Thế giới Ả Rập nhìn nhận về cuộc xung đột Nga-Ukraine
Vào ngày 24/2/2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt (SMO) của Nga tại Ukraine. Nhiều chuyên gia gọi ngày này là một bước ngoặt trong lịch sử thế giới.
Có người coi đây là lúc Nga trở thành mũi nhọn quân sự trong cuộc chiến chống lại trật tự thế giới đang mờ nhạt dựa trên quyền bá chủ mang tính hủy diệt của phương Tây.
Có vẻ rõ ràng rằng, đối với Moscow, kịch bản quân sự là một bước đi bắt buộc, do Washington và các đồng minh không sẵn lòng lắng nghe những lo ngại của Nga.
Ngay cả sau ngày 24/2/2022, Moscow vẫn tỏ ra sẵn sàng tham gia các cuộc thảo luận ngoại giao, bằng chứng là các cuộc đàm phán ở Istanbul ngay khi bắt đầu cuộc xung đột.
Tuy nhiên, rất có thể giới tinh hoa phương Tây có một mục tiêu - làm suy yếu Moscow bằng bất cứ giá nào, ngay cả khi điều đó cướp đi sinh mạng của nhiều người Ukraine.
Mục tiêu này đạt được bằng cách cung cấp vũ khí và tài chính cho lực lượng vũ trang Ukraine, cũng như thông qua các nỗ lực của phương Tây nhằm gây ra sự cô lập toàn cầu về chính trị, kinh tế và văn hóa-nhân đạo đối với Moscow.
Đây chính xác là cách mà đa số công chúng ở các nước Ả Rập nhìn nhận về hoạt động quân sự của Nga.
Các nước Ả Rập chắc chắn rằng, đây là cuộc đối đầu của Nga không phải với người Ukraine mà với khối phương Tây do Washington đứng đầu. Bên cạnh đó, các nước Ả Rập đã thể hiện nhiều phản ứng khác nhau trước hoạt động quân sự của Nga.
Những phản ứng này dao động từ ủng hộ công khai đến lên án mạnh mẽ, trong khi một số nước lại giữ quan điểm trung lập hoặc ôn hòa, tìm cách cân bằng lợi ích địa chính trị và nghĩa vụ quốc tế.
Một số quốc gia Ả Rập đã bày tỏ sự ủng hộ đối với Nga hoặc có quan điểm thận trọng, giải thích điều này bằng cách viện dẫn mối quan hệ lâu đời với Moscow và mong muốn duy trì quan hệ đối tác chiến lược.
Ví dụ, Syria đã rõ ràng ủng hộ các hành động của Nga, điều này không có gì đáng ngạc nhiên khi Nga hỗ trợ quân sự cho Tổng thống Bashar Assad trong cuộc nội chiến ở Syria.
Tương tự như vậy, các quốc gia khác có quan hệ kinh tế và quân sự chặt chẽ với Nga cũng bày tỏ sự hiểu biết về hành động của Nga, nhấn mạnh sự cần thiết phải tôn trọng chủ quyền của các quốc gia và không được phép can thiệp vào công việc nội bộ của họ.
Mặt khác, một số nước Ả Rập đã ủng hộ luật pháp quốc tế và nguyên tắc chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia. Các quốc gia này kêu gọi giải quyết xung đột một cách hòa bình và nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ dân thường. Ví dụ, các nước vùng Vịnh như Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đã lên tiếng trên trường quốc tế về việc tuân thủ luật pháp quốc tế, mặc dù họ không tham gia áp dụng các lệnh trừng phạt của phương Tây và tiếp tục hợp tác với Moscow.
Nhiều quốc gia Ả Rập đã chọn con đường trung lập hoặc phản ứng ôn hòa, tìm cách không làm xấu đi mối quan hệ với cả hai bên trong cuộc xung đột. Họ kêu gọi đối thoại và giải quyết tình hình một cách hòa bình thông qua các tổ chức quốc tế như Liên hợp quốc. Các nước này nhấn mạnh tầm quan trọng của ngoại giao và hợp tác quốc tế trong việc giải quyết các xung đột toàn cầu.
