Nhiều doanh nghiệp còn quảng cáo quá sự thật về tính năng ưu việt của sữa ngoài mà không có trong sữa mẹ… Đây là kết quả khảo sát của một nhóm nghiên cứu độc lập được thực hiện tại Hà Nội với 814 phụ nữ, có đến 80 (9,8%) người cho biết, họ vẫn nhận được các mẫu sản phẩm thay thế sữa mẹ miễn phí từ các công ty khi họ mang bầu hoặc sinh con.
Vi phạm tràn lan
Theo quy định hiện hành (Nghị định số 100/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định về kinh doanh, sử dụng sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ, bình bú và vú ngậm nhân tạo) cấm quảng cáo các sản phẩm thay thế sữa mẹ dưới bất kỳ hình thức nào, áp dụng đối với sản phẩm cho trẻ dưới 24 tháng tuổi, thức ăn bổ sung cho trẻ dưới 6 tháng tuổi...
Đối với thức ăn bổ sung cho trẻ dưới 24 tháng tuổi phải có nội dung khuyến khích nuôi con bằng sữa mẹ và chỉ rõ rằng sản phẩm chỉ được dùng để bổ sung cho sữa mẹ đối với trẻ trên 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, sau một năm triển khai, vi phạm trong lĩnh vực này vẫn phổ biến và ngày càng tinh vi hơn.
Chị Hoàng Thuỳ Anh ở Hai Bà Trưng (Hoàn Kiếm, Hà Nội) vừa sinh đứa con đầu đời cho hay, khi vừa sinh được một tuần chị đã bị đại diện một hãng sữa gọi điện đến tư vấn về tác dụng của loại sữa mà hãng đang kinh doanh. Cũng giống như chị Thuỳ Anh, không ít sản phụ khác khi mang bầu hay ngay sau khi sinh con đều được các cơ sở gọi điện tư vấn, mời đến hội thảo, thậm chí mang sản phẩm sữa đến tiếp thị, quảng cáo tận nhà.
Đề cập đến vấn đề này, Thạc sỹ Đinh Thị Thu Thuỷ - Chuyên viên Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết: Tôi biết có những công ty sữa nắm được toàn bộ thông tin, số điện thoại của sản phụ đến sinh con tại một cơ sở y tế để tìm cách tiếp cận.
Ngay bản thân tôi khi đến khám thai chuẩn bị sinh con, ngồi ở bệnh viện, cũng có nhân viên của hãng sữa đến tiếp thị, xin số điện thoại và khi tôi vừa sinh con xong thì có hãng sữa gọi điện tư vấn dùng sản phẩm thay thế sữa mẹ. Rất nhiều đồng nghiệp, bạn bè của tôi cũng chia sẻ như vậy, cho thấy các hãng sữa bất chấp quy định pháp luật, vẫn tìm cách tiếp thị đến từng bà mẹ, tại các cơ sở y tế, thậm chí tại các cuộc hội thảo về dinh dưỡng…
Những tổn thất khi trẻ không được dùng sữa mẹ
Theo PGS.TS Lê Bạch Mai - Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, không có bất cứ loại sữa nào có thể thay thế được sữa mẹ. Trẻ được nuôi bằng sữa bột sẽ có sức đề kháng và miễn dịch kém hơn trẻ được bú sữa mẹ. Trẻ được nuôi bằng sữa mẹ sẽ có ít nguy cơ mắc bệnh béo phì, tiểu đường và tim mạch lúc trưởng thành. Việc cho trẻ bú sữa mẹ không chỉ có lợi cho trẻ, mà còn có lợi cho bà mẹ trên nhiều phương diện.
Cho trẻ bú giúp mẹ nhanh chóng giảm cân, sớm chấm dứt hiện tượng chảy máu âm đạo sau sinh. Bên cạnh đó, làm giảm khả năng phát triển ung thư buồng trứng và ung thư vú giai đoạn tiền mãn kinh. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều nguyên nhân, thách thức dẫn đến tỷ lệ trẻ được bú sớm trong vòng giờ đầu sau sinh cũng như bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu còn thấp. Tình trạng trẻ ăn sữa bột thay thế sữa mẹ và ăn bổ sung trước 6 tháng khá phổ biến ở nước ta hiện nay.
Theo số liệu của Bộ Y tế, tỷ lệ bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu ở nước ta chỉ đạt 19,6% và gần như không cải thiện được nhiều trong thời gian gần đây. Để nâng cao tỷ lệ này, Nghị định 100 nghiêm cấm hành vi quảng cáo, tiếp thị tất cả các sản phẩm thay thế sữa mẹ cho trẻ từ 0 - 24 tháng tuổi.
Tuy nhiên, một nghiên cứu độc lập vừa thực hiện tại Hà Nội, được công bố tại hội thảo “Phân tích tuân thủ và vi phạm Nghị định số 100 của Chính phủ quy định về kinh doanh, sử dụng sản phẩm dinh dưỡng dùng cho trẻ nhỏ, bình bú và vú ngậm nhân tạo”, cho thấy vi phạm trong lĩnh vực này rất phổ biến.
Đây là những bằng chứng để các cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm minh những cơ sở vi phạm trong tiếp thị, quảng cáo sữa cũng như sản phẩm dinh dưỡng dành cho trẻ nhỏ để phần nào làm tăng tỷ lệ trẻ bú mẹ - giảm nguy cơ trẻ đau ốm, suy dinh dưỡng và tử vong trong thời gian tới.
Nghị định 100/NĐ-CP của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 1/3/2015, nghiêm cấm hành vi quảng cáo, tiếp thị tất cả các sản phẩm thay thế sữa mẹ cho trẻ từ 0 - 24 tháng tuổi.
Tuy nhiên, theo báo cáo kết quả một nghiên cứu được thực hiện tại Hà Nội đối với 814 phụ nữ, có đến 80% cho biết vẫn nhận được các mẫu sản phẩm thay thế sữa mẹ miễn phí từ các công ty khi họ mang bầu hoặc sinh con. Khảo sát trực tiếp tại 114 điểm bán lẻ cũng phát hiện có đến 51 điểm (chiếm 44,7%) có hoạt động khuyến mại sản phẩm thay thế sữa mẹ, kể cả ở các siêu thị, đại lý. Gần 4% số phụ nữ mang thai hoặc sinh con được nhân viên y tế trao đổi về việc sử dụng các sản phẩm thay thế sữa mẹ…
