Suốt 300 năm, không ai biết đến sự tồn tại của một căn phòng bí mật dưới lòng lâu đài Galician lịch sử tại thành phố Halych, miền tây Ukraine.
Tuy nhiên gần đây, các nhà khảo cổ học đã phá được lớp niêm phong và phát hiện căn phòng có thể từng là không gian kiên cố để cất giữ vũ khí và (có thể) cả nơi khai hỏa pháo binh.
Lần theo dấu vết bí ẩn
Lâu đài Galician, nổi bật từ thế kỷ 12 đến thế kỷ 17, từng là điểm thu hút du khách tại thành phố Halych. Theo Heritage Daily, các nhà khảo cổ thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Ukraine đã để ý đến một ống thông gió trong tàn tích của một tòa tháp.
Phát hiện đó dẫn họ tới một căn phòng hoàn toàn không được sử dụng suốt 300 năm qua. Nhiều khả năng, căn phòng này đã bị cô lập khỏi phần còn lại của lâu đài kể từ cuộc chiến Thổ Nhĩ Kỳ–Ba Lan năm 1676.
Vì ống thông gió quá hẹp để tiếp cận, ông Vladimir Oleynik, Tổng giám đốc Khu bảo tồn quốc gia Ancient Galich, cho biết với Heritage Daily rằng các nhóm khảo cổ đã phải đào thủ công hơn 147 mét khối đất đá để tiếp cận căn phòng.
Ông Oleynik nhấn mạnh việc đào thủ công là cần thiết để tránh làm hỏng hiện vật và bảo toàn tính toàn vẹn của cấu trúc công trình trong quá trình tiếp cận căn phòng.
Khi vào bên trong, các nhà khảo cổ phát hiện căn phòng rất có thể là một casemate, không gian kiên cố chuyên dùng để cất giữ và thử nghiệm vũ khí.
Bằng chứng bao gồm các bức tường có vết ám khói đen, một kết quả thường thấy khi khai hỏa pháo thời kỳ đó, cùng với sự hiện diện của một ống thông gió—đặc trưng phổ biến trong các casemate để khói thoát ra ngoài.

Tàn tích cổ hé lộ thêm những bí mật chưa kể
Lâu đài Galician, đôi khi còn được biết đến với tên Starasta Castle, ban đầu là một pháo đài gỗ được xây từ thế kỷ 12 dọc sông Dniester. Đến thế kỷ 14, vua Casimir III Đại đế đã cho cải tạo lớn, sau đó lâu đài trở thành nơi ở.
Đầu thế kỷ 17, kiến trúc sư Francisco Corazzini thiết kế một bản sửa đổi, nhưng chưa đầy một thế kỷ sau, quân Thổ Nhĩ Kỳ đã bao vây và pháo kích lâu đài bằng đại bác trong cuộc chiến Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Lan năm 1676. Các chuyên gia tin rằng vụ pháo kích này đã vùi lấp ống thông gió, che giấu căn phòng mới được phát hiện.
“Phần này của lâu đài đã bị cắt đứt hoàn toàn kể từ vụ nổ” - ông Oleynik nói - “Không thể sử dụng máy móc hạng nặng, nên tất cả đều được thực hiện thủ công để bảo tồn tính toàn vẹn khảo cổ.”

Việc căn phòng nằm tách biệt với phần chính của pháo đài càng củng cố việc nó được sử dụng như một casemate. Hiện các nhóm nghiên cứu vẫn đang tiếp tục phân tích những gì tìm được bên trong để hiểu rõ hơn vai trò của căn phòng trong tổng thể tàn tích của di tích.
Đáng chú ý, nhóm khảo cổ cũng phát hiện một khe hở nhỏ trên tường căn phòng, có thể dẫn tới các khu vực khác để khám phá thêm.
Có nhiều truyền thuyết lưu truyền khắp thành phố về các đường hầm bí mật dưới lòng lâu đài. Trong đó có một câu chuyện kể về việc con gái một quan chức cấp cao trốn thoát cùng người mình yêu, tất cả nhờ cô hầu gái hối lộ lính gác lâu đài.
Mọi manh mối nhỏ về sự tồn tại của những đường hầm như vậy sẽ thêm một cấp độ hấp dẫn mới cho di tích này.