Thầy Trần Lưu Phúc - Giảng viên Đại học Tây Nguyên - trình bày các bước thiết kế mô phỏng quá trình hoá học bằng phần mềm Microsoft Powerpoint, một phần mềm thông dụng để thiết kế bài giảng điện tử.
Mô phỏng quá trình hóa học là một hướng ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học hoá học. Các mô phỏng giúp nhanh chóng mô tả được các quá trình phức tạp mà ta không nhìn thấy được hoặc nó diễn ra trong thời gian rất lâu...
Việc sử dụng mô phỏng trong dạy học nhằm giúp người học nhận thức được các hiện tượng hoá học một cách rõ ràng hơn, đồng thời khắc sâu được nội dung kiến thức.
Hiện nay, để thiết kế các mô phỏng mọi người thường nghĩ đến phần mềm chuyên dụng đồ họa là Macromedia Flash, thực tế cho thấy để có thể thiết kế được một mô phỏng bằng phần mềm này phải tốn một thời gian khá dài đồng thời đòi hỏi người sử dụng phải có một trình độ tin học chuyên sâu.
Trên cơ sở khảo sát thực tế và nghiên cứu về hướng ứng dụng công nghệ thông tin này, chúng tôi nhận thấy phần mềm Microsoft Powerpoint, một phần mềm chuyên dụng cho việc trình diễn theo các mục đích khác nhau và trong dạy học thường là các bài giảng điện tử rất thích hợp để thiết kế các mô phỏng trong hoá học.
Từ bộ Office 2007 của Microsoft trở đi phần mềm Powerpoint đã được bổ sung nhiều chức năng đồ họa giúp ích rất nhiều cho việc thiết kế các mô phỏng trong dạy học hoá học.
Như vậy chỉ cần giáo viên có những kĩ năng tin học cơ bản về phần mềm Microsoft Powerpoint thì có thể thiết kế một bài giảng điện tử hoàn chỉnh bao gồm cả nội dung và minh họa mà không cần phải sử dụng thêm các phần mềm hỗ trợ khác.
Điều này sẽ giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian cho giáo viên trong việc chuẩn bị bài giảng về mặt kĩ thuật tin học, giảm bớt số phần mềm hoạt động đồng thời trên máy tính sẽ giúp máy tính hoạt động tốt hơn và xử lí nhanh hơn.
Các bước thiết kế một mô phỏng hoá học bằng phần mềm Microsoft Powerpoint:
- Bước 1: Phân tích quá trình hoá học cần minh họa thành 2 phần.
Phần tĩnh: là phần không thiết lập hiệu ứng.
Phần động: là hoạt ảnh động của mô phỏng (sự sủi bọt khí, tạo kết tủa, bay hơi, đổi màu dung dịch, cách cho hóa chất, sự chuyển động của phân tử hoặc quá trình cung cấp nhiên liệu, đốt cháy, xúc tác...)
- Bước 2: Sử dụng các công cụ vẽ. Dùng phần mềm Microsoft PowerPoint để vẽ các hình ảnh cần có của mô phỏng hoặc có thể cắt ghép hình ảnh sẵn có cho phù hợp hoặc có thể sử dụng các hình động (nên lưu các hình ảnh này vào một tập tin để sau này sử dụng cho các mô phỏng khác).
- Bước 3: Sắp xếp các hình ảnh cần dùng được sắp xếp theo như thí nghiệm thực tế hoặc quy trình sản xuất các chất trong công nghiệp.
- Bước 4: Tái hiện trong đầu thứ tự các hiện tượng sẽ xảy ra. Hiện tượng nào xuất hiện trước, hiện tượng nào xuất hiện sau, hiện tượng nào xảy ra đồng thời với các hiện tượng khác.
- Bước 5: Thiết lập hiệu ứng cho phần chuyển động. Dựa trên cơ sở lí thuyết của quá trình sản xuất các chất và các hình vẽ đã được thiết kế để thiết lập kiểu hiệu ứng, thời gian chạy hiệu ứng cho phù hợp.
- Bước 6: Chạy thử mô phỏng và chỉnh sửa.
- Bước 7: Xây dựng hướng dẫn sử dụng mô phỏng.
Thầy Phúc đưa ra kết luận: Việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy hóa học là hết sức cần thiết vì nó giúp cho bài học sinh động, dễ hiểu, bổ sung nhiều tư liệu phong phú đồng thời thu hút được sự chú ý của học sinh và có thể minh hoạ sống động nội dung bài học.
Thông qua học phần "Ứng dụng tin học trong giảng dạy hoá học", các sinh viên sư phạm hoá học trường Đại học Tây Nguyên đã có những kỹ năng cơ bản, hiểu được nguyên tắc và quy trình thiết kế mô phỏng.
Bước đầu, các sinh viên đã mạnh dạn thiết kế và sử dụng các mô phỏng trong dạy học để sau này sẽ ứng dụng vào thực tế giảng dạy ở trường phổ thông.
Một số mô hình mô phỏng cơ bản
