Với dải lông màu bạc nổi bật trên lưng bắt đầu ngay sau vai, cheo cheo lưng bạc (Tragulus Versicolor) trông hơi giống một con nai, nhưng nó có kích thước của một con mèo nhà lớn.
Loài này được cho là đặc hữu của Việt Nam và được mô tả lần đầu tiên vào đầu thế kỷ 20 và một lần nữa vào năm 1990. Kể từ đó, cheo cheo lưng bạc hoàn toàn “mất tích”.
“Không có lý do gì để nghĩ rằng chúng đã tuyệt chủng, nhưng đồng thời, chúng tôi không biết rằng chúng còn tồn tại hay không”, Andrew Tilker, người điều hành về các loài châu Á tại tổ chức Bảo tồn Động vật hoang dã Toàn cầu (GWC) và là một nghiên cứu sinh tại Viện Nghiên cứu vườn thú và động vật hoang dã Leibniz ở Berlin. Tilker cho biết: “Không nhà khoa học hay nhà tự nhiên học nào biết rằng chúng vẫn tồn tại ngoài tự nhiên”.
Là một phần của sáng kiến Tìm kiếm các loài đã mất của GWC, các nhà nghiên cứu đã bắt đầu tìm kiếm chevrotain lưng bạc. Nguyễn An, một nhà khoa học bảo tồn liên kết tại GWC và là nghiên cứu sinh tại Viện Nghiên cứu Sở thú và Động vật hoang dã Leibniz, đã dẫn đầu cuộc tìm kiếm.
Nguyễn An và đồng nghiệp của ông đã đi khắp Việt Nam, có nhiều cuộc trò chuyện với dân làng và kiểm lâm, những người cho biết đã nhìn thấy những con vật giống như cheo cheo lưng bạc đi lang thang trong các khu rừng nhiệt đới thuộc khu vực rừng đặc hữu của Khánh Hòa. Đây cũng là nơi nổi tiếng với sự tập trung cao độ của các loài đặc hữu.
Nhóm nghiên cứu có linh cảm rằng, những báo cáo nhìn thấy sinh vật lưng xám này thực sự có thể là cheo cheo lưng bạc, vì vậy họ gắn bẫy camera kích hoạt chuyển động vào cây trong khu vực được người dân địa phương mô tả.
Sau 5 tháng, các nhà nghiên cứu đã sàng lọc thông qua các hình ảnh được chụp. Hóa ra, người dân địa phương đã đúng: Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy 275 bức ảnh về chevrotain lưng bạc. Sau đó, họ đặt nhiều camera tự động hơn trong 5 tháng tiếp theo và kết thúc với thêm 1.881 bức ảnh về loài này.
Các nhà nghiên cứu không chắc chắn có bao nhiêu cá thể những hình ảnh này thể hiện hoặc liệu quần thể này có nguy cơ tuyệt chủng hay không.
Khu vực phát hiện cheo cheo lưng bạc “có sự đa dạng sinh học đáng kinh ngạc, một sự tập trung rất cao về các loài đặc hữu được phát hiện gần đây bởi khoa học và chúng tôi biết rất ít về chúng”, Tilker nói. Nhưng, tương tự như những phần còn lại của Việt Nam, khu vực này cũng đang bị đe dọa với nguy cơ mất môi trường sống và nạn săn trộm bất hợp pháp với bẫy dây, ông nói thêm.
Tilker nói: “Chúng tôi không biết liệu cheo cheo lưng bạc có bị đe dọa bởi những nguy cơ bẫy trộm hay không bởi vì chúng tôi không có đủ thông tin, nhưng điều này nằm trong dự báo của chúng tôi như một mối đe dọa có thể xảy ra, chỉ bởi vì nạn săn bắt quá phổ biến”.
Vì vậy bây giờ, nhóm nghiên cứu hy vọng tìm ra, thông qua nhiều cuộc khảo sát, liệu quần thể của loài này có đang ổn định hay bị đe dọa và liệu cheo cheo lưng bạc có thể được tìm thấy ở các khu vực khác của Việt Nam hay không.
“Chúng tôi muốn tìm hiểu mức độ đe dọa mà cheo lưng bạc phải đối mặt và phát triển các chiến lược bảo tồn dựa trên bằng chứng để bảo vệ nó”, Tilker nói. “Nếu chúng ta không thực hiện các nỗ lực bảo tồn để bảo vệ loài này bây giờ, lần tiếp theo chúng biến mất, chúng ta có thể không bao giờ tìm thấy chúng nữa”.
