“Lũ lên trôi cầu rồi!”
Ngược sông Đà hơn 10km, chúng tôi mất hơn 2 tiếng lênh đênh sông nước để đến được xã Nậm Chà. Đón chúng tôi là thầy cô của trường mầm non Nậm Chà. Đường vào đó phải đi qua hai cây cầu tạm bằng nứa, tre ẽo uột, ọp ẹp. Ngồi trên xe, chúng tôi cảm giác chiếc cầu rung lên bần bật và sẵn sàng đổ sập bất cứ lúc nào nếu phải gồng mình quá sức.
Có đoạn chiếc cầu võng xuống, nếu “xế” không vững tay lái và tâm lý chệch choạng thì sẽ ngã nhào.
“Suối lũ lần trước trôi cầu rồi. Đây là chiếc cầu bằng tre được dân bản dựng lại lần thứ 3! Cứ lũ lên lại trôi, mà đó là đường đi chính và dễ đi nhất của bà con trong bản” - cô Đinh Thị Kim Dung – Hiệu trưởng trường mầm non Nậm Chà - kể.
Chúng tôi tiếp tục ngồi xe máy leo lên những đoạn đèo dốc 45 độ. Người ngồi sau phải bám chặt, ngồi nguyên vị trí, thỉnh thoảng nín thở qua đoạn đường nhỏ chỉ vừa bánh xe. Nếu cựa quậy, ngó trước ngó sau, bánh xe chệch khỏi đường. Có đoạn người ngồi sau nảy lên vì xóc, hay xuống đi bộ ở những khúc cua hẹp.
Chúng tôi nhiều phen thót tim, chẳng dám nhìn sang hai bên và phải mất gần 1 giờ đồng hồ để chinh phục đoạn đường chưa đầy 5 cây số dẫn lên điểm trường chính. Mỗi thành viên trong đoàn thấy hoảng hốt khi thoát khỏi cung đường khó, còn các cô vì quá quen nên chỉ cười xòa vui vẻ động viên:“Các cô ở đây cũng chẳng dám cầm lái vì nhiều đoạn dốc nhiều mà đường hẹp, chỉ khoảng 1 – 2 mét”.
 |
| Nhà ăn và bếp điểm trường chính mầm non Nậm Chà |
Cô thương trò như con!
Điểm trường chính hiện ra trước mắt chúng tôi là 3 phòng học nhỏ đơn sơ ghép bằng gỗ, trong phòng chẳng có đồ chơi, vỏn vẹn hơn chục vỏ hộp sữa vẫn giữ nguyên ống mút cắm. Cô Dung bảo: “Đây là sữa lần trước có đoàn từ thiện đến cho các con, uống xong các con để vỏ lại làm đồ chơi”…
Nói rồi, cô hướng mắt ra khoảng sân rộng phía trước, toàn đất đỏ, bụi mù. Cô khẽ thở dài nhìn lũ trẻ chân đất chơi vô tư. Thấy người lạ, chúng chỉ bẽn lẽn, lấp ló sau lưng nhau, rồi chạy ù ra suối.
Nhìn học trò, các thầy cô giáo kể, ở đây phụ nữ đa phần không biết nói tiếng Kinh, trẻ đến trường khổ lắm. Mùa đông cũng như mùa hè, các em chỉ mặc một bộ quần áo, thậm chí thời tiết xuống 10 độ, trẻ vẫn mặc mỗi chiếc áo mỏng, chân đất đến trường, ngồi học mà run lên bần bật, chân tay tím tái. Thương trò, các cô đốt lửa cho các em ngồi sưởi.
Lặng nhìn về phía đồ chơi bằng tre tự làm cho học sinh, cô Hiệu trưởng kể: “Mình chỉ ước có một cái sân xi măng cho các con chơi. Trời mưa lầy lội lắm, các con không chơi được, đi vào lớp mang theo cả bùn đất. Chưa kể, nơi đây thường xuyên có gió xoáy, tung bụi mù mịt cả trường, ngập lớp”.
Theo chân cô đến nhà ăn của trường. Căn phòng được dựng bằng liếp tre sơ sài, mái nhà phủ tấm bạt rộng, chỉ đủ che nắng, hễ trời mưa là dột. Cô Dung nói đây là nơi “khang trang” nhất so với 6 điểm lẻ còn lại, điểm trường xa nhất cách đây 7 – 10km. Trong số đó có 4 điểm phòng học vẫn là nền đất và một điểm chỉ có tre lứa đan thành phên quây lại, mùa mưa lầy lội và trời nắng các cô phải vẩy nước xuống nền trước khi dạy cho đỡ bụi.
Hiện toàn xã Nậm Chà có 349 học sinh từ độ tuổi 3 – 5, chủ yếu là dân tộc Dao, H’Mông, Cống. Mỗi học sinh được Nhà nước trợ cấp 120 nghìn đồng/ tháng, phụ huynh đóng góp thêm gạo, củi và mang bát thìa cho các con.
“Trẻ ở đây tự lập lắm, chẳng cần các cô phải bón, đút, ép ăn như dưới xuôi. Thứ Bảy, Chủ nhật nào bố mẹ cũng đến xin cô cho con nghỉ học để lên nương. Như trường hợp của em Chảo Tham Phú (5 tuổi, người dân tộc Dao – PV) hàng ngày vẫn theo anh chị đến trường mà không cần bố mẹ đưa đón. Có lần tôi đến bản vận động Phú đến trường, thấy cậu một tay cầm vốc cơm, tay kia là mấy hạt muối trắng, ăn ngon lành”, cô Dung nhớ lại.
Bữa cơm chan nước lã là điều bình thường ở Nậm Chà. Chính vì thế, từ ngày được nhà nước hỗ trợ 120 nghìn đồng/ tháng, nhà trường tổ chức ăn bán trú, bữa có thịt, có cá, đậu... Từ đó, học trò Nậm Chà thích đến trường hơn hẳn.
Khó khăn là vậy, nhưng bao năm nay các cô vẫn “cắm dùi cõng chữ lên non”. Đặc biệt là sự thiếu thốn tình cảm gia đình, một năm về thăm gia đình 2 lần, nghỉ hè và nghỉ Tết hầu hết các cô có con nhỏ phải gửi ở nhà cho ông bà chăm. Nhiều cô lúc chia tay con, con chạy theo, nước mắt ngắn dài khóc đòi mẹ: “Mẹ ở nhà với con!”, “Mẹ đừng đi”… mà nghẹn lại không đặng đi nghĩ thương con.
Có lẽ chính vì sự vất vả, thiếu thốn tình cảm ấy mà các cô thương học trò như con. Hình ảnh cô giáo đút ăn ân cần cho một học sinh khuyết tật 3 tuổi không tự vận động… thật cảm động.
Lúc chia tay, cô Dung nắm chặt tay chúng tôi tha thiết chia sẻ: “Mong muốn thì nhiều lắm, nhưng giờ tôi chỉ có ước mơ có sân xi măng để vui chơi, có bàn ghế cho các cháu học, có căn phòng trụ được những ngày mưa, gió lạnh”.
