Trong những năm đất nước có chiến tranh ác liệt, Đoàn đã vận động hàng vạn thanh niên lên đường “xẻ dọc Trường Sơn” đi cứu nước, giải phóng dân tộc. Ngày nay, thanh niên được sống trong hòa bình và đang vươn mình cùng thời đại mới, khát khao được khẳng định mình, được cống hiến, được hòa nhập.
Do vậy, hơn bao giờ hết, tổ chức Đoàn ở khắp các mặt trận từ trung ương đến cơ sở cần nâng cao hơn nữa vai trò là người thắp lửa nhiệt huyết cho thanh niên.
Trong giai đoạn hiện nay, khi nền kinh tế thị trường đã và đang phát triển mạnh mẽ thì ảnh hưởng của nó là không nhỏ tới phong trào công tác Đoàn ở khắp mọi nơi. Không ít các cơ sở Đoàn, Hội rồi cán cộ Đoàn từ cấp chi đoàn đến Đoàn cấp trên thường xuyên ca thán rằng thanh niên ngày nay thiếu nghị lực, chỉ đua theo lối sống thị trường buông thả, đặt đồng tiền lên hàng đầu, họ không quan tâm đến các phong trào Đoàn mà chỉ biết ghi tên điểm danh cho xong chuyện…
Có những cơ sở Đoàn còn cho rằng, hiện nay, thanh niên đi làm ăn xa, chỉ biết lo làm kinh tế chứ không quan tâm đến các hoạt động khác của Đoàn rồi nếu đứng ra tổ chức thì không có thanh niên nào tham gia…
Đó là những trăn trở không phải là không có ở hầu hết các cơ sở Đoàn. Chúng ta phải thừa nhận rằng, trong giai đoạn hiện nay, việc tập hợp đoàn kết thanh niên, nhất là thanh niên nông thôn quả là khó khăn vô cùng. Nhiều địa phương hiện nay, ngoài cán bộ Đoàn ra thì chẳng nhìn thấy đoàn viên nào cả, có khi cả bí thư chi đoàn cũng bỏ tổ chức mà ra đi.
Nói về điều này, thì chúng ta cũng không nên phủ nhận nhưng cũng cần phải xem xét trên tổng thể trong quá trình đoàn kết, tập hợp thanh niên. Cần tìm ra yếu tố nào mà cán bộ Đoàn các cấp chưa khơi dậy được ở thanh niên, cần làm gì để ngày càng có nhiều thanh niên đứng trong tổ chức để cống hiến và dâng hiến cho tập thể.
Trên thực tế, thanh niên là lực lực quan trọng của xã hội, là lực lượng hùng hậu nhất trong đội quân tiên phong cách mạng. Thanh niên của ta cũng giàu lòng yêu nước và nhiệt huyết. Đồng thời, người thanh niên nào cũng vậy, dù ít hay nhiều, dù ở môi trường hay công việc nào, miền núi hay miền xuôi thì phẩm chất trong họ bao giờ cũng là nhiệt tình, xông pha và sẵn sàng hiến dâng sức trẻ của mình cho mục đích cao cả.
Những phẩm chất ấy, ở thời nào, cũng như một ngọn lửa cháy âm ỉ trong con người của thanh niên. Nhưng, chúng ta cũng cần nhận thức rằng, những phẩm chất đó, không phải ở đâu hay ở bất kỳ người đoàn viên thanh niên nào cũng phát huy, cũng sôi nổi, cũng nhiệt tình…
Điều đặt ra ở đây như một câu hỏi lớn đối với các cấp bộ Đoàn Hội là làm sao phải thổi bùng lòng nhiệt huyết của thanh niên, tạo cho họ động lực để họ có cơ hội thể hiện mình, sẵn sàng dâng hiến sức thanh xuân của mình ở từng môi trường hoạt động phù hợp. Chính vì vậy, hơn bao giờ hết, tổ chức Đoàn - Mái nhà chung của thanh niên phải nâng cao vai trò là người thắp lửa cho thanh niên.
Nói là thắp lửa cho thanh niên không phải cứ nói mà làm được, điều quan trọng là các cấp bộ Đoàn phải tìm ra những giải pháp thiết thực và phù hợp để giúp thanh niên từ những hoạt động tích cực nhất. Từ thực tiễn hoạt động trong tổ chức Đoàn - Hội, chúng tôi xin đề xuất một số giải pháp sau đây đối với các cấp bộ Đoàn hiện nay:
Thứ nhất, Đoàn phải hiểu rõ thanh niên cần gì. Đây là công việc quan trọng với bất kỳ đơn vị nào, với bất kỳ một ai trong vai trò là cán bộ Đoàn, cán bộ Hội. Muốn làm tốt được điêu này, trước hết cần tìm hiểu rõ đặc điểm của thanh niên đơn vị mình, từ đó xem họ là những người đang làm những công việc gì, họ có thế mạnh gì, họ đang có nhu cầu gì trong việc làm, trong đời sống văn hóa tinh thần, trong cuộc sống và năng khiếu họ bộc lộ được trong hoạt động.