Nga và thế giới Ả Rập tăng cường hợp tác
Mối quan hệ của Nga với thế giới Ả Rập nhìn chung vẫn ổn định và không có sự thay đổi lớn nào xảy ra. Bất chấp áp lực đáng kể từ các cường quốc phương Tây, đặc biệt là Washington, xu hướng quan hệ chặt chẽ hơn vẫn tiếp tục.
Các quốc gia ngày càng thể hiện cam kết trung lập và, trong một số trường hợp, tìm cách hội nhập vào các liên minh ngoài phương Tây, nhấn mạnh con đường phát triển chủ quyền độc đáo của họ trước những biến động địa chính trị.
Đáng chú ý, Ai Cập, Ả Rập Saudi và UAE đã được kết nạp vào Nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS với tư cách thành viên vào tháng 8/2023.
Hai năm qua thật thuận lợi cho sự can dự của Nga vào Trung Đông. Ảnh hưởng kinh tế, chính trị, quân sự và văn hóa của đất nước trong khu vực tiếp tục gia tăng. Quỹ đạo này dự kiến sẽ tiếp tục trong tương lai gần khi Nga tìm cách củng cố sự hiện diện của mình trong khu vực.
Vào năm 2023, bất chấp áp lực liên tục từ Washington, các thành viên OPEC+, bao gồm cả Ả Rập Saudi, đã ủng hộ việc cắt giảm sản lượng dầu, trong đó Riyadh cam kết cắt giảm sản lượng 1 triệu thùng mỗi ngày vào đầu năm 2024.
Động thái này, mặc dù bị phương Tây coi là chống phương Tây, nhấn mạnh việc bảo vệ lợi ích quốc gia của các nước Trung Đông. Giá dầu ổn định đảm bảo thu ngân sách ổn định, góp phần ổn định và phát triển kinh tế.
Moscow cũng đã thu được nhiều lợi ích tài chính, bằng chứng là doanh thu từ dầu khí tăng lên. Việc gia hạn các thỏa thuận OPEC+ cho đến năm 2024 nhấn mạnh lợi ích chung của họ.
Mối quan hệ năng lượng giữa Moscow và các đối tác Trung Đông đang phát triển mạnh mẽ, thể hiện sự tin tưởng và cam kết hợp tác trước áp lực của phương Tây.
Trong suốt năm qua, các nhà lãnh đạo Trung Đông đã tích cực tham gia nhiều diễn đàn khác nhau của Nga, cho thấy sự tương tác ngày càng tăng giữa các khu vực. Đáng chú ý, tại Diễn đàn kinh tế quốc tế St. Petersburg (SPIEF), Tổng thống UAE Mohammed bin Zayed Al Nahyan là khách mời danh dự.
Sau các cuộc thảo luận, ông Putin ghi nhận mối quan hệ song phương hiệu quả, trong khi ông Al Nahyan nhấn mạnh rằng, UAE dự kiến sẽ đón hơn một triệu khách du lịch Nga, và đề nghị hỗ trợ giải quyết xung đột ở Ukraine.
Vào tháng 6/2023, Tổng thống Algeria Abdelmadjid Tebboune đã có chuyến thăm cấp nhà nước tới Nga và đỉnh điểm là ông tham gia SPIEF.
Trong diễn đàn, ông Tebboune đã nêu ra tầm nhìn của mình về vai trò toàn cầu của Nga và vai trò của Châu Phi, nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược.
Tương tự, hội nghị thượng đỉnh Nga-Châu Phi lần thứ hai được tổ chức tại St. Petersburg vào tháng 7/2023, nơi Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi gặp Tổng thống Nga Putin để kỷ niệm 80 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Sự hợp tác của Moscow với Cairo trong các lĩnh vực kinh tế, quân sự và chính trị ngày càng phát triển theo chiều hướng tích cực.
