậc cảm xúc: Hỉ, nộ, ái, ố. 

Theo thống kê của một Trung tâm dịch vụ cung cấp thông tin Thám tử, khách hàng yêu cầu tìm kiếm, theo dõi con cái có dấu hiệu lêu lổng, nghiện game… ngày càng tăng và chiếm gần 50% số hợp đồng làm việc. “Mới đây, hai vợ chồng chủ một cửa hàng kinh doanh ở TP Huế nhờ tìm cậu con trai bỏ nhà đi đã 4 ngày. Lần tìm trên mạng mới biết, cậu học sinh này mê game nên bị các bạn chơi rủ nhau lấy tiền gia đình “vượt ngục”. Tôi cùng đồng nghiệp theo dấu vết cậu con quý tử vào tận Bình Định, sau 3 ngày thì gặp nhóm bạn game nói trên đang vui vẻ chơi gần một công viên. Gia đình nhận được tin liền thuê hẳn một chuyến xe du lịch vào chơi cùng, tìm hiểu, động viên đưa con cùng nhóm bạn về nhà”, một nhân viên trung tâm kể. 

Không chỉ dừng lại sau khi thông báo sự thật với khách hàng, thám tử còn kiêm luôn cả việc tư vấn giải pháp xử lý tốt nhất, thậm chí là báo sự việc lên cơ quan công an để đưa những kẻ bất minh ra trước ánh sáng pháp luật. Vụ lừa đảo qua mạng mới đây là một ví dụ. Bị đối tượng quen qua facebook lừa chuyển tiền qua tài khoản, chị N (người Việt đang sống ở Nhật) nghi ngờ và đã nhờ đến một công ty thám tử ở Huế tìm tung tích kẻ lừa bịp ở Huế. Nắm được nơi ở đích thực, thủ đoạn mượn tên người quen làm chủ tài khoản để nhận tiền chuyển về… nhóm thám tử cùng chị N làm các thủ tục đề nghị cơ quan công an can thiệp. Vụ án đã được phá ngay sau đó, ngăn chặn hành vi lừa đảo tinh vi của kẻ tội phạm.

Thám tử sử dụng thiết bị ghi hình để thu thập chứng cứ

Thám tử Trần Ngọc H kể câu chuyện tìm em gái thất lạc cho Việt kiều Jimmy T qua bức ảnh đen trắng. Từ nơi ở ban đầu tại thị trấn Thuận An, H và bạn bè về tận Phú Lộc, lên Thái Nguyên, đối chiếu với hàng chục nguồn tin. Sau hai tháng trời ròng rã, ông Jimmy đã tìm được người thân. “Không chỉ khách hàng vui mà anh em chúng tôi cũng vui lây vì đã giúp một gia đình đoàn tụ sau 20 năm xa cách”, H nói.

Nhu cầu xác minh sự nghi ngờ tình cảm giữa vợ chồng ở các văn phòng thám tử cũng phản ảnh mặt trái của xã hội hiện đại. “Những lần tìm được bằng chứng là những lần chúng tôi e ngại về sự tan vỡ của một gia đình. Nhưng không phải sự việc lúc nào cũng đi đến kết cục buồn. Có vụ chỉ là hiểu nhầm và nghi oan mà thôi”, thám tử tư Hoàng Quốc V thâm niên 5 năm trong nghề kể. Chả là chị vợ làm ngân hàng có tính hay ghen. Trong thời gian chuẩn bị ở cữ, thấy chồng có dấu hiệu đi sớm, về muộn, tính tình thay đổi bèn tìm đến công ty có dịch vụ thám tử tư. 10 ngày bám đuôi, nhóm thám tử “lên đô” theo chồng chị vì ông nhậu rất nhiều cữ, hết nhóm bạn này đến nhóm bạn khác. Thì ra vì chán cảnh vợ ghen bóng, ghen gió, về nhà lại nghe cằn nhằn, ông đành mượn chuyện “gặp mặt đối tác” để vắng nhà và xả stress. “Ngày kết thúc hợp đồng, thông báo kết quả, chị vợ vui ra mặt. Sau đó chị còn mời anh em trong công ty đi uống cà phê để cảm ơn. Qua trò chuyện, chị cũng rút kinh nghiệm trong cách ứng xử với chồng, trút bỏ sự hoài nghi làm rạn nứt tình cảm gia đình bấy lâu”, anh V nhớ lại.

