Biến thể phụ có xu hướng tăng
Vừa qua, GS.TS Phan Trọng Lân - Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng, Bộ Y tế - cho biết, biến thể phụ BA.5 của Omicron đã xâm nhập vào Việt Nam. Theo ông Lân, tại nước ta, hiện biến thể phụ BA.2 chiếm chủ yếu với biểu hiện lâm sàng nhẹ. Tuy nhiên, biến thể phụ mới xâm nhập BA.5 có thể có nguy cơ lấn át biến thể cũ.
“Đến nay, một số nước ở châu Âu và Mỹ đã xuất hiện biến thể phụ BA.4, BA.5 và bắt đầu có sự gia tăng về số mắc”, GS.TS Phan Trọng Lân nhấn mạnh.
Nói về khả năng lây lan của 2 biến thể phụ BA.4 và BA.5, GS Lân cho biết, hiện nay, thế giới vẫn đang tiếp tục các đánh giá. Tuy nhiên, một số đánh giá nhỏ lẻ ban đầu cho thấy, hai biến thể phụ này lây lan nhanh hơn BA.1 và BA.2.
Về khả năng gây bệnh nặng, hiện, chưa có bằng chứng cụ thể. Tuy nhiên, một số nghiên cứu cho thấy có biểu hiện tăng nặng tại khu vực châu Phi. “Tuy nhiên, để có được bức tranh đầy đủ hơn về biến chủng này, chúng ta vẫn cần có những nghiên cứu bài bản hơn”, GS.TS Phan Trọng Lân nhấn mạnh.
TS Sorroco Escalante - Quyền Trưởng Đại diện Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam - cho biết, khi virus tiếp tục lưu hành, chúng ta sẽ thấy xuất hiện nhiều biến thể mới.
Các biến thể mới có thể dễ lây lan hơn. Đồng thời, có thể gây bệnh nặng hơn. Các biến thể mới có thể dễ dàng lan truyền, đặc biệt là khi du lịch toàn cầu tăng lên.
Theo bà Escalante, các biến thể phụ của Omicron là BA.5 và BA.4 tiếp tục có xu hướng tăng lên trên toàn cầu. Hai biến thể phụ này đã được phát hiện lần lượt ở 62 và 58 quốc gia. Ở một số quốc gia, các trường hợp mắc tăng cũng dẫn đến sự gia tăng nhập viện và cần chăm sóc tích cực.
“Một điều cần khẳng định là Covid-19 không phải bệnh nhẹ. Ngay cả khi bạn khỏe mạnh thì không có gì đảm bảo rằng khi mắc bệnh bạn sẽ bị nhẹ. Tiêm vắc-xin bao gồm cả liều nhắc lại giúp ngăn việc mắc Covid-19 nghiêm trọng có thể dẫn đến nhập viện và tử vong”, TS Sorroco Escalante chia sẻ.
Đại dịch chưa kết thúc
Theo Viện Y học Ứng dụng, các biến thể phụ BA.4 và BA.5 đang được nghiên cứu để xem chúng có thể tránh được khả năng miễn dịch do tiêm vắc-xin hoặc nhiễm trùng trước đó hay không. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, còn quá sớm để biết mức độ phổ biến của những biến thể phụ này.
“Sẽ là bất thường nếu virus không đột biến. Covid đã biến đổi kể từ khi con người phát hiện ra nó và cả trước đó. Điều quan trọng cần lưu ý là luôn có nhiều đột biến xảy ra hơn chúng ta nhận thức được.
Hầu hết các biến thể sẽ không có tác động thực sự đến cách thức hoạt động của virus. Nhiều biến thể sẽ làm virus yếu đi, nhưng một số biến thể làm cho triệu chứng trở nặng hơn”, Viện Y học Ứng dụng cảnh báo.
Ngoài ra, virus thường xuyên đột biến và tỷ lệ đột biến có thể tăng lên. Nguyên nhân là do một số điều kiện nhất định như sự lây lan ngoài tầm kiểm soát của bệnh và tương tác với các virus khác ở những người mắc Covid-19.
Các chuyên gia đang nghiên cứu vắc-xin Covid-19 tiềm năng, có thể phát hiện tất cả các biến thể. Song, theo Viện Y học Ứng dụng, còn quá sớm để biết liệu chúng có hiệu quả hay không.
Đại dịch vẫn chưa kết thúc vì các biến thể mới luôn có thể xảy ra. Nếu có khả năng “né tránh miễn dịch”, những biến thể này có thể khiến người dân phải quay lại thực hiện biện pháp phòng bệnh cơ bản, như đeo khẩu trang và tránh tụ tập nơi đông người.
Trước tình hình dịch hiện nay, dự thảo mới nhất về các biện pháp phòng, chống Covid-19 trong tình hình mới, Bộ Y tế đã đề xuất phương án bảo đảm công tác y tế ứng phó với các tình huống dịch Covid-19 năm 2022 - 2023. Trong đó, Bộ nêu ra 2 tình huống.
Tình huống 1 là chủng virus vẫn tiếp tục tiến hóa. Tuy nhiên, cộng đồng đã có miễn dịch nên số trường hợp nặng và tử vong ở mức thấp. Dịch không còn nghiêm trọng hoặc xuất hiện biến thể mới nhưng ít nghiêm trọng.
Các biện pháp phòng chống dịch sẽ được giảm dần, tương tự đối với các bệnh truyền nhiễm nhóm B. Qua đó, tạo điều kiện cho người dân thích ứng an toàn, linh hoạt với trạng thái bình thường mới.
Trong khi đó, ở tình huống 2, có thể xuất hiện biến thể mới nguy hiểm hơn có khả năng làm giảm hiệu quả vắc-xin hoặc miễn dịch, khiến ca nặng hoặc tử vong tăng lên.
Dịch có nguy cơ bùng phát mạnh trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế. Đối với tình huống này, các biện pháp phòng chống dịch sẽ được củng cố và thực hiện nghiêm đối với bệnh truyền nhiễm nhóm A. Qua đó, nhằm nhanh chóng kiểm soát dịch bệnh, hạn chế số mắc và tử vong.
