Quyết định “thần tốc” của trưởng thôn
Cách đây 5 năm, anh Ma Seo Chứ (SN 1991), Đảng viên trẻ của Chi bộ thôn Kho Vàng, xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà (Lào Cai) đã được người dân trong thôn tín nhiệm bầu làm Trưởng thôn.
Mặc dù nhận nhiệm vụ khi tuổi đời còn rất trẻ, nhưng anh Chứ nỗ lực, tích cực học hỏi, quyết tâm làm tròn trách nhiệm và đưa ra nhiều “quyết sách” đúng đắn đến với người dân.
Trong đó, đặc biệt phải kể đến quyết định sáng suốt, thần tốc và chuẩn xác của anh Chứ trong đợt mưa lũ vừa qua, đã giúp 17 hộ với 115 nhân khẩu ở thôn Kho Vàng thoát khỏi “tử thần”.
Từ ngày 7/9, trên địa bàn thôn Kho Vàng có mưa lớn kéo dài, trưởng thôn Ma Seo Chứ lòng như lửa đốt. Bởi khu 17 hộ dân xóm Bản Vàng trước đây (nay thuộc thôn Kho Vàng) sống tập trung quanh đỉnh núi cao, nỗi lo đất đá sạt xuống luôn thường trực.
Sáng 9/9, anh Vàng Seo Chứ rất sốt ruột vì xung quanh thôn làng có rất nhiều quả đồi đang "no nước", có thể bị sạt lở, đổ sập vùi lấp thôn Kho Vàng.
Trước đó, chính quyền xã Cốc Lầu đã nhắc nhở ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3 sẽ gây mưa lớn, có khả năng sạt lở ở nhiều nơi.
Thấy trời mưa không ngớt, linh cảm mách bảo quả đồi lớn sau khu dân cư có thể đổ ập xuống bất cứ lúc nào, anh Chứ đã hội ý nhanh với các Đảng viên và quyết định gọi một số thanh niên trong thôn đi khảo sát tình hình xung quanh.
Anh Chứ đã huy động 7 thanh niên trong thôn thành một nhóm đi kiểm tra quanh quả đồi phía trên làng. Quá trình kiểm tra đã phát hiện một vết nứt rộng 20cm, dài khoảng 30m. Đặc biệt, địa điểm phát hiện vết nứt lại nằm ngay phía trên đồi, cách thôn Kho Vàng khoảng 100m.
"Mưa suốt từ đêm tới sáng, tôi lo lắm. Đến 8h sáng 9/9, tôi gọi anh em đi lên đồi để kiểm tra tình hình sạt lở và tìm một quả đồi hoặc núi có vị trí cao, bằng phẳng tính dần phương án di tản bà con. Tới 8h30, mọi người báo rằng sẽ có nguy cơ cao xảy ra sạt lở, tôi gọi điện ra xã để báo cáo nhưng điện thoại hoàn toàn mất sóng, không thể liên lạc”, anh Ma Seo Chứ chia sẻ.
Tới 9h sáng cùng ngày, lúc này mưa vẫn không ngừng trút xuống thôn, anh Chứ liền quyết định di tản toàn bộ 17 hộ dân với 115 người trong thôn lên một quả núi cách thôn 1km. Việc di tản được diễn ra nhanh nhất có thể.
Trước khi di tản lên chỗ ở mới, anh Chứ thông báo cho mọi người chỉ mang theo những đồ thiết yếu như chăn màn, bát đũa, xoong nồi và ít gạo để nấu cơm, vì trời còn đang mưa to mà thời gian di chuyển rất gấp.
Chị Hạng Thị Say, người dân thôn Kho Vàng chia sẻ: “Sáng 9/9, khi tôi đang chuẩn bị đồ ăn sáng cho chồng và 2 đứa con thì nghe thấy tiếng Trưởng thôn Ma Seo Chứ gọi vọng vào: “Đề nghị thanh niên đến điểm tập kết của thôn”.
Tôi nhanh chóng chuẩn bị áo mưa để chồng mình đến điểm tập kết. Bình thường, thôn đều họp vào buổi tối. Hôm đó, trưởng thôn triệu tập vào buổi sáng, lại là ngày mưa nên tôi nghĩ đây là việc quan trọng, vì vậy đã giục chồng đi ngay”.
Đúng như chị Say lo lắng, một lúc sau, chồng chị hớt hải chạy về, giọng nói gấp gáp: “Theo lời của trưởng thôn, giờ thanh niên, trai tráng trong thôn sẽ tỏa đi khắp nơi tìm nơi tránh trú cho cả khu”.
Trước khi cầm vội chiếc dao phát chạy ra khỏi nhà, chồng chị còn dặn vội: “Ba mẹ con nhanh chóng chuẩn bị đồ dùng cần thiết và một ít lương thực dự trữ, vì có thể phải ở lâu dài. Khi có lệnh sẽ di tản ngay”.
