Họ bức xúc khi được yêu cầu ký vào bản cam kết chia tiền thưởng cho đồng tác giả, các thành phần sáng tác chính tham gia thực hiện tác phẩm mà họ đưa vào hồ sơ xét giải thưởng Nhà nước, giải thưởng Hồ Chí Minh.
Nói về lý do có văn bản cam kết khiến nghệ sĩ không hài lòng này, một thành viên Vụ Thi đua khen thưởng (Bộ VH-TT&DL) cho rằng trong thực tế từng có những chuyện ầm ĩ, khiếu kiện khi nghệ sĩ được nhận giải thưởng Nhà nước, giải thưởng Hồ Chí Minh lại không thực hiện quyền tác giả với các đồng tác giả, các thành phần sáng tạo chính của tác phẩm mà nghệ sĩ đưa vào hồ sơ xét giải thưởng.
Đồng thời, theo vị này, việc ký cam kết này chỉ là nỗ lực để thực hiện tốt hơn những quy định trong Luật Sở hữu trí tuệ và quyền liên quan, tránh bớt đi những tranh chấp về sau. Do đó, đây là chuyện hành chính, và chuyện hành chính thì không thể xét đến chuyện tự ái của nghệ sĩ.
Bên cạnh, một số ý kiến cho rằng, những quy định về phân chia tiền thưởng cho đồng tác giả, các thành phần sáng tạo chính đã được quy định rõ ràng trong Luật Sở hữu trí tuệ hay các thông tư hướng dẫn thì sao lại cần có thêm cam kết này. Một lãnh đạo Hội Điện ảnh Việt Nam cho rằng, việc yêu cầu nghệ sĩ ghi cam kết này “hơi thiếu tế nhị một tí nhưng đây là điều nên làm”. Theo vị này, trước đây cũng có trường hợp thắc mắc nên bộ mới rút kinh nghiệm. Xu hướng là phải tôn trọng bản quyền, do đó để tránh tình trạng sau này thắc mắc hay khiếu kiện không cần thiết, tránh chuyện xích mích giữa các tác giả… là văn minh. Nếu không làm như vậy thì Vụ Thi đua khen thưởng chỉ giải quyết khiếu kiện cả năm cũng không hết.
Trong khi đó, một nghệ sĩ là đạo diễn phim tài liệu điện ảnh và truyền hình than phiền, ông và những người nộp hồ sơ xét giải thưởng Nhà nước, giải thưởng Hồ Chí Minh năm vừa qua thì mới đây lại được Hội Điện ảnh Việt Nam yêu cầu ký thêm một bản cam kết với nội dung “hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về việc phân chia tiền thưởng cho đồng tác giả, các thành phần sáng tác chính tham gia thực hiện tác phẩm theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ và quyền liên quan”. Vị này cho rằng, giải thưởng Nhà nước là trao cho cá nhân đạo diễn, cho những cống hiến lâu dài của nghệ sĩ chứ không phải là một cuộc dự thi và trao giải thưởng, do đó việc ký cam kết chia tiền giải thưởng cho cả tập thể sáng tác là không ổn. Thậm chí nó còn thể hiện sự coi thường nghệ sĩ. Và điều quan trọng nữa là nếu sẽ phải chia tiền thưởng thì chia theo tỉ lệ như thế nào, cho những ai trong toàn bộ ê-kíp đoàn làm phim thì tờ cam đoan này lại không hề có quy định cụ thể.
Một chuyên gia trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật cho rằng, việc yêu cầu ký thêm một bản cam kết này cực kỳ nhạy cảm. Phong tặng mà bắt người ta ký cam kết là chưa ổn. Ví dụ khi làm quay phim, nhà quay phim đã ký hợp đồng 1 lần và nhận tiền, vậy sao đòi chia tiền giải thưởng? Trừ phi có hợp đồng ràng buộc khác. Cũng giống như bán vé xem phim, phim thu về trăm tỷ thì chỉ nhà đầu tư, sản xuất có tiền thôi, chứ các thành phần khác đâu có tiền. Hay giải Oscar thường ghi rõ “Phim đoạt giải gì?”, ví dụ giải quay phim xuất sắc, thì đạo diễn đâu được “hưởng sái”?