Nỗi niềm người giấu mặt

Thám tử vào vai bán vé số

Chưa có hành lang pháp lý hoạt động rõ ràng và hoạt động dưới hình thức tư vấn thông tin, dịch vụ thám tử thực sự đáp ứng nhu cầu của một bộ phận xã hội khi họ cần sự đảm bảo thông tin và tránh sự dòm ngó của dư luận. Công việc thám tử cần tính kiên nhẫn, phán đoán tốt, ứng xử khôn khéo. Để thành công, họ cần sự giúp sức của đồng nghiệp cùng công nghệ cao. Vì là công việc nhạy cảm nên thám tử tư rất ngại chuyện lộ mặt, ngoài chiếc mũ luôn kéo sụp là chiếc khẩu trang che gần hết mặt. 

Thám tử Nguyễn Quý C thú nhận: “Người thám tử cần kiến thức xã hội tốt và rèn luyện kỹ năng để có thể nhập nhiều vai trong quá trình tác nghiệp. Dù mức phí 10 - 20 triệu đồng/vụ tùy tính chất phức tạp nhưng nghề này hao mòn sức khỏe ghê lắm vì phải theo sát mục tiêu 24/24. Vào quán bar, đi nhậu, vào nhà nghỉ… là chuyện cơm bữa. Có lần, mình cùng mấy anh em khác nhịn đói suốt cả ngày vì sợ mất dấu vết mà chung quanh lại không có quán xá. Mình không dám thú nhận công việc thực sự với gia đình. Khi không còn đam mê và đủ sức khỏe, mình sẽ chuyển sang làm công việc khác”. 

Theo chân thám tử trẻ trong lúc bám sát một cậu ấm, tôi thực sự không tin vào mắt mình khi anh này hóa trang, thay đổi nhân dạng thành  ông bán vé số nghèo khổ. “Phải thật khéo léo để tiếp cận chứ gặp lúc các cậu đang chích hút mà nổi khùng với mình thì nguy. Tôi từng gặp “tai nạn” ở ngõ cụt vì bám sát đối tượng quá hăng mà quên tính toán đường sá. Một chút lúng túng khiến người ta nghi ngờ mình ăn trộm, họ gọi người ra đánh. May được đồng nghiệp giải thoát đúng lúc. Hậu quả để lại sau sự cố ấy là vết sẹo trên sống mũi”, anh này kể. Nhưng vẫn chưa thấm vào đâu, vì phải nhập cuộc nhậu mới thu thập được thông tin nên đồng nghiệp của anh từng va quệt với xe ô tô, bất tỉnh phải vào bệnh viện, cũng may là không nguy hiểm đến tính mạng, thám tử trẻ kể thêm. 

 Vất vả, hiểm nguy là vậy nhưng nghề này vẫn có những nữ thám tử hoạt động tích cực. Lợi thế của họ là nhập vai tốt, ít bị nghi ngờ. Chị N, thám tử thế hệ 9X chia sẻ: “Có chút thua kém các anh về sức khỏe nhưng có mình hỗ trợ, đồng nghiệp sẽ làm việc tốt hơn. Ban đầu, phải theo mục tiêu vào các địa điểm nhạy cảm, mình rất lo, sợ gặp bạn bè, người quen, sau mới thích nghi được. Mình cũng chưa tính đến chuyện bạn trai hay lập gia đình. Nếu không thì…”.

Căn cứ Hệ thống ngành Kinh tế Việt Nam 2007 ban hành theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ số 10/2007/QĐ-TTg ngày 23/1/2007 và Quyết định của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư số 337/QĐ-BKH ngày 10/4/2007 thì hoạt động của tất cả thám tử tư nhân thuộc dịch vụ điều tra có mã ngành 80300. Như vậy, có thể khẳng định, hoạt động của thám tử tư được pháp luật thừa nhận. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có một khung pháp lý để điều chỉnh hoạt động thám tử tư. Có quá nhiều vấn đề cần phải được đặt ra để giải quyết như: Những thông tin, tài  liệu thu thập được từ hoạt động thám tử có giá trị như thế nào trong hoạt động tố tụng hình sự, tố tụng dân sự? Những tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động thám tử có cần phải qua đào tạo và được cấp chứng chỉ hành nghề không? Cơ quan nào trực tiếp quản lý giám sát hoạt động này? Hiện nay, hoạt động thám tử tư đang diễn ra khá phổ biến. Tính pháp lý (hiệu lực) của các hợp đồng cung ứng dịch vụ này được đánh giá như thế nào nếu như có tranh chấp xảy ra. Rất cần có một văn bản pháp luật quy định rõ ràng và sự quản lý của các cơ quan chức năng.  ThS, LS Nguyễn Văn Phước, Trưởng văn phòng Luật sư Huế

Minh Ngọc – Giang Trần