Thiếu đất sản xuất, dân vào cảng khai thác tôm hùm

Ngư cụ dày đặc ở những luồng lạch tiến vào cảng Chân Mây

(GD&TĐ) - Sau một thời gian tạm lắng, tình trạng khai thác tôm hùm bông (tôm hùm giống) trái phép tại khu vực luồng lạch của cảng nước sâu Chân Mây (xã Lộc Vĩnh, Phú Lộc, Thừa Thiên - Huế) lại tái diễn ra rầm rộ.

Vào sáng 14/11, do ngư dân thả lưới bắt tôm hùm bông trên luồng tàu ra vào cảng. Do vậy tàu Taio Frontier (Nhật Bản) tải trọng 35.000DWT không thể cập cảng bốc xếp dăm gỗ xuất khẩu khiến chủ hàng phải nộp phạt khoảng 10.000USD. Trong khi công tác quản lý, kiểm soát còn khó khăn, do lợi nhuận cao, không có đất sản xuất, khiến cả trăm hộ dân trở lại với nghề cũ…

Một đêm mua cả… xe máy

Qua thống kê của UBND xã Lộc Vĩnh, hiện nay có gần 150 hộ dân, chủ yếu tập trung ở thôn Phú Hải 1, Phú Hải 2 thường xuyên tham gia khai thác tôm hùm bông trong khu vực luồng lạch của cảng nước sâu Chân Mây, gây khó khăn, trở ngại cho nhiều tàu hàng, tàu du lịch ra vào cảng.

Thực tế, trong thời gian qua, đã có nhiều tàu du lịch, tàu lai dắt khi ra vào cảng đã vị vướng đáy lưới của ngư dân “giăng bẫy” trong luồng lạch tàu chạy gây hư hỏng, chậm hành trình của tàu. Ông Nguyễn Ngọc Chính - Trưởng thôn Phú Hải 1 - cho biết:

“Nghề khai thác tôm hùm bông của ngư dân ở đây đã có hơn 10 năm nay, nhiều hộ dân trong thôn xem đây là nghề chính. Cứ từ tháng 3 - 10 (Âm lịch) là bước vào vụ khai thác chính. Tôm hùm di trú vào bãi đẻ ven nghềnh đá Dòn (bao quanh núi Dòn), người dân đặt đăng, đáy đánh bắt. Thời gian trước chỉ 1 - 2 hộ dân, càng ngày do thị trường ở Phú Yên có nhu cầu cao, thương lái đổ về lùng mua, giá tôm hùm con tăng cao (220 - 250 nghìn/con) nên người dân tập trung khai thác rất đông”.

Theo ông Chính, mỗi đêm bình quân mỗi hộ dân khai thác từ 8 - 10 con tôm hùm. Cá biệt, có hộ dân trúng đậm, một đêm đặt đáy lưới kiếm cả chục triệu đồng mua xe máy như hộ ông Nguyễn Văn Phúc, Hồ Đức Ty.

Từ đầu hôm cho đến sáng sớm, qua ghi nhận của chúng tôi, có hàng chục thuyền thúng lớn nhỏ đậu san sát, giăng đáy lưới ken dày để đánh bắt tôm hùm trong luồng lạch cảng Chân Mây. Từ phía trên bờ, cạnh cảng Chân Mây, có vài lán trại của ngư dân dựng sẵn để khai thác dài ngày.

Ông N. ở Lộc Vĩnh cho biết: “Trước đây, diện tích mặt nước là của chung, người dân chúng tôi làm chài lưới đã lâu đời, cứ thế mà khai thác tôm cá kiếm kế mưu sinh. Trong khi đất sản xuất bà con quá ít, nhiều công trình thủy lợi bị hư hỏng, ruộng lại bỏ hoang nên người dân như chúng tôi không làm nghề này thì chẳng biết làm nghề chi để kiếm sống nữa”.

Ông Bùi Ngọc Ga - Chủ tịch UBND xã Lộc Vĩnh - cho hay: “Năm 2002 - 2003, địa phương bắt đầu xuất hiện tình trạng khai thác tôm hùm bông khi cảng Chân Mây đi vào hoạt động. Năm 2010 - 2012, chính quyền địa phương đã tiến hành bắt giữ, tiêu hủy hàng trăm ngư cụ, đáy lừ của các hộ dân vi phạm.

