Hiểu được cấu trúc đề
Trao đổi với Báo Giáo dục và Thời đại, cô Lê Thị Xuân Thủy - Tổ trưởng tổ Ngữ văn, Trường THPT Lê Quý Đôn - Đống Đa (Hà Nội) nhấn mạnh, đây đang là giai đoạn "nước rút" khi thí sinh chỉ còn cách kỳ thi khoảng ba tuần nữa nên việc ôn tập phải thực sự khoa học, hợp lý.
Với đặc điểm của Chương trình môn Ngữ văn 2018 và cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 (hoàn toàn sử dụng ngữ liệu mới), học sinh có thể có tâm lý không cần ôn tập, không cần học vì đề thi sẽ khó rơi vào những bài đã học, đã làm. Tâm lý đó khiến các em không thể làm bài với kết quả cao vì thiếu khâu rèn luyện kỹ năng.
Để ôn tập tốt, điều đầu tiên là học sinh cần hiểu rõ cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT năm 2025 mà Bộ GD&ĐT đã công bố.
Phần I : Đọc hiểu (4 điểm) với 5 câu hỏi ở các mức độ nhận biết, thông hiểu, vận dụng. Các dạng câu hỏi thường gặp ở 3 mức độ trên.
Phần II : Làm văn với câu 1 (2 điểm) yêu cầu viết đoạn văn nghị luận xã hội/ nghị luận văn học - Câu 2 (4 điểm) yêu cầu viết bài văn nghị luận xã hội/ nghị luận văn học.
Thứ 2, học sinh cần lập kế hoạch ôn tập cụ thể theo từng giai đoạn, ôn về kiến thức có liên quan đến các thể loại văn bản; kỹ năng viết các dạng đoạn văn/bài văn nghị luận.
Cô Xuân Thủy khuyên các thí sinh nên dùng bảng tổng hợp kiến thức theo thể loại để làm tốt phần Đọc hiểu của đề bài: Thể loại - các dạng câu hỏi – cách thức trả lời. Bảng kiến thức này vừa giúp học sinh nắm vững đặc trưng từng thể loại, vừa có kỹ năng trả lời các câu hỏi của phần đọc hiểu.
"Đặc biệt, sĩ tử nên dùng sơ đồ tư duy để ôn tập về cấu trúc của đoạn văn và bài văn nghị luận. Cách ôn này giúp thí sinh dễ ghi nhớ được các bước trong quá trình tạo lập văn bản, đồng thời viết được đoạn văn, bài văn đảm bảo yêu cầu mạch lạc, đầy đủ ý theo yêu cầu đề bài" - cô Xuân Thủy lưu ý.
Ngoài ra, học sinh phải tăng cường luyện tập để củng cố và rèn luyện kỹ năng. Khác với yêu cầu của những năm trước khi dành một phần không nhỏ cho việc kiểm tra kiến thức của các văn bản đã được học trong chương trình, đề thi Ngữ văn năm nay hoàn toàn sử dụng ngữ liệu mới. Do vậy, kỹ năng mới là yêu cầu cao nhất của đề thi.
Tập trung rèn kỹ năng
Theo cô Lê Thị Xuân Thủy, học sinh cần được rèn luyện nhiều để vận dụng nhuần nhuyễn những kỹ năng đã hình thành và ôn tập trong quá trình học tập. Trong đó, cần luyện tập từng phần trong đề thi theo mảng kiến thức lý thuyết của mỗi giai đoạn ôn tập.
Ở phần đọc hiểu, học sinh luyện các dạng câu hỏi phần đọc hiểu và chú ý kỹ năng trả lời. Phần viết đoạn văn, sĩ tử cần luyện theo các bước như xác định từ ngữ chủ đề - tìm ý biểu hiện chủ đề - tìm dẫn chứng – viết. Phần viết bài văn nghị luận, học sinh luyện theo các bước xác định yêu cầu của đề - lập dàn ý theo đúng cấu trúc – viết – kiểm tra chỉnh sửa.
Chữa bài theo hình thức học sinh tự chấm chữa theo đáp án của thầy cô; thí sinh chấm chéo cho nhau để rút kinh nghiệm từ lỗi sai của bạn và làm lại những câu hỏi còn lỗi sai.
Cuối cùng, khi làm bài, học sinh cần chú ý về thời gian cho từng phần: Đọc hiểu (từ 25 - 30 phút); viết đoạn văn ( 20 - 25 phút); viết bài văn (khoảng 60 phút); Kiểm tra lại bài làm (5 phút) để đảm bảo hoàn thành bài thi và mức độ của từng phần trong đề thi.
Một điều cô Xuân Thủy muốn lưu ý tới thí sinh, phần đọc hiểu chú ý trả lời ngắn gọn, đúng trọng tâm câu hỏi và mạch lạc; tránh dài dòng, lan man. Phần viết phải chú ý đến yêu cầu về bố cục và dung lượng; nội dung các ý cần triển khai; sự mạch lạc của hệ thống ý; đặc biệt cần chú ý tránh mắc lỗi chính tả, lỗi diễn đạt để tránh bị trừ điểm.
Các em cần đọc thêm sách báo, theo dõi tin tức để có những hiểu biết về các vấn đề xã hội sẽ giúp làm tốt phần nghị luận xã hội. Tham khảo những bài viết hay để học hỏi về cách cảm thụ và diễn đạt trong nghị luận văn học.
"Kỹ năng chỉ có thể hình thành trong quá trình rèn luyện. Vì vậy, đối với giáo viên, việc hướng dẫn học sinh cách ôn tập và luyện tập là điều quan trọng nhất. Với các em học sinh, nắm vững hệ thống kiến thức nền tảng, thường xuyên luyện tập vận dụng có tình chất quyết định đến kết quả của bài thi" - cô Lê Thị Xuân Thủy trao đổi thêm.