Muốn thấy được điều này, người cán bộ Đoàn cần sử dụng các phương pháp như điều tra, trò chuyện, hòa nhập, thống kê, so sánh, trắc nghiệm… để nắm được đặc thù của thanh niên đơn vị mình. Rồi cần mạnh dạn tổ chức các hoạt động cần số đông thanh niên để qua đó những phẩm chất của thanh niên phần nào sẽ được bộc lộ và chúng ta sẽ thấy họ cần gì, họ có gì, họ phải làm gì…
Có như vậy, tổ chức Đoàn sẽ có được những “chiến lược” tổ chức các hoạt động Đoàn phù hợp với tâm tư, nguyện vọng, với năng lực, sở trường của thanh niên. Và khi ấy, thanh niên cảm thấy đây chính là môi trường để họ bộc lộ bản thân, là điều kiện tốt để họ dâng hiến, là cơ hội để họ thực hiện những gì mình đang cần.
Thứ hai, cán bộ Đoàn phải năng động, nhạy bén. Đó là những phẩm chất không thể thiếu của người cán bộ Đoàn ở bất kỳ thời đại nào trong quá trình đoàn kết, tập hợp thanh niên. Người cán bộ Đoàn phải có niềm tin vững chắc vào thanh niên, phải nhìn thanh niên của đơn vị mình ở cả hai mặt: Mạnh và chưa mạnh.
Không nên suy nghĩ thiển cận trước những việc mà mình chưa tổ chức ví dụ như sợ rằng phát động không có ai tham gia đồng tình, sợ tổ chức không có thanh niên nhiệt tình… Hãy gạt điều đó sang một bên mà phải thật sự năng động, nhạy bén để tìm hiểu và nắm bắt được nhu cầu chính đáng của thanh niên, luôn coi họ là những con người trẻ trung, nhiệt tình và tràn đầy lòng ham muốn được hòa đồng, được dâng hiến, được hoạt động để tổ chức những hoạt động phù hợp.
Việc phát động trong thanh niên cần sự năng động ở người cán bộ Đoàn ở chỗ không nên thuần nhất một hoạt động hay một chương trình nào đó mà cần đa dạng hóa, phong phú hóa hoạt động đoàn kết thanh niên, cần khơi dậy ở thanh niên bằng nhiều khía cạnh khác nhau khi mà thanh niên mỗi người có một thế mạnh riêng không ai giống ai. Ở mỗi một giai đoạn, người cán bộ Đoàn cần nhạy bén để xem thanh niên của mình cần được khơi dậy điều gì.
Thứ ba, cần giải quyết việc làm cho thanh niên. Mấu chốt của vấn đề là ở chỗ này. Không có một người thanh niên nào không có khát khao thoát nghèo, không có khát vọng làm giàu cho bản thân, gia đình và xã hội. Và cũng không có một thanh niên nào tham gia hoạt động khi trong bụng họ đói “meo”, tiền không có lấy một xu mặc dù trong lòng tràn đầy nhiệt tình.
Chính vậy, giải quyết việc làm sẽ là một con đường quan trọng để thổi bùng lên ngọn lửa nhiệt huyết trong con người của mỗi thanh niên. Xác định được điều nay, các cơ sở Đoàn cần căn cứ vào tình hình và thế mạnh của địa phương mình, các cơ sở cần định hướng cho đoàn viên thanh niên ở thôn bản nên dựa vào lợi thế của địa phương để tạo lập các mô hình kinh tế hộ.
Mô hình nào có thể làm đồng loạt, mô hình nào có thể làm riêng lẻ, cần những gì để có được những mô hình ấy. Khi đã có được những mô hình phát triển kinh tế, các cơ sở Đoàn Hội cần trang bị cho thanh niên vốn kiến thức để họ có thể tự tin bắt tay vào công việc bởi đa số thanh niên ở nông thôn vốn kiến thức còn hạn hẹp, khả năng nắm bắt và tư duy còn hạn chế.
Cần tổ chức cho đoàn viên thanh niên tham gia các buổi tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, ứng dụng những mô hình mới tại địa phương. Điều quan trọng ở đây là trao cho thanh niên một “chiếc cần câu” để họ thoát nghèo, chứ không phải là làm thay cho họ. Khi đã vững vàng về kinh tế, chắc chắn, thanh niên sẽ có điều kiện tốt hơn để tham gia các hoạt động khác trong phong trào Đoàn.
Thanh niên Việt Nam là sự kỳ vọng rất lớn của Đảng, là tương lai của nước nhà. Ở bất kỳ giai đoạn nào, thanh niên của ta luôn có khát khao được cống hiến, được phát huy năng lực và sở trường của mình.
Lực lượng thanh niên nông thôn, vùng sâu, vùng xa, thanh niên dân tộc thiểu số cần sự quan tâm hơn bao giờ hết trong công tác tập hợp và đoàn kết. Từ những ý nghĩa quan trọng ấy, trong giai đoạn hiện nay, tổ chức Đoàn hơn bao giờ hết cần phải nâng cao hơn nữa vai trò là người thắp lửa cho thanh niên.
