Khi núi lửa Vesuvius, Ý phun trào vào năm 79 sau Công nguyên, những người ở thành phố Pompeii đã diệt vong. Nham thạch và tro núi lửa đã phá hủy toàn bộ mọi thứ gần đó.
Mặc dù phá hủy hết tất cả, nhưng tro núi lửa đóng vai trò như một chất bảo quản. Các thi thể của người dân bị chôn vùi tại đây được các nhà khảo cổ khai quật.
Một trong những phát hiện đầu tiên là một cỗ xe nghi lễ còn nguyên vẹn, nằm sót lại bên trong một biệt thự sang trọng ở phía bắc Pompeii.
Cỗ xe này có 4 bánh xe, các bộ phận khác bằng sắt và đồng, có gắn huy chương bằng thiếc. Điều này cho thấy nó là phương tiện được sử dụng trong nghi lễ cưới hỏi trước đây.
Eric Poehler, người nghiên cứu phương tiện giao thông thời Pompeiian cổ đại tại Đại học Massachusetts, Amherst, cho biết: “Tôi đã rất ngạc nhiên. Trong nhiều phương tiện mà tôi từng nghiên cứu trước đây, cỗ xe này rất lạ mắt nhất”.
Các nhà khảo cổ khi vọng họ có thể phục hồi được tất cả các di tích vô giá bị chôn vùi bên dưới lớp tro núi lửa cổ đại này. Mọi người đã mất hàng tuần mới có thể nâng được cỗ xe này lên.
Điều đáng chú ý nhất là ngôi biệt thự gần đó bị sập gần hết nhưng cỗ xe vẫn không có bất kỳ thiệt hại đáng kể nào, có lẽ vì nó được cất giữ bên trong một mái hiên.
Massimo Osanna, Giám đốc Công viên khảo cổ Pompeii cho biết: “Đó là một khám phá phi thường đối với kiến thức của chúng ta về thế giới cổ đại. Tại Pompeii, người ta đã tìm thấy những chiếc xe được sử dụng để vận chuyển trong quá khứ, chẳng hạn như tại House of Menander, hoặc hai cỗ xe được phát hiện tại Villa Arianna, nhưng không có gì giống như cỗ xe lần này”.
Các hình thù khắc trên cỗ xe khiến chuyên gia tin rằng, chúng được sử dụng trong nghi lễ trong đám cưới và các cuộc diễu hành.
Bên cạnh độ sang trọng của nó, cỗ xe còn được các nhà nghiên cứu quan tâm vì nó gần giống với những cỗ xe được tìm thấy ở Hy Lạp cổ đại hơn là ở Ý. Hiện nó được mang tới phòng thí nghiệm địa phương nghiên cứu.
Công viên khảo cổ Pompeii hiện vẫn còn rất nhiều thứ bị bao phủ bởi tàn tro của núi lửa. Ngoài các chuyên gia, một số người đã tự ý khai quật tại đây và lấy đi rất nhiều cổ vật.
Trên thực tế, các món đồ khảo cổ bị đánh cắp rất phổ biến ở Pompeii, đến nỗi có một du khách người Canada đã trả lại một món đồ khi tự ý lấy đi từ nhiều năm trước. Cô còn nói rằng, món đồ này đã bị nguyền rủa và cầu xin người ta mang nó trả lại chỗ cũ.
Về phần cỗ xe, nó hiện đang được bảo vệ và nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm của Công viên khảo cổ Pompeii.
Núi Vesuvius phun trào cách đây 2.000 năm đã gây ra một thảm kịch kinh hoàng trong lịch sử, cướp đi không ít mạng người. Tuy nhiên, đối với các nhà khoa học, thảm họa này cũng để lại rất nhiều tàn tích vinh quang trong kiến trúc của người cổ đại.
Bộ trưởng Văn hóa Ý Dario Franceschini cho biết: “Pompeii tiếp tục gây kinh ngạc với những khám phá, nó sẽ được khai quật trong nhiều năm tới. Hiện vẫn còn tới 20ha chưa được khai quật. Hiện nó đang thu hút rất nhiều khách du lịch, nhà nghiên cứu, nhà khảo cổ tới đây”.
