Những năm gần đây, thiên tai có xu hướng cực đoan, dị thường cả về cường độ, tần suất và không tuân theo quy luật, đã tác động mạnh, sâu rộng đến đời sống của người dân, làm đình trệ việc sản xuất, kinh doanh, ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội các tỉnh phía Nam, trong đó có Thành phố Hồ Chí Minh. Chính vì vậy, phòng, chống, giảm bớt thiệt hại do thiên tai gây ra là công việc được đặt lên hàng đầu, trong đó đặc biệt chú trọng việc ứng dụng khoa học công nghệ.
Năm 2021, UBND Thành phố Hồ Chí Minh tập trung rà soát, bổ sung các phương án phòng, chống ứng phó thiên tai và tìm kiếm cứu nạn của Thành phố trong điều kiện có dịch bệnh.
Theo đó, Thành phố rà soát, bổ sung các phương án phòng, chống ứng phó thiên tai và tìm kiếm cứu nạn của Thành phố trong điều kiện có dịch bệnh. Trong đó, cập nhật số liệu các vị trí xung yếu, địa điểm an toàn di dời dân (trụ sở cơ quan Nhà nước, trường học, bệnh viện…), cập nhật bổ sung bản đồ di dời dân, hướng di chuyển đảm bảo nhanh chóng, an toàn; xây dựng phương án ứng phó đối với các loại hình thiên tai thường có khả năng xảy ra trên địa bàn tại mỗi địa phương mà không thể dự báo như lốc xoáy, giông sét, sạt lở đất…
Đồng thời, thường xuyên kiểm tra, rà soát các vị trí có nguy cơ sạt lở bờ sông, kênh, rạch và triển khai xây dựng kế hoạch, giải pháp phòng chống sạt lở đảm bảo an toàn cho dân cư.
Mặt khác, nâng cao chất lượng truyền tin, dự báo, cảnh báo thời tiết, thiên tai. Nâng cao năng lực ứng phó, xử lý khi xảy ra thiên tai. Nghiên cứu, ứng dụng các kỹ thuật dự báo, cảnh báo thiên tai trên địa bàn Thành phố phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành. Khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia các hoạt động quan trắc, dự báo, cảnh báo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, khai thác, sử dụng thông tin, dữ liệu khí tượng thủy văn, xây dựng hệ thống quan trắc chuyên dùng phòng, chống thiên tai.
Bên cạnh đó, quản lý, đầu tư, duy tu, đẩy nhanh tiến độ và đảm bảo chất lượng xây dựng các dự án, công trình trọng điểm về phòng, chống thiên tai, ngập lụt, sạt lở, thủy lợi để bảo vệ dân cư và ổn định sản xuất, kinh doanh; nâng cao khả năng tiêu thoát nước, quản lý chặt chẽ việc san lấp kênh, rạch, ao, hồ, triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình giảm ngập, dự án chống ngập đô thị tại Thành phố
Ngoài ra, huy động mọi nguồn lực tài chính cho công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, cứu hộ. Thực hiện xã hội hóa, phát huy tốt phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”, tinh thần trách nhiệm của người dân và doanh nghiệp đối với xã hội trong công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn. Ứng dụng khoa học công nghệ, viễn thám, GIS và đẩy mạnh chương trình chuyển đổi số trong phòng chống, ứng phó, khắc phục hậu quả do thiên tai. Tăng cường nghiên cứu khoa học công nghệ, chia sẻ thông tin dữ liệu, kinh nghiệm và tranh thủ sự hỗ trợ về mặt kỹ thuật của các tổ chức quốc tế đối với công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.
Thành phố Hồ Chí Minh xác định phòng, chống thiên tai là nhiệm vụ quan trọng của cả hệ thống chính trị, là trách nhiệm và nghĩa vụ của toàn xã hội, trong đó, Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, tổ chức và cá nhân chủ động, cộng đồng hỗ trợ nhau.
Theo đó, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ chủ động phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm thiểu tổn thất về người và tài sản của nhân dân và Nhà nước; từng bước xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh có khả năng quản lý rủi ro thiên tai, cộng đồng, xã hội an toàn trước thiên tai, tạo điều kiện phát triển bền vững kinh tế xã hội. Cụ thể, Thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu trong giai đoạn 2021 - 2030 giảm 50% thiệt hại do thiên tai gây ra so với giai đoạn 2011 - 2020.
Để hoàn thành mục tiêu trên, một trong những giải pháp quan trọng được Thành phố Hồ Chí Minh đề ra là tập trung nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thiên tai; tăng cường đầu tư cho công tác nghiên cứu cơ bản về thiên tai. Trong đó, Thành phố Hồ Chí Minh cập nhật và số hóa dữ liệu ngành khí tượng thủy văn, chia sẻ thông tin về khí tượng thủy văn với các cơ quan liên quan. Song song đó, đánh giá rủi ro thiên tai, phân vùng rủi ro thiên tai, lập bộ bản đồ cảnh báo thiên tai; cập nhật các kịch bản biến đổi khí hậu, nước biển dâng, dự báo dài hạn về thiên tai, nguồn nước trên địa bàn.
Đồng thời, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ nâng cấp trang thiết bị, công nghệ theo dõi, phân tích, dự báo, cảnh báo thiên tai, ứng dụng công nghệ dự báo tiên tiến, ưu tiên công nghệ dự báo mưa định lượng, cảnh báo dông sét, sạt lở bờ sông, kênh, rạch. TP.HCM sẽ nâng cấp, hiện đại hóa mạng lưới quan trắc khí tượng thủy văn, động đất, sóng thần; hệ thống quan trắc, giám sát thiên tai chuyên dùng, nhất là đối với bão, mưa, ngập lụt do triều cường, xả lũ, sạt lở bờ sông, bờ biển; đẩy mạnh xã hội hóa một số hoạt động quan trắc, giám sát thiên tai, nhất là hệ thống đo mưa tự động. Xây dựng và vận hành hiệu quả hệ thống cảnh báo đa thiên tai, kết hợp với hệ thống cơ sở hạ tầng về thông tin truyền thông hiện có.
Bên cạnh đó, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ tập trung nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ nâng cao công tác phòng, chống thiên tai, trong đó tập trung nghiên cứu, ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ số, tự động hóa, công nghệ viễn thám phục vụ quan trắc, theo dõi, giám sát, dự báo, cảnh báo thiên tai. Nghiên cứu, ứng dụng vật liệu mới, công nghệ tiên tiến trong xây dựng công trình phòng, chống thiên tai đảm bảo bền vững, thân thiện môi trường. Trong đó, cần nghiên cứu, xây dựng và phổ biến các mô hình nhà ở phù hợp, chủ động phòng, chống thiên tai. Xây dựng mới, nâng cấp các công trình cơ sở hạ tầng phải trên nguyên tắc tuân thủ theo quy hoạch và chủ động phòng, chống thiên tai, không làm gia tăng rủi ro thiên tai.
----
Đây là bài viết truyền thông về phòng, chống thiên tai – Chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu từ cộng đồng của Bộ Thông tin và Truyền thông năm 2021.
