Trong lời điều trần trước Ủy ban Thẩm định Thượng viện hôm 1/11, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nhấn mạnh rằng, Israel và người Palestine “không thể” quay trở lại hiện trạng trước đây khi Hamas kiểm soát Dải Gaza.
Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ bày tỏ lo ngại rằng, nếu Hamas duy trì quyền lực ở Gaza, lực lượng này có thể thực hiện một cuộc tấn công khác nhằm vào người Israel, tương tự như vụ phục kích ngày 7/10/2023.
Tuy nhiên, ông Blinken cũng nói rõ rằng, Tel Aviv không có ý định cai trị Dải Gaza.
Khu vực này nằm dưới sự cai trị của quân đội Ai Cập từ năm 1949 đến năm 1967, sau đó bị Israel chiếm giữ trong Chiến tranh Sáu ngày. Lực lượng Israel kiểm soát đến tháng 9/2005.
Đến năm 2007, Hamas, một nhóm chiến binh người Palestine thành lập năm 1987, đã chiếm toàn quyền kiểm soát Dải Gaza, lật đổ Fatah của chính quyền Palestine cả về mặt chính trị và quân sự.
Ngoại trưởng Blinken tuyên bố rằng, chính quyền Palestine "hồi sinh" nên giành lại quyền kiểm soát Gaza theo Hiệp định Oslo năm 1993.
Tài liệu có tiêu đề chính thức là: "Tuyên bố các nguyên tắc về các thỏa thuận tạm thời về chính phủ tự trị" được ký vào ngày 13/9/1993 bởi Thủ tướng Israel lúc bấy giờ là Yitzhak Rabin và Nhà đàm phán của Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) lúc bấy giờ là Mahmoud Abbas.
Thỏa thuận quy định việc thành lập chính quyền Palestine (PA) và trách nhiệm quản lý của cơ quan này ở Bờ Tây và Dải Gaza.
Trong khi đó, các nhà hoạch định chính sách của Washington đang xem xét những gì họ coi là giải pháp tiềm năng cho Dải Gaza, theo báo chí chính thống của Mỹ.
Lựa chọn đầu tiên là cấp "giám sát tạm thời" đối với Gaza cho các bên tham gia trong khu vực được tăng cường bởi quân đội từ Mỹ, Anh, Đức và Pháp.
Đại diện từ các quốc gia Ả Rập như Ả Rập Saudi hay Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất được các nhà hoạch định Mỹ coi là "lý tưởng".
Lựa chọn thứ hai là lực lượng gìn giữ hòa bình theo mô hình lực lượng đa quốc gia và nhóm Quan sát viên giám sát các điều khoản của hiệp ước hòa bình giữa Ai Cập và Israel đối với Bán đảo Sinai.
Phương án thứ ba là "quản trị tạm thời" Gaza dưới sự kiểm soát của Liên hợp quốc (LHQ). Các nhà hoạch định chính sách Mỹ khẳng định sự tham gia của cơ quan quốc tế sẽ mang lại cho sáng kiến này tính hợp pháp cần thiết.
Tuy nhiên, các nhà quan sát quốc tế nghi ngờ các kịch bản nói trên sẽ xảy ra.
Người phát ngôn Trung Đông của Sputnik Rakipoglu nhấn mạnh rằng, bất kỳ giải pháp nào cũng cần phải được thực hiện trong khuôn khổ tiến trình dân chủ hợp pháp và không thể bị Washington “áp đặt” lên người dân Palestine.
Theo Rakipoglu, khi nói đến 3 kịch bản nói trên, thật khó để chọn ra kịch bản nào trong số đó khi cuộc giao tranh ác liệt vẫn đang diễn ra ác liệt. Họ tin rằng, tất cả phụ thuộc vào kết quả của cuộc chiến giữa Israel và Hamas.
Nói như vậy, Rakipoglu không tin rằng, bất kỳ lực lượng đa quốc gia nào dưới sự bảo trợ của Liên Hợp Quốc có thể thành công trong việc mang lại giải pháp hòa bình lâu dài cho người Palestine ở Gaza.
Theo Rakipoglu, kịch bản rất có thể xảy ra là cả Israel và Palestine đều sẽ chịu tổn thất nghiêm trọng. Sau đó, lệnh ngừng bắn có thể sẽ được tuyên bố, và việc trao đổi tù nhân sẽ được thực hiện với sự can thiệp của Thổ Nhĩ Kỳ, Qatar và Ai Cập.
“Vì vậy, tôi không mong đợi một sự thay đổi căn bản trên quy mô của Gaza hay Israel”, người phát ngôn Trung Đông nói, ông đồng thời dự đoán rằng, cuộc đối đầu sẽ kéo dài khá lâu.
Theo Yoram Meital, giáo sư nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Ben-Gurion của Negev, mặc dù chính quyền Palestine (PA) là "một thực thể quốc gia nổi tiếng ủng hộ giải pháp hai nhà nước và đưa ra một giải pháp thay thế chính trị cho Hamas" và "được quốc tế công nhận rộng rãi", nhưng vẫn chưa rõ liệu người Palestine ở Gaza có kiên quyết ủng hộ PA hay không.
Ông Meital nói với Sputnik: “Không còn nghi ngờ gì nữa rằng, một bộ phận đáng kể công chúng Palestine không ủng hộ Hamas. Tuy nhiên, sự lãnh đạo hiện tại của chính quyền Palestine cũng không nhận được sự ủng hộ rộng rãi của công chúng.
Thực tế chính trị có vấn đề trong xã hội Palestine cũng là hình ảnh phản chiếu sự chia rẽ và khủng hoảng nghiêm trọng trong xã hội Israel".
“Việc tham gia vào một giải pháp chính trị là điều không thể đạt được chừng nào xung đột vẫn còn tiếp diễn. Tuy nhiên, rõ ràng là một khi giao tranh chấm dứt, các bên phải đưa ra một tầm nhìn chính trị khả thi cho tương lai.
Dù thế nào đi nữa, đây sẽ là một công việc phức tạp và kéo dài, vì một phần đáng kể của cả người Israel và người Palestine hiện đang bị lôi kéo trong một diễn ngôn mang tính đối địch cao và độc hại, trong đó có rất ít không gian cho các thỏa thuận chính trị và sự thừa nhận quyền quốc gia của phe đối lập", vị giáo sư nhấn mạnh.