Sau một thời gian lắng xuống, đến nay tình trạng khai thác tôm hùm trái phép lại rộ lên. Nguyên nhân do người dân thiếu đất sản xuất, dự án Laguna đã hoàn thành xong giai đoạn 1, số lao động nhàn rỗi, dư thừa nhiều nên bà con trở lại với nghề khai thác tôm hùm.

Để đối phó với tình trạng trên, địa phương đã thành lập 6 tổ quản lý để khi có thông báo của cơ quan chức năng, người dân không đặt đăng đáy khai thác tôm hùm trong luồng lạch của tàu. Tuy nhiên, vì lợi nhuận cao, vẫn còn nhiều hộ dân bấp chấp lệnh cấm, ồ ạt khai thác”.

Cần tạo việc làm mới

Tình trạng thả đăng, đáy, ngư lưới cụ đánh bắt tôm hùm trong luồng lạch cảng Chân Mây diễn ra rầm rộ trở lại

Vấn đề thiếu việc làm đang trở nên cấp bách đối với nhiều ngư dân ở xã Lộc Vĩnh. Ông Nguyễn Ngọc Chính - Trưởng thôn Phú Hải 1 - giãi bày: “Biết khai thác tôm hùm trong cảng bị tỉnh, huyện cấm, nhưng người dân vốn làm nghề này từ lâu, giờ không có việc làm mới, không tham gia khai thác tôm hùm thì chẳng biết làm nghề gì kiếm sống”.

Theo ông Bùi Ngọc Ga, hiện nay trên địa bàn xã có 27 dự án lớn nhỏ, đã tiến hành thu hồi 776 ha đất các loại. Trong khi đó, số dự án được triển khai thực hiện lại quá ít nên chưa thực sự tạo được nhiều việc làm cho người dân, số lao động nhàn rỗi, không nghề nghiệp vì thế khá nhiều.

Mặt khác, đặc thù của địa phương cơ cấu nông nghiệp không chủ lực, toàn xã có 1.200 hộ dân nhưng chỉ có 193 ha diện tích đất sản xuất nông nghiệp. Vấn đề thiếu đất sản xuất, nhiều công trình thủy lợi bị bồi lắng, đất bỏ hoang đang trở nên nhức nhối ở địa phương.

Để đối phó với tình trạng người dân trở lại với nghề khai thác tôm hùm bông trái phép trong luồng lạch cảng Chân Mây, đã nhiều lần, địa phương Lộc Vĩnh họp các hộ dân, quán triệt chỉ thị 06 của UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế về việc thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về việc đảm bảo an ninh trật tự, an toàn hàng hải khu vực cảng biển Chân Mây.

UBND huyện Phú Lộc cũng đã chỉ đạo UBND xã Lộc Vĩnh phối hợp các cơ quan, đơn vị liên quan để tổ chức họp nhân dân nhằm phổ biến, tuyên tuyền giáo dục pháp luật về các quy định nghiêm cấm việc khai thác thủy sản, đặt đăng, đáy rớ ngư lưới cụ và chướng ngại vật trong vùng nước cảng biển Chân Mây, vận động nhân dân tự giác tháo dỡ đáy rớ, ngư lưới cụ đang khai thác trái phép trong vùng cảng.

Bên cạnh đó, địa phương cũng đề nghị tạo điều kiện được chuyển đổi ngành nghề cho bà con. Vừa qua, nhằm tạo việc làm, Lộc Vĩnh đã trích kinh phí đầu tư, khuyến khích cho 18 hộ dân tham gia khai thác con sứa ở vùng biển của địa phương.

Trong quá trình chuyển đổi tạo việc làm, chính quyền cũng đề xuất việc duy trì đội thường trực tuần tra do đồng chí Phó đội trưởng quản lý đô thị huyện làm đội trưởng, vì hiện nay, đội tuần tra do thiếu kinh phí đã dừng hoạt động; được cấp kinh phí trang bị tàu thuyền chuyên dụng để quản lý, tháo dỡ ngư cụ vi phạm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý khai thác tôm hùm bông của lực lượng chức năng địa phương.

Được biết vào ngày 21/11, cảng Chân Mây sẽ đón tàu du lịch quốc tế chở khoảng 2.000 khách du lịch cập cảng đi tham quan các danh lam thắng cảnh tại miền Trung. Tuy nhiên với số lượng ngư cụ dược ngư dân thả dày đặc trên các luồng lạch ra vào cảng Chân Mây như hiện nay liệu ai có dám chắc tàu du lịch  sẽ có thể cập cảng đúng như lịch trình đã đề ra.

Minh Ngọc