Mở cánh cửa tri thức bằng chữ nổi và in 3D

Từ ngày 10 đến 14/11 tại TPHCM, Tổ chức Room to Read Việt Nam phối hợp Trung tâm Clovernook (Mỹ) tổ chức hội thảo "Hướng dẫn kỹ thuật và chia sẻ kinh nghiệm sản xuất sách chữ nổi Braille".

Sự kiện có sự tham dự của đại diện Bộ GD&ĐT, các chuyên gia quốc tế về sản xuất sách chữ nổi Braille đến từ Trung tâm Clovernook, Thư viện Quốc gia Philippines, đại diện các tổ chức, trường học đang hoạt động trong lĩnh vực hỗ trợ trẻ em có khuyết tật nhìn tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, bà Nguyễn Diệu Nương, Giám đốc Quốc gia Room to Read Việt Nam cho hay, hiện nay, theo ước tính, Việt Nam có gần 2 triệu người khiếm thị và suy giảm thị lực, trong đó khoảng 16.000 - 23.000 là trẻ em. Tuy nhiên, chưa đến 1% sách tại Việt Nam được chuyển đổi sang định dạng tiếp cận được, như sách chữ nổi Braille, sách nói hay tài liệu xúc giác.

Điều này đồng nghĩa với việc hàng chục nghìn trẻ em vẫn chưa có cơ hội được chạm tay vào những câu chuyện phù hợp với lứa tuổi của mình, đó là những cuốn sách có thể nuôi dưỡng trí tưởng tượng, niềm vui đọc và khát vọng học hỏi. Đây cũng là tình trạng tương tự đang diễn ra ở nhiều nước trên thế giới, gây thiệt thòi ngày càng sâu rộng cho trẻ em có khuyết tật nhìn.

"Với cam kết thúc đẩy nền giáo dục toàn diện, công bằng và hòa nhập, Room to Read mong muốn giúp trẻ em có khuyết tật nhìn được tiếp cận công bằng với sách và tài liệu chất lượng. Thông qua hợp tác cùng Clovernook và Quỹ Lavelle Fund for the Blind, chúng tôi kỳ vọng từng bước xây dựng năng lực sản xuất sách chữ nổi tại Việt Nam và mở rộng sang khu vực", bà Nương nói.

Trong 5 ngày, học viên được các chuyên gia của Clovernook hướng dẫn toàn bộ quy trình sản xuất tài liệu chữ nổi, từ biên tập, chuyển đổi nội dung sang định dạng Braille đến vận hành máy in nổi, in 3D và đóng quyển hoàn chỉnh.

Đây không chỉ là chương trình hướng dẫn, chuyển giao kỹ thuật, mà còn là cơ hội để khởi tạo năng lực mới cho ngành xuất bản Việt Nam, hướng đến hệ sinh thái xuất bản toàn diện và bao trùm, nơi mọi trẻ em có thể tận hưởng niềm vui, lợi ích của việc đọc sách và trở thành người đọc độc lập.

Những giờ thực hành trở thành cơ hội quý để người làm thư viện, giáo viên và chuyên viên kỹ thuật nắm bắt công nghệ mới, sẵn sàng áp dụng vào thực tế hỗ trợ học sinh khiếm thị.

Hội thảo cũng mở ra cách tiếp cận sáng tạo trong xuất bản, kết hợp chữ nổi Braille với mô hình 3D xúc giác, giúp trẻ khiếm thị cảm nhận bằng tay hình dáng nhân vật, vật thể trong câu chuyện.

Dự án “Mở rộng tiếp cận sách truyện thiếu nhi có chất lượng” (Expanding Access to Quality Children’s Storybooks) mà Room to Read khởi xướng được kỳ vọng sẽ tạo nên bước ngoặt - giúp trẻ khiếm thị không còn bị bỏ lại phía sau trên hành trình học tập và đọc hiểu.

Bàn tay chạm vào tri thức, niềm vui của người khiếm thị

Trong ngày thực hành tổng hợp 13/11, không khí lớp học sôi nổi hơn thường lệ. Các học viên cùng vận hành máy in chữ nổi, thử thiết kế mô hình 3D, in nổi bìa sách và đóng quyển hoàn chỉnh.

Mỗi trang giấy in nổi là kết quả của nỗ lực, là niềm hy vọng cho những cuốn sách đặc biệt sẽ đến tay trẻ em khiếm thị Việt Nam.

Anh Nguyễn Cao Hoàng (39 tuổi), người khiếm thị, hiện công tác tại Thư viện Khoa học Tổng hợp TPHCM, tham gia khóa học huấn luyện với nhiều trải nghiệm mới mẻ.

"Tôi biết đến chương trình thông qua sự hợp tác lâu dài giữa thư viện và Room to Read. Chương trình đã diễn ra được vài ngày, tôi thấy học được rất nhiều thứ mới. Nhất là phần in 3D - thư viện chúng tôi trước đây chưa có điều kiện tiếp cận mảng này. Nhờ khóa học, tôi biết thêm nhiều phần mềm, trang web hữu ích để hỗ trợ sản xuất tài liệu chữ nổi", anh nói.

Là người có kinh nghiệm sản xuất sách chữ nổi cho người khiếm thị nhiều năm, anh Hoàng cho rằng điểm khác biệt lớn nhất của khóa tập huấn lần này là cách kết hợp thực hành - công nghệ - sáng tạo.

Qua phần thực hành, anh Hoàng chia sẻ, việc được tiếp cận thiết bị in chữ nổi và công nghệ in 3D giúp anh hiểu rõ hơn quy trình tạo ra học liệu dành cho người khiếm thị. Theo anh, những kiến thức mới này sẽ giúp thư viện có thêm điều kiện để phát triển tài liệu tiếp cận cho bạn đọc khiếm thị trong thời gian tới.

Với những người làm công tác thư viện, việc hiểu và thành thạo công nghệ in nổi, in 3D không chỉ là kỹ năng mới mà còn mở ra hướng đi bền vững để phát triển kho học liệu tiếp cận cho cộng đồng người khiếm thị.

Anh Hoàng dự định sẽ vận dụng các kỹ thuật được học để sản xuất tài liệu Braille dành cho thiếu nhi, từ đó tạo không gian đọc thân thiện và bình đẳng hơn cho mọi đối tượng.

“Mỗi trang sách chữ nổi, mỗi mô hình 3D được tạo ra từ dự án này sẽ không chỉ là học liệu, mà còn là cánh cửa mở ra thế giới rộng lớn cho hàng nghìn trẻ em khiếm thị,” bà Nguyễn Diệu Nương khẳng định trong phần tổng kết.