Khó khăn đầu ra cho sản phẩm
Theo phản ánh, công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn (LĐNT) tại các địa phương nói chung và tỉnh Điên Biên nói riêng, thời gian qua, bên cạnh những mô hình hiệu quả, vẫn còn một số mô hình kém hiệu quả. Cụ thể, ở huyện vùng cao biên giới Nậm Pồ, một số LĐNT sau khi học nghề trồng nấm, đã đầu tư và bước đầu thành công, nấm sinh trưởng tốt. Tuy nhiên, sản phẩm làm ra chỉ bán được rất ít. Việc này khiến người nông dân thu không đủ chi, đành phải bỏ nghề giữa chừng, gây lãng phí về đào tạo và thời gian và phát sinh những hệ lụy ngoài mong muốn.
Theo ông Đào Văn Tiến – Vụ trưởng Vụ Đào tạo Thường xuyên, Tổng cục Giáo dục Nghề nghiệp, vấn đề nêu trên khá phổ biến, đặc biệt ở các vùng nông thôn miền núi, vùng khó khăn, kinh tế kém phát triển. Tại Điện Biên, khi đưa nghề trồng nấm vào đào tạo, người nông dân rất phấn khởi, vì là nghề mới.
Tuy nhiên, việc xác định nhu cầu tiêu thụ sản phẩm lại chưa được tính đến, vì vậy khi sản phẩm làm ra không tiêu thụ được. Tương tự, một số mô hình ở các địa phương khác như nuôi cua ở Thanh Hóa, cạo mủ cao su ở Tây Nguyên, trồng thanh long ở Bà Rịa – Vũng Tàu… Khi học nghề và sản xuất không tính đến thị trường đầu ra, người nông dân không có việc làm.
Ông Tiến cho rằng, đầu ra của sản phẩm là phải đáp ứng nhu cầu việc làm, tuy nhiên trong những năm đầu thực hiện đề án, tại các vùng nông thôn miền núi, vùng khó khăn, kinh tế kém phát triển, doanh nghiệp chưa tạo được nhiều việc làm. Người dân học nghề xong, làm nghề tốt, sản phẩm đạt năng suất, chất lượng nhưng lại khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm. Việc tiêu thụ sản phẩm của nông dân bị đình trệ gây tác động ngược. Đây là những hạn chế, tồn tại cần được khắc phục trong giai đoạn tới.
Đào tạo gắn với chuỗi giá trị mới
Trao đổi về những khó khăn trong đào tạo nghề cho LĐNT, ông Nguyễn Xuân Trường – Phó Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Quốc Oai, Hà Nội cho biết: Tình hình dịch bệnh, thiên tai diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến việc lựa chọn ngành nghề đào tạo liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp. Trên địa bàn huyện cũng chưa có doanh nghiệp ký hợp đồng tuyển dụng, hoặc bao tiêu sản phẩm nông nghiệp cho bà con nông dân. Một số doanh nghiệp chưa hợp tác với cơ quan chức năng để đào tạo nghề cho LĐNT tại các vị trí việc làm yêu cầu phải qua đào tạo, do phải trả lương cao hơn ít nhất 7% so với lao động không qua đào tạo…
Công tác đào tạo nghề ở một số địa phương còn chưa hiệu quả, nguyên nhân do quá trình tổ chức chưa đúng theo tinh thần của Đề án 1956, chỉ đào tạo nghề khi có địa chỉ việc làm hoặc đầu ra cho sản phẩm. Đào tạo nghề cho LĐNT cũng chưa gắn với chuyển dịch cơ cấu kinh tế tại địa phương và cũng chưa tổ chức liên kết để bao tiêu sản phẩm cho LĐNT.
