Một nhóm các nhà nghiên cứu từ Đại học Manchester, Trung tâm Nghiên cứu Wairakei và Trung tâm Đồng vị Quốc gia, Viện nghiên cứu GNS Science, đã phát hiện ra rằng, có thể sử dụng dữ liệu vệ tinh để phát hiện giai đoạn đầu của một vụ phun trào núi lửa.
Trong bài báo đăng trên tạp chí Science Advances, nhóm đã mô tả dữ liệu vệ tinh ghi lại giai đoạn đầu của thảm kịch phun trào núi lửa Whakaari ở Đảo Trắng (New Zealand) hai năm trước.
Vào ngày 9/12/2019, có 22 người đã thiệt mạng và 25 người bị thương khi núi lửa Whakaari phun trào. Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, đó là một trong những vụ phun trào nhỏ xảy ra theo chu kỳ. Họ cũng cho biết, những vụ phun trào nhỏ hơn có xu hướng khiến nhiều người thiệt mạng hơn.
Trong nỗ lực mới này, các nhà nghiên cứu đã thu được dữ liệu từ vệ tinh Sentinel-5 Precursor. Vệ tinh đã đi qua Whakaari ngay khi núi lửa này bắt đầu phun trào. Bằng cách áp dụng một thuật toán vào dữ liệu, các nhà nghiên cứu có thể tái tạo lại những sự kiện dẫn đến hiện tượng phun trào của núi lửa.
Với phương pháp này, các nhà nghiên cứu quan sát được những dấu hiệu trước 40 khi núi lửa phun trào khoảng 40 phút. Khoảng thời gian này được coi là đủ để những người gần khu vực di tản, nếu hệ thống cảnh báo đã được cài đặt.
Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, những trạm quan trắc được đặt trên mặt đất gần nhiều núi lửa đang hoạt động. Những trạm này có thể phát hiện ra các chất khí (như sulfur dioxide) thường được phát ra bởi một núi lửa sắp phun trào. Nhóm nghiên cứu cũng cho biết, những chấn động nhẹ cũng có thể được coi là dấu hiệu cảnh báo.
Trong trường hợp của núi lửa Whakaari, những chấn động đã được ghi nhận trước khi phun trào. Tuy nhiên, các cơ quan du lịch điều hành thuyền chở người đến đảo đã phớt lờ cảnh báo. Song, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, những hệ thống cảnh báo như vậy không cung cấp nhiều thông tin như phương pháp sử dụng vệ tinh.
Các nhà nghiên cứu cho rằng, có thể phát hiện những dấu hiệu ban đầu của hiện tượng phun trào đối với núi lửa trên toàn cầu. Họ lưu ý, sẽ phải triển khai nhiều vệ tinh hơn để một hệ thống như vậy hoạt động hiệu quả.
Đồng thời, công nghệ đó sẽ phải được phát triển để phân tích dữ liệu. Một hệ thống như vậy cũng sẽ phải được phối hợp với các quan chức địa phương. Nhờ đó, bảo đảm rằng, các cảnh báo được chú ý.
