Cách đây tròn 100 năm, khi vấn đề nữ quyền đang gặp nhiều rào cản của tư tưởng phong kiến thì ngay tại tại kinh đô Huế, Lễ đặt viên đá đầu tiên Trường Đồng Khánh, ngôi trường nữ đầu tiên của 13 tỉnh Trung kỳ, đã diễn ra vào 17 giờ ngày 15/7"1917 (tức 27/2 năm Khải Định thứ 2) dưới sự hiện diện của vua Khải Định.
Là trường nữ, từ khi thành lập, Trường Đồng Khánh không chỉ có phòng học, thư viện mà có cả bệnh xá, phòng thí nghiệm, phòng nhạc, nữ công gia chánh...
Trong 60 năm đầu, ngoài các môn học phổ thông, trường dạy đủ các môn văn - thể - mỹ - hạnh, cứu thương và lao động kỹ thuật. Các nữ sinh được đến trường để học chữ và học làm một người phụ nữ phẩm hạnh, có học thức...
Hơn cả sự mong đợi ban đầu là đào tạo ra những phụ nữ có văn hoá và khi đất nước lâm nguy, nhiều thế hệ nữ sinh Đồng Khánh đã “theo tiếng gọi, quên thì gấm hoa” hòa vào dòng chảy dân tộc, tham gia đấu tranh nhân đám tang cụ Phan Châu Trinh, đòi ân xá và để tang cụ Phan Bội Châu.
Cùng nam sinh Quốc Học, nữ sinh Đồng Khánh cũng “xếp bút nghiên” đi kháng chiến, tham gia phong trào yêu nước ở đô thị Huế và miền Nam.
 |
| Về lại trường xưa |
Nhiều nữ sinh Đồng Khánh đã trở thành những nhà khoa học, nhà văn hóa, giáo dục, nhà quân sự, nhà ngoại giao, nhà báo, văn nghệ sĩ, nghệ nhân tài hoa trên nhiều lĩnh vực…
Có thể kể đến những tên tuổi, như Trần Thị Như Mân, Đào Thị Xuân Yến, Hoàng Thị Vệ, Lê Thị Xuyến, Nguyễn Khoa Diệu Hồng, Nguyễn Thị Quang Thái...
Kỷ niệm 100 năm thành lập trường, với niềm vinh dự và tự hào về mái trường thân yêu, dù ở bất cứ đâu, các thế hệ thầy, trò Đồng Khánh - Hai Bà Trưng cũng luôn nhớ về ngôi trường, nơi đầy ắp kỷ niệm học trò và cháy bỏng ước mơ cống hiến để hứa cùng nhau đưa ngôi trường mãi mãi xứng đáng là một địa chỉ giáo dục có uy tín của tỉnh và của cả nước.
