(GD&TĐ) - “Suối Nguồn” (The Fountainhead) tiểu thuyết của nữ văn sĩ Mỹ gốc Nga Ayn Rand xuất bản lần đầu năm 1943 đã vượt qua hình thức của một tiểu thuyết văn học ly kỳ gay cấn, trở thành một tác phẩm kinh điển chứa đựng những thông điệp cơ bản nhất về thiên chức của người nghệ sĩ, về tự do cá nhân trong quan hệ với cộng đồng, về cả những giá trị tinh thần vốn dĩ được các thiết chế xã hội đề cao.
 |
Suối Nguồn là một nguồn năng lượng có thể hấp thụ được rất nhiều cho ý trí, khát khao, niềm tin... khi đọc với trí minh mẫn, với tâm yên bình, với lòng hướng thiện.
Song Ayn Rand với giọng văn sắc bén, với ngôn từ khúc triết, mãnh liệt, với quan điểm thực tế mà bà gọi là “vị thân” - đề cao cái tôi sáng tạo trong hoàn cảnh đám đông a dua theo thời thượng, đã xô đổ những giáo điều sáo rỗng đầy độc hại núp bóng sau những lập luận bảo thủ và mị dân.
Trong 60 năm qua, “Suối Nguồn” đã bán được 6 triệu bản trên thế giới và là cuốn sách đứng đầu bảng xếp hạng những tiểu thuyết hay nhất thế kỷ 20 do Báo New York Time công bố theo bình chọn của độc giả. Sức hấp dẫn ấy có được là nhờ Ayn Rand với giọng văn sắc bén chính trực, cái sắc bén chính trực ấy, đi qua những trang sách, bước vào tâm hồn người đọc, nhận thức và định hướng rõ rệt. Cuốn sách như một cột chỉ đường, khẳng định tinh thần của tuổi trẻ, tuyên bố về chiến thắng của niềm tin, chỉ ra cho người ta có thể làm được những gì.
Nhân vật chính của tiểu thuyết là kiến trúc sư Roark Howard, một “kẻ lữ hành kỳ dị” - từ chối những danh vọng phù phiếm và những thành công nhất thời để đeo đuổi mục tiêu sáng tạo theo phong cách hiện đại của mình. Anh từ chối lối thiết kế những công trình mượn xác của hai nghìn năm kiến trúc Hy-La xưa cũ hay Rococo hào nhoáng với nhung gấm, vàng mạ và hoa văn trang trí mĩ miều bề ngoài để che phủ sự nghèo nàn của công năng. Đó lại là đường đi của Peter Keating, người nhanh chóng đáp ứng được thị hiếu của một xã hội thời thượng sẵn lòng dùng tiền để làm sống dậy quá khứ vàng son lòe loẹt của châu Âu phong kiến.
Tiểu thuyết dày gần 1200 trang bản dịch còn là câu chuyện về E.Toohey, nhà phê bình nghệ thuật xu thời song thủ đoạn đến mức có khả năng hủy hoại bất cứ điều gì chệch hướng thẩm mỹ của xã hội mà ông ta đóng vai trò phát ngôn viên. Đối lập với ông ta là nhà tư bản Wynand, người gây ngạc nhiên nhất cho độc giả, từ chỗ chỉ tin vào giá trị của đồng tiền và bản thân mình, lại chia sẻ được những lý tưởng sáng tạo với Howard.
Nói “Suối Nguồn” sống động có lẽ chưa đủ, đây thực tế là một tiểu thuyết luận đề với những tuyên ngôn nghệ thuật đầy ấn tượng. Nhưng điều khiến cho “Suối Nguồn” vẫn còn được đón nhận ngày nay là sự mãnh liệt của niềm tin vào sự sáng tạo không ngừng nghỉ của con người.
Phạm Quế (TH)
