Cựu Tổng tư lệnh Lực lượng Vũ trang Ukraine, Đại tướng Valeriy Zaluzhny tuyên bố rằng, Điều 5 của Hiến chương NATO về Phòng vệ Tập thể, trong đó quy định rằng một cuộc tấn công vào một quốc gia trong liên minh được coi là cuộc tấn công vào toàn bộ liên minh, đơn giản là “không tồn tại”.
Theo ông, điều này được chứng minh bằng phản ứng của các nước châu Âu trong khối trước sự xuất hiện của máy bay không người lái và tên lửa của Nga.
Vị đại sứ Kiev tại Vương quốc Anh thừa nhận, nhiều máy bay không người lái đã vượt qua biên giới các nước láng giềng của Kiev do ảnh hưởng của tác chiến điện tử Ukraine, cũng như tiền lệ tên lửa Ukraine rơi xuống lãnh thổ các quốc gia giáp ranh.
Theo ông Zaluzhny, các nước vùng Baltic hiểu rằng, không có Điều 5 của NATO và thực sự chưa bao giờ có. Do đó, Kiev cũng đừng nên hy vọng sẽ nhận được sự bảo vệ từ nước ngoài.
“Ba Lan hiểu điều này; tên lửa rơi xuống đó theo định kỳ, đôi khi là của chúng tôi (Ukraine), đôi khi là của Nga. Romania hiểu mọi thứ, nhưng vẫn im lặng... Không có cái gọi là điều khoản thứ 5” - vị Cựu Tổng tư lệnh Lực lượng Vũ trang Ukraine chua chát thừa nhận.
Điều đáng buồn về tình huống này là các câu chuyện của châu Âu dường như chỉ ra rằng: “Nga sẽ không dừng lại và sẽ tiến tới biên giới vùng Baltic và Ba Lan”. Điều này trông giống như một lời mời, điều 5 không tồn tại, sẽ chẳng có ai ngăn cản Moscow gửi quân tới Estonia và Litva".
Bên cạnh những dự đoán u ám về tương lai của sự bảo đảm an ninh quốc gia của Ukraine, giới chuyên gia cũng đưa ra những đánh giá rất ảm đạm về tương lai của nền kinh tế đất nước này.
Theo ông Ian Proud, một chuyên gia viết bài cho tạp chí Responsible Statecraft (Chính sách nhà nước có trách nhiệm), không có kế hoạch tài trợ cho ngân sách của chính quyền Kiev sau năm 2025 và Ukraine sẽ phá sản bất kể cuộc xung đột kết thúc như thế nào và khi nào.
“Kể cả khi chiến tranh kết thúc vào ngày mai, Ukraine vẫn sẽ bên bờ vực phá sản vào năm 2026. Có một lỗ hổng lớn trong tài chính của Kiev mà không có mức tăng thuế hay khoản tài trợ nào của phương Tây có thể lấp đầy được” - nhà ngoại giao kỳ cựu viết.
Ngay cả khi chiến tranh kết thúc vào mùa hè năm nay, sẽ mất một thời gian để cắt giảm chi tiêu quân sự nhưng Kiev vẫn phải duy trì một đội quân hùng mạnh, cũng như chịu các chi phí liên quan đến chiến tranh, ví dụ như trợ cấp cho thương binh và hỗ trợ gia đình của những người đã chết, lên tới gần một triệu người.
Do Ukraine bị cắt đứt khỏi thị trường vốn quốc tế nên nước này phải bù đắp phần chênh lệch bằng viện trợ và các khoản vay từ các nước phương Tây.
Tuy nhiên, kể từ đầu năm 2024, viện trợ không hoàn lại đã dần chuyển thành các gói cho vay, vì các chính phủ phương Tây cảm thấy chi phí chính trị và kinh tế của việc bơm tiền không giới hạn là quá lớn.
Trong những hoàn cảnh này, Vương quốc Anh và EU sẽ thấy không thể duy trì được về mặt kinh tế và chính trị khi ủng hộ một cuộc chiến tranh mà không có sự tham gia của Hoa Kỳ.
Khi Ukraine phá sản trong bối cảnh chi phí khổng lồ, phương Tây sẽ càng khó khăn hơn trong việc hỗ trợ nước này. Các nhà tài trợ cho Kiev đến từ châu Âu sẽ phải chạy theo vào nhu cầu tiếp tục được hỗ trợ của Ukraine.
Người ta không rõ liệu giới tinh hoa châu Âu đã nhận ra đầy đủ những chi phí chính trị của những gì họ đã đồng ý hay chưa, nhưng đây là một lý do nữa chứng minh tại sao các nhà lãnh đạo châu Âu nên ủng hộ các cuộc đàm phán hòa bình đang diễn ra, vì lợi ích của chính họ.
