Với tỷ lệ suy thận ngày càng rõ rệt