Viên nén hỗ trợ sức khỏe cho bệnh nhân ung thư

“Gom” các hợp chất quý trong dược liệu

TS Lê Thành Long, Viện Sinh học Nhiệt đới, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và cộng sự vừa thực hiện thành công Đề tài “Nghiên cứu xác định thành phần các hợp chất có hoạt tính sinh học của cây Lan Kim Tuyến (Anoectochilus setaceus) và cây Sâm Đá (Curcuma singularis) để tạo ra các sản phẩm hỗ trợ sức khỏe cho bệnh nhân ung thư”.

TS Lê Thành Long cho hay, cây Sâm Đá hay còn gọi là cây Khỏe, có tên khoa học là Curcuma singularis Gagnep., thuộc họ Gừng, chi Nghệ được phát hiện lần đầu tiên ở Việt Nam.

Thân rễ và củ của cây Sâm Đá được ghi nhận có tác dụng bồi bổ sức khỏe, cường gân, bổ cốt, tăng sinh lực, trị phong thấp, bổ thận, hạn chế suy nhược cơ thể, hỗ trợ điều trị một số bệnh. Tuy nhiên, các tác dụng dược lý của cây này chưa được nghiên cứu nhiều.

Cây Lan Kim Tuyến (Anoectochilus setaceus) hay còn gọi là cây Lan Gấm, cây Kim Cương thuộc họ Orchidaceae cũng có nhiều tác dụng sinh học như hoạt tính kháng viêm, tác dụng bảo vệ gan và giảm đường huyết.

Đặc biệt, các nghiên cứu gần đây cho thấy cây Lan Kim Tuyến có hoạt tính tăng cường miễn dịch và hoạt tính kháng ung thư trên cả mô hình thực nghiệm in vitro và in vivo. Hiện nay, ở Việt Nam có khoảng 12 loài Lan Kim Tuyến khác nhau được phát hiện trên nhiều vùng miền, trong đó một số loài có giá trị dược liệu và thương mại cao.

Quá trình nghiên cứu, nhóm đã xác định được một số thành phần các hợp chất có hoạt tính sinh học (hoạt tính kháng ung thư) có trong dược liệu cây Lan Kim Tuyến và cây Sâm Đá. Hoạt tính gây độc in vitro của các cao chiết trên một số dòng tế bào ung thư khác nhau, nhưng ít ảnh hưởng tới các tế bào bình thường.

Nhóm cũng làm rõ cơ chế phân tử gây độc các tế bào ung thư của các cao chiết thông qua con đường hoạt hóa tế bào chết theo chương trình (apoptosis) phụ thuộc Caspase cũng như tác dụng kháng u in vivo trên mô hình chuột mang khối u Sarcoma.

Thử nghiệm trên chuột cho thấy cao chiết Lan Kim Tuyến không gây độc cho động vật thí nghiệm với các mức liều thử nghiệm. Ngược lại, cao chiết Sâm Đá có một số ảnh hưởng gây độc, đặc biệt là cho cơ quan chuyển hóa gan khi sử dụng cao Sâm Đá với liều lượng cao trong một thời gian dài. Các kết quả đánh giá hoạt tính cũng như tính an toàn của sản phẩm là tiền đề cho các thử nghiệm tiền lâm sàng và lâm sàng tiếp theo.

Hình thái thực vật của cây Lan Kim Tuyến thu nhận tại huyện Kbang, Gia Lai.

Xây dựng quy trình sản xuất viên nén

Nhóm nghiên cứu đề tài cũng đã xây dựng được các quy trình thu nhận cao nguyên liệu chuẩn hóa; quy trình bào chế sản phẩm viên nén (bao phim) Lan Kim Tuyến và viên nén (bao phim) Sâm Đá, các bộ tiêu chuẩn chất lượng cơ sở cho sản phẩm cao chiết và sản phẩm viên nén. Đây là cơ sở cho việc phối hợp, liên kết với các doanh nghiệp, công ty sản xuất dược phẩm trong việc chuyển giao kết quả nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm ở quy mô pilot và quy mô thương mại.

Nhóm cũng đã chuẩn hóa được nguồn nguyên liệu đầu vào của cây Lan Kim Tuyến và Sâm Đá, đồng thời xây dựng được 2 bộ tiêu chuẩn chất lượng cơ sở cho sản phẩm cao chiết và sản phẩm viên nén (bao phim) chứa cao chiết theo tiêu chuẩn của Dược điển Việt Nam V.

Các bộ tiêu chuẩn chất lượng này là cơ sở quan trọng trong việc xây dựng danh mục kiểm soát và đánh giá chất lượng các sản phẩm cao chiết và các sản phẩm có nguồn gốc từ các dược liệu cây Lan Kim Tuyến và cây Sâm Đá theo tiêu chuẩn của Dược điển Việt Nam.

Theo TS Lê Thành Long, kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ giúp cho các nhà quản lý trong việc hoạch định các chính sách phát triển dược liệu của địa phương (bảo tồn các giống cây quý hiếm, quy hoạch nuôi trồng và phát triển các vùng dược liệu…); tạo định hướng phát triển, nâng cao giá trị của các loại cây dược liệu (cây Lan Kim Tuyến và cây Sâm Đá) và chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tạo sản phẩm có giá trị về y tế, kinh tế cao trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Đồng thời hỗ trợ cho các đơn vị doanh nghiệp, công ty dược trong việc xây dựng kế hoạch hợp tác sản xuất và thương mại hóa các sản phẩm từ cây Lan Kim Tuyến và cây Sâm Đá.