Vượt qua dị nghị, đưa cây rau mít rừng về ươm giống
Chúng tôi có dịp ghé thăm cơ sở trồng rau mít của chị Bùi Thị Xuyến tại xóm Cao, xã Cao Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Hơn mười năm qua, cơ sở trồng rau mít của chị Xuyến đã sản xuất ra cả trăm tấn rau rừng, giúp chị cùng nhiều bà con người Mường vươn lên thoát nghèo và có thu nhập cao.
Theo chị Xuyến, trước đây, gia đình chị có hoàn cảnh khó khăn. Hàng ngày, hai vợ chồng lên đồi hái rau rừng như: bò khai, tầm bóp, rau mít… bán cho các nhà hàng ngoài thị trấn để trang trải cuộc sống. "Trong số các loại rau, người tiêu dùng rất thích mua rau mít nên tôi bán rất chạy, không lo ế hàng. Thấy nhu cầu sử dụng rau mít nhiều, nhưng nguồn rau này ngoài tự nhiên dần ít, tôi đã bàn với gia đình lấy các cây rau mít con ngoài tự nhiên về nhà trồng, ươm giống để mong sao có nguồn rau ổn định để bán”, chị Xuyến kể.
Theo chị Xuyến, thời điểm mang rau mít về ươm giống, người dân trong xóm nói vợ chồng chị bị "dở hơi". Bởi theo người dân địa phương, từ xưa tới nay, chẳng ai làm kinh tế từ rau rừng. Tuy nhiên chị vẫn phớt lờ, bỏ ngoài tai những lời dị nghị đó. Đồng thời, tập trung chăm sóc cây rau mít phát triển thật tốt, để có thể cung cấp ra ngoài thị trường bán. Bởi, chị cảm nhận được nhu cầu sử dụng rau mít từ tự nhiên ngày càng nhiều, thu nhập từ bán rau sẽ cao. Lúc ấy, cơ sở sản xuất của chị sẽ có đủ lượng hàng để cung ứng cho tiểu thương có nhu cầu mua.
“Rau mít là mặt hàng đặc biệt, lá của nó có màu xanh mướt, hình giống lá chè, nhưng cứng hơn một chút. Khi hái rau mít phải rất nhẹ tay, để rau không bị dập nát. Khi trời mưa, cây rau mít càng phát triển tốt. Đặc biệt, giống rau rừng này cứ ở gần núi đá mới ngon. Các khách hàng thường mua rau mít về nấu canh với cua, xào tỏi, xào thịt bò, thịt lợn, vị của rau rất thơm và ngọt”, chị Xuyến nói.
Hiện nay, tại khu vườn rộng hơn 2ha của chị Xuyến đã trồng được gần 2 vạn cây rau mít. Giống rau này rất khoẻ, cứ cách 18 ngày sẽ hái được một lứa, mỗi lứa thu được cả hàng tấn rau mít. Theo tính toán của chị, mỗi cây rau mít trưởng thành khoảng 5 - 7 năm tuổi, mỗi vụ cho thu 4kg rau. Với 1ha trồng cả vạn cây sẽ thu được khoảng 30 - 40 tấn.
Theo chị Xuyến, trên thị trường hiện nay, nhu cầu tiêu thụ rau mít rất lớn, giá bán tại vườn là 55.000đ/1kg. Các tiểu thương thường đến thu mua tận nơi, trừ hết chi phí chị lãi hơn nửa tỷ đồng. Việc trồng rau mít không tốn nhiều công sức chăm sóc, trồng một lần sẽ thu cả đời, không phải dùng thuốc bảo vệ thực vật. Với 2ha trồng cây rau mít, gia đình chị có thể thu được hơn 500 triệu đồng mỗi năm.
Nhân rộng mô hình trồng rau mít rừng
Hiện nguồn giống rau mít ngoài tự nhiên gần như không còn, mà muốn sản xuất lớn, đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường thì phải tăng diện tích trồng. Bởi vậy, nguồn cây giống là vô cùng quan trọng nên chị Xuyến đã nghĩ ra cách ươm cây giống để bán, rồi chia sẻ với bà con trong xóm. Từ đó, cùng nhau phát triển kinh tế và làm giàu ở địa phương.
Theo chị Xuyến, do chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc nhân giống nên phải làm đi, làm lại nhiều lần. Dần dần, chị mới hiểu được đặc tính của cây rau mít rừng. Từ tháng 11 - 12 âm lịch, cây rau mít gần như không phát triển nên phải đốn như đốn chè, nhân giống vào đầu mùa hè để cây phát triển nhanh, tỷ lệ sống cao.
Hiện, gia đình chị Xuyến là cơ sở sản xuất giống rau mít lớn nhất tỉnh Hoà Bình. Cơ sở của gia đình chị cũng trở thành đại lý ra thu gom rau mít của nông dân rồi chuyển bán cho các nhà hàng. Nhu cầu ngày một lớn, mà cả xóm không cung cấp đủ rau cho thị trường tiêu dùng, nên chị đang vận động người dân ở các xã lân cận mở rộng diện tích trồng loại cây này phát triển kinh tế.
Ông Đinh Công Hân, Chủ tịch UBND xã Cao Sơn thông tin: Rau mít có vị bùi, ngọt dùng để xào thịt bò, thịt trâu hay nấu canh... "Nhiều khách du lịch tới Hoà Bình được thưởng thức rau mít thì không thể quên vị ngọt, bùi, thanh của nó. Thực khách nào ăn một lần cũng nhớ mãi và hỏi mua thứ rau rừng này về làm quà. Bởi vậy, vườn rau của chị Xuyến gần như không đáp ứng đủ nhu cầu của thị trường", ông Hân thông tin.
"Đa phần, các nhà hàng ở huyện Kim Bôi, huyện Lương Sơn luôn phải đặt rau mít trước cả tuần mới có được. Đây là hướng đi mới, là cơ hội lớn để bà con người Mường ở xã Cao Sơn cũng như các xã lân cận mở rộng diện tích trồng, gia tăng thu nhập từ rau mít. Qua đó vươn lên thoát nghèo, làm giàu chính đáng", ông Hân nói thêm.
