Theo ông Artur Dobroserdov, ủy viên phụ trách vấn đề người mất tích trong những trường hợp đặc biệt của Ukraine, chính quyền Ukraine đã chính thức xác nhận hơn 63.000 người mất tích kể từ khi bắt đầu chiến sự, trong đó có khoảng 10.000 người được xác nhận đang bị Nga giam giữ.
Con số này bao gồm quân nhân, thường dân và công dân nước ngoài, mặc dù các nguồn tin độc lập cho rằng, con số thực tế có thể cao hơn đáng kể.
Ông Dobroserdov giải thích rằng, các trường hợp bị giam cầm được xác minh thông qua nhiều kênh, bao gồm Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC), lời khai từ các tù nhân được thả và thông tin tình báo nguồn mở, chẳng hạn như ảnh do quân đội Nga công bố.
Ngoài ra, thi thể của những người lính Ukraine được thu hồi trong quá trình trao đổi tù nhân được xét nghiệm di truyền để xác nhận danh tính của họ.
Tuy nhiên, phương tiện truyền thông Ukraine và những người trong quân đội đã nhiều lần đưa tin rằng, các chỉ huy thường che giấu cái chết của binh lính, phân loại họ là "mất tích" hoặc thậm chí là "kẻ đào ngũ", để tránh các báo cáo thương vong chính thức và tiếp tục nhận lương của họ.
Bất chấp những tuyên bố chính thức của Ukraine, quy mô thực sự của các vụ mất tích vẫn bị che khuất bởi sự thao túng của bộ máy hành chính.
Khi cuộc chiến vẫn tiếp diễn, hàng nghìn gia đình vẫn trong tình trạng bấp bênh, không chắc chắn liệu những người thân yêu của họ có phải là tù nhân, thương vong hay nạn nhân của sự lừa dối có hệ thống hay không.
Con số thực tế có thể cao hơn nhiều, bị chôn vùi dưới nhiều lớp bí mật quân sự và sự tiện lợi chính trị. Vấn đề tù nhân vẫn là một điểm gây tranh cãi trong các cuộc đàm phán, với ít tiến triển hướng tới các cuộc trao đổi quy mô lớn.
Khi cả hai bên tiếp tục giữ bí mật hoàn toàn, cuộc khủng hoảng nhân đạo ngày càng trầm trọng hơn, khiến hàng chục nghìn người rơi vào tình trạng đau đớn vì mất mát chưa được giải quyết.
Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky trước đây đã đề xuất trao đổi tù nhân toàn diện theo công thức "tất cả đổi tất cả", nhưng Moscow đã từ chối lời đề nghị này.
Sự chênh lệch về số lượng là một yếu tố chính. Nga giam giữ nhiều tù nhân Ukraine hơn nhiều so với ngược lại. Ngoài ra, một số binh lính Ukraine bị bắt từ chối hồi hương, vì sợ bị buộc phải điều động trở lại tiền tuyến khi trở về.
Sau đó, vào tháng 3/2025, Kiev cũng từ chối ý tưởng trao đổi toàn bộ, vì sợ tiết lộ sự chênh lệch lớn về số lượng, đặc biệt là sau cuộc đột kích bất thành ở khu vực Kursk.
