Sự lệ thuộc của NATO vào Mỹ và cách nhìn nhận của Tổng thống Mỹ Donald Trump về NATO đã khiến cho sự kiện quan trọng nhất hàng năm này có được rất ít kết quả đáng kể.
Tại cuộc gặp, các thành viên NATO nhất trí tăng ngân sách quốc phòng quốc gia lên mức 5% GDP, nhưng lại không áp dụng cho chính Mỹ và Tây Ban Nha. Qua đó có thể thấy, nội bộ NATO không có sự đồng thuận thật sự sâu rộng về nhu cầu tăng cường vũ trang.
NATO vẫn khẳng định hậu thuẫn Ukraine về chính trị và quân sự nhưng không đưa ra được con số cụ thể của khoản viện trợ này, đồng thời cũng không xác định lại cam kết chắc chắn sẽ kết nạp Ukraine vào NATO trong tương lai. Mập mờ tương tự là cam kết của Mỹ đối với NATO.
Một nhượng bộ của Mỹ là chấp nhận ở trong tuyên bố chung có thỏa thuận không áp thuế quan bảo hộ thương mại đối với hàng hóa phục vụ cho quân sự và vũ trang. Các thành viên NATO sẽ gặp lại nhau tại Thổ Nhĩ Kỳ (2026) và Albania trong năm 2027.
Cuộc gặp cấp cao này đi vào lịch sử NATO là cuộc gặp ngắn nhất. Ngoài một bữa ăn tối chung ra, lãnh đạo các nước thành viên NATO hội đàm với nhau chỉ hơn hai giờ. Cuộc chiến ở Ukraine và việc đối đầu Nga không được dành ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự như thông lệ từ cách đây mấy năm.
Ở đây thể hiện rất rõ sự khác biệt quan điểm giữa NATO và ông Trump về định hướng hoạt động cho tổ chức này trong thời gian tới. NATO phải tiến hành cuộc gặp cấp cao năm nay như vậy để phòng ngừa kịch bản bị ông Trump quậy phá, bỏ về sớm hoặc không tham gia ký kết vào tuyên bố chung. Chỉ như thế cũng đã đủ để thấy tình cảnh hiện tại của NATO khá thê thảm.
NATO quan tâm hàng đầu đến cuộc chiến ở Ukraine thì ông Trump khởi chiến với Iran trong tư cách đồng minh cùng chiến hào với Israel. Ông Trump cho tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran mà không hề tham vấn các đồng minh trong NATO.
Tấn công quân sự Iran như thế, ông Trump làm tiêu tan mọi cơ hội của các đồng minh ở châu Âu khi đàm phán với Iran về giải pháp cho vấn đề hạt nhân của nước này. Bây giờ, ông Trump dù muốn hay không cũng phải dành nhiều nỗ lực và ưu tiên chính sách cầm quyền cao nhất cho việc xử lý những hệ lụy và hậu quả của việc đưa nước Mỹ tham dự vào cuộc chiến giữa Israel và Iran.
NATO không còn được quan tâm và giờ phải tự xử lý cuộc chiến ở Ukraine. NATO làm sao có thể vui mừng được khi chiều hướng diễn biến tình hình này chỉ có lợi cho Nga nhiều nhất.
Diễn biến và kết quả cuộc gặp cấp cao năm nay của NATO còn bị phủ bóng bởi việc Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba không tham dự. NATO đã không tổ chức cuộc gặp với Ukraine, lại không thể tiến hành được cuộc gặp cấp cao với bốn nước đối tác chiến lược ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương là Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New Zealand - do ông Ishiba không chịu đến Bỉ.
Cuộc gặp cấp cao năm nay của NATO còn báo hiệu là ông Trump sẽ không rút nước Mỹ ra khỏi NATO nhưng lỏng lẻo dần. Tổng thống Mỹ để NATO tiếp tục tồn tại nhưng thể hiện Mỹ không coi trọng NATO như lâu nay.
