Bạn làm điều đó hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng, hàng năm. Bạn có công việc, bạn có tiền, bạn có địa vị. Nhưng bạn có hạnh phúc? Bạn có cảm thấy công việc của mình có ý nghĩa? Nếu câu trả lời là không, bạn có thể đang bị rơi vào trạng thái jobless employed - hiện tượng “thất nghiệp” ngay cả khi… có công việc.

Jobless employed là gì?

Jobless employed là một thuật ngữ được sử dụng để chỉ những người có công việc nhưng không thực sự làm gì cả, hoặc làm rất ít. Năng suất, độ hiệu quả, đóng góp của những người này cho công việc rất thấp. Họ chỉ đi làm để nhận lương, không vì đam mê, sở thích hoặc mục tiêu. Cơ hội thăng tiến, phát triển bản thân hoặc tạo ra giá trị cho xã hội của họ cũng rất hạn chế. Họ chỉ là những “kẻ lười biếng” trong hệ thống, không có khả năng sáng tạo.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến jobless employed, ví dụ như bạn chọn công việc không phù hợp với bản thân, sở trường, sở thích, mục tiêu của mình; không có kế hoạch nghề nghiệp rõ ràng, chỉ theo đuổi những công việc “dễ chịu”, “dễ kiếm tiền”, “không cần nỗ lực”. Bạn không biết mình muốn gì và cần gì trong công việc.

Văn hóa công ty không phù hợp với bạn. Mỗi công ty đều có một văn hóa riêng, bao gồm những giá trị, tôn chỉ, quy tắc, phong cách làm việc. Nếu không phù hợp với văn hóa công ty, bạn sẽ cảm thấy khó chịu, bất mãn, căng thẳng trong công việc. Sự gắn kết, tương tác, hợp tác của bạn với đồng nghiệp và cấp trên cũng không tốt.

Không có cơ hội thăng tiến. Một trong những yếu tố quan trọng để duy trì sự hài lòng và động lực trong công việc là cơ hội thăng tiến. Nếu bạn không có cơ hội được đánh giá, ghi nhận, thưởng lương hoặc thăng chức cho những thành tích của mình, bạn sẽ cảm thấy bị bỏ rơi, bất công trong công việc. Sự tiến bộ và thành tựu của bạn trong công việc cũng không có.

Áp lực quá ít. Một số công việc không đòi hỏi bạn phải làm việc nhiều, có nhiều trách nhiệm hay thử thách. Bạn chỉ phải làm những việc đơn giản, lặp đi lặp lại, không có tính sáng tạo hay khám phá; không có thời gian, không gian, tài nguyên để học hỏi, nâng cao kỹ năng, kiến thức của mình, dẫn đến chán nản, thiếu động lực trong công việc.

Theo một báo cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) năm 2020, có khoảng 22% số người lao động trên thế giới là jobless employed. Tại Việt Nam, theo một khảo sát của CareerBuilder năm 2019, có khoảng 58% số người lao động không hài lòng với công việc hiện tại của mình. Đây là những con số đáng báo động về tình trạng jobless employed ở Việt Nam và trên thế giới.

Hậu quả tiêu cực của jobless employed Jobless employed không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân, mà còn đến tổ chức và xã hội. Dưới đây là một số hậu quả tiêu cực của jobless employed:

Đối với cá nhân: Jobless employed làm mất đi niềm vui và ý nghĩa trong cuộc sống. Sự hạnh phúc, sức khỏe, năng lực và đóng góp cho xã hội của người bị jobless employed rất thấp. Họ chỉ sống để làm việc, không phải làm việc để sống; trở thành một người “sống” nhưng không “sống”; làm việc vì tiền, vì sợ thất nghiệp, vì không có lựa chọn khác. Họ không biết mình đang làm gì và vì sao mình làm điều đó.

Đối với tổ chức: Jobless employed làm tổ chức mất đi hiệu quả hoạt động, uy tín và thương hiệu. Những người bị jobless employed không có sự gắn kết, trách nhiệm và sáng tạo trong công việc. Họ chỉ làm việc để hoàn thành nhiệm vụ, không để tạo ra giá trị; có thể gây ra những sai sót, lỗi lầm, tranh chấp trong công việc; gây ra sự thoái trào, nghỉ việc hoặc chuyển việc thường xuyên. Điều này làm tăng chi phí đào tạo và thay thế nhân viên cho tổ chức. Ngoài ra, jobless employed cũng làm mất uy tín và thương hiệu của tổ chức trong mắt khách hàng, đối tác và xã hội.

Đối với xã hội: Jobless employed làm gây lãng phí nguồn lực nhân lực, làm giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế, làm sinh ra các vấn đề xã hội. Những người bị jobless employed không có sự đóng góp và tạo ra giá trị cho xã hội. Họ chỉ là những người tiêu dùng, không phải là những người sản xuất; không có sự sáng tạo, đổi mới, khởi nghiệp và phát triển; có thể gây ra các vấn đề xã hội như nghèo đói, bất bình đẳng, bạo lực, tội phạm…

Ảnh minh họa ITN.

Giải pháp để đối phó với jobless employed

Như vậy, jobless employed là một hiện tượng nghiêm trọng và nguy hiểm, ảnh hưởng đến cá nhân, tổ chức và xã hội. Để đối phó với hiện tượng này, cần có sự nỗ lực và hợp tác của cả cá nhân, tổ chức và xã hội.

Đối với cá nhân: Bạn cần có sự tự nhận thức và tự quyết định về công việc của mình, đồng thời tìm kiếm công việc phù hợp với khả năng và đam mê của mình, không chỉ theo đuổi những công việc “hot”, “dễ kiếm tiền”, “được người khác khen”; nâng cao kỹ năng và trình độ chuyên môn để có thể thích ứng với thị trường lao động thay đổi liên tục; xây dựng mối quan hệ tốt với đồng nghiệp và cấp trên để có được sự hỗ trợ và giao tiếp tốt hơn trong công việc; tạo ra mục tiêu và kế hoạch phát triển bản thân để có được sự tiến bộ và thành tựu trong công việc; cần chăm sóc sức khỏe tinh thần và thể chất, cân bằng giữa công việc và cuộc sống, tìm kiếm những niềm vui và ý nghĩa khác ngoài công việc.

Đối với tổ chức: Tổ chức cần có sự cải thiện chính sách nhân sự để thu hút và giữ chân nhân viên tài năng; tạo ra môi trường làm việc tích cực và sáng tạo để khuyến khích nhân viên phát huy khả năng của mình; đánh giá và ghi nhận công lao của nhân viên để tăng cường sự gắn kết và trách nhiệm trong công việc. Tổ chức cũng cần tạo ra những cơ hội thăng tiến, phát triển bản thân và đóng góp cho xã hội cho nhân viên; quan tâm đến sức khỏe, nhu cầu, mong muốn của nhân viên, lắng nghe và giải quyết những vấn đề, khó khăn của họ trong công việc.

Đối với xã hội: Xã hội cần có sự nâng cao ý thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc có một công việc ý nghĩa và hài lòng cho cuộc sống của mỗi cá nhân và xã hội; phát triển các dịch vụ hướng dẫn nghề nghiệp và tư vấn tâm lý cho những người đang gặp khó khăn trong công việc; thúc đẩy sự hợp tác và chia sẻ giữa các tổ chức và cá nhân để tạo ra những giá trị mới cho xã hội.