Nghe chồng nói, chị Say gọi 2 đứa con gấp rút chuẩn bị đồ đạc. Lời của chồng vẫn đang văng vẳng bên tai khiến chị không dám chậm trễ một giây nào.
“Nếu lúc đó không di tản sớm, chúng tôi không biết chuyện gì sẽ xảy đến với dân bản. Bởi ngày hôm sau, quả đồi phía sau thôn làng ở đã sạt lở xuống”, chị Say nhớ lại.
“Từ lúc phát hiện đến khi mọi người an toàn đến nơi lán trại mới chỉ khoảng 8 tiếng đồng hồ. Đến 16h ngày 9/9, tất cả 115 người dân đã đến nơi an toàn. Sau khi mọi người lên đến nơi, hôm sau, quả đồi phía sau sạt lở xuống đúng khu thôn làng ở”, anh Chứ nhớ lại.
Để đưa ra quyết định nhanh như vậy phải cảm ơn kinh nghiệm của các bậc cao niên người Mông để lại. Cuộc sống gian khó cũng dạy cho cộng đồng kinh nghiệm về việc quan sát các hiện tượng tự nhiên để phỏng đoán các tình huống có thể xảy ra. Ở Kho Vàng cũng vậy, mỗi khi trời mưa dài ngày, dân bản bắt buộc phải kiểm tra xung quanh nhà ở xem có gì bất thường hay nguy hiểm không để kịp thời di chuyển đến nơi ở khác - Trưởng thôn Ma Seo Chứ chia sẻ.
Bộn bề khó khăn mới
Lên nơi lánh nạn được an toàn, nhưng khó khăn mà người dân phải đối mặt đó là thiếu lương thực, nước uống, vì đồ người dân mang theo được rất ít. Do đó, ngoài việc xem tình hình mưa lũ, người thôn Kho Vàng còn cắt cử nhau khảo sát đường đi đến các thôn xung quanh, đường về xã để tìm sự trợ giúp. Tuy nhiên, mọi ngả đường đều bị sạt lở.
Khi người dân đang phải đối mặt với bộn bề khó khăn, thì trưa 11/9, cả làng nghe đã được lực lượng chức năng tìm thấy.
“Khi được lực lượng chức năng tìm tới, chúng tôi vô cùng vui mừng, biết rằng mình đã được cứu sống. Mọi người mang theo mỳ tôm, lương khô giúp chúng tôi giải quyết cái ăn trước mắt. Đến ngày hôm sau, chính quyền xã và huyện mang theo rất nhiều đồ cứu trợ, giúp bà con ổn định cuộc sống”, anh Ma Seo Chứ kể lại.
Ông Lù A Lếnh, người dân thôn Kho Vàng nghĩ lại: “Trận sạt lở mấy ngày gần đây, cả bản cảm giác như được cứu sống. Thật may vì trưởng thôn và các Đảng viên đã sáng suốt đưa bà con di tản vượt qua nguy hiểm. Những ngày đầu tại khu lán trại, người dân khó khăn trăm bề. Thực phẩm và nước sạch đều thiếu thốn nên chỉ biết động viên nhau cố gắng, còn người là còn của. Tất cả mọi người đều nghe lời Trưởng thôn không ai được tự ý trở về nhà cũ”.
Trong số 115 người của thôn Kho Vàng di tản tránh sạt lở, có 50 trẻ em dưới 15 tuổi. Anh Ma Seo Chứ, Trưởng thôn Kho Vàng chia sẻ: “Khi đến nơi tạm trú, chúng tôi phải phân công người để ý, trông nom các cháu. Nhiều cháu còn nhỏ, không hiểu tình hình nguy hiểm như thế nào, chúng tôi sợ các cháu trở về nhà cũ lấy đồ, nơi mà có thể xảy ra sạt lở bất cứ lúc nào”.
Anh Chứ cho biết, hiện tại việc quay về nơi ở cũ là không thể, bởi khu vực đó đã bị sạt lở nghiêm trọng. Vì vậy, thời gian tới, anh Chứ và người dân mong muốn chính quyền địa phương sớm tạo điều kiện, tìm nơi ở mới an toàn để người dân di dời, xây dựng lại nhà ở giúp an cư lạc nghiệp.
Đường từ xã Cốc Lầu đến thôn Kho Vàng hiện đã bị chia cắt hoàn toàn sau khi mưa lũ kéo dài. Việc di chuyển để lên được chỗ 17 hộ dân với 115 nhân khẩu đang tạm lánh nạn trên núi cao rất khó khăn và phức tạp.
Mặc dù nơi ở mới còn nhiều khó khăn song với những người dân ở Kho Vàng may mắn thoát khỏi vụ sạt lở sẽ vẫn mãi nhắc đến trưởng thôn Ma Seo Chứ và các Đảng viên trong thôn, bởi chính sự nêu gương, trách nhiệm của họ đã giúp cho 115 người dân thoát khỏi nguy hiểm trong gang tấc.
