Vì vậy, cả 19 cựu lãnh đạo, cán bộ đều cần nhận án tù và liên đới bồi thường theo trách nhiệm của mình.
Đủ chứng cứ kết tội
Ngày 14/4, đại diện Viện KSND TP Hà Nội thực hành quyền công tố được nêu quan điểm luận tội với 19 bị cáo trong vụ án thất thoát 830 tỷ đồng tại Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO).
Căn cứ chứng cứ tài liệu đã được thẩm tra và diễn biến tại tòa, kiểm sát viên cho rằng đủ căn cứ kết luận, dự án do TISCO làm chủ đầu tư, Hội đồng quản trị Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNS) chỉ đạo, kiểm soát đầu tư.
Tuy nhiên, 19 bị cáo là lãnh đạo, cán bộ tại TISCO và VNS đã không thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và ngược lại còn mắc nhiều sai phạm trong thực hiện nhiệm vụ được giao dẫn đến không hoàn thành công việc đồng thời gây thất thoát, lãng phí nghiêm trọng.
Theo kiểm sát viên, trong dự án này, dây chuyền luyện kim ở phường Lưu Xá (TP Thái Nguyên) là gói thầu quan trọng nhất, có tính quyết định hiệu quả của cả dự án.
Để xây dựng dây chuyền, năm 2007, TISCO ký với Tập đoàn Khoa học công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) hợp đồng EPC (thiết kế, cung cấp thiết bị, xây lắp) trị giá hơn 160 triệu USD.
Hợp đồng này có nội dung giá trị không thay đổi; MCC phải thi công, chạy thử, chuyển giao trong vòng 30 tháng.
Tuy nhiên, MCC đã vi phạm hợp đồng nên sau gần một năm ký kết doanh nghiệp này chưa chọn nhà thầu phụ; chưa hoàn thành thiết kế chi tiết, không đặt hàng chế tạo máy móc thiết bị...
Khi MCC rút hết nhân lực về nước và nhiều lần đề nghị tăng giá hợp đồng, các bị cáo đã không xem xét, chỉ đạo dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng và báo cáo việc hủy đấu thầu, áp dụng điều khoản phạt MCC đã được ghi rõ trong hợp đồng.
Ngược lại, nhóm lãnh đạo tại TISCO và VNS lại chấp thuận yêu cầu tăng giá của tập đoàn Trung Quốc.
Ngoài ra, nhóm này còn điều chỉnh đơn giá phần C (xây lắp) và giới thiệu Tổng Công ty xây dựng Công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ.
Phần C cũng bị chuyển từ hợp đồng trọn gói sang hợp đồng theo đơn giá. Đến năm 2011, VINAINCON dừng thi công do không đủ năng lực nên dự án của TISCO bị tạm dừng đến nay. Việc này khiến dự án phát sinh lãi vay, gây thiệt hại 830 tỷ đồng.
Vì vậy, phía truy tố cho rằng hành vi của các bị cáo đã phạm vào tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” hoặc “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Đề nghị Tổng Giám đốc TISCO từ 10 - 11 năm tù
Cũng theo kiểm sát viên, chứng cứ chứng minh các bị cáo phạm tội được thể hiện tại hợp đồng EPC, phụ lục hợp đồng EPC và các biên bản, báo cáo, quyết định…
Hành vi phạm tội của các bị cáo gây cho xã hội được thể hiện ở chỗ, dự án là 1 trong 12 đại dự án thua lỗ ngành công thương; gây thất thoát nghiêm trọng tài sản Nhà nước.
Hành vi của các bị cáo còn ảnh hưởng xấu tới quyền lợi người lao động trong TISCO, gián tiếp tác động xấu tới quá trình phát triển kinh tế và hiện tại đang là gánh nặng cho nền kinh tế, ảnh hưởng tới an sinh xã hội.
Đến nay, dự án chưa thể tiếp tục thực hiện khi Chính phủ và Tổng Công ty Thép dù tích cực nghiên cứu nhưng chưa tìm ra giải pháp.
Đánh giá các bị cáo, kiểm sát viên cho rằng nhiều người trong số họ có trình độ, chức vụ cao.
Họ có thành tích tốt trong công tác nhưng lại không thực hiện hợp đồng EPC đúng quy định. Điều đó dẫn tới không kiểm soát được dòng tiền, làm lãng phí nguồn vốn Nhà nước.
Đến nay, nhiều máy móc lắp đặt tại dự án đã bị hư hỏng và đáng lý, khi dự án hoạt động sẽ khai thác nguồn khoảng sản của đất nước một cách hiệu quả. Các bị cáo giữ chức Tổng Giám đốc, Chủ tịch của TISCO hoặc VNS có vai trò cao nhất, nhóm còn lại có vai trò đồng phạm giúp sức.
Từ những phân tích trên, người thực hành quyền công tố cho rằng cần áp dụng hình phạt tù nghiêm khắc với các bị cáo để giáo dục, răn đe và phòng ngừa chung.
Đồng thời, cần xem xét các tình tiết giảm nhẹ cho họ như nhân thân tốt, thành khẩn khai báo, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra…
Một số bị cáo còn chủ động nộp tiền khắc phục hậu quả từ giai đoạn điều tra, truy tố và có người mắc bệnh hiểm nghèo…
Về trách nhiệm dân sự, kiểm sát viên cho rằng các bị cáo gây thiệt hại 830 tỷ đồng cho TISCO nên cần yêu cầu các bị cáo liên đới bồi thường.
Vì vậy, phía công tố đề nghị Hội đồng xét xử tuyên phạt Trần Trọng Mừng – nguyên Tổng Giám đốc TISCO từ 10 - 11 năm tù;
Mai Văn Tinh – nguyên Chủ tịch Tổng Công ty Thép Việt Nam từ 6 – 7 năm tù;
Trần Văn Khâm – nguyên Chủ tịch kiêm Giám đốc TISCO từ 9 – 10 năm tù;
Ngô Sĩ Hán – nguyên Trưởng ban Dự án mở rộng giai đoạn 2 TISCO 8 – 9 năm tù cùng về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”;
Tuyên phạt 3 bị cáo nguyên là thành viên Hội đồng quản trị TISCO từ 2 – 3 năm tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.
Các bị cáo khác từ 12 tháng đến 8 năm tù.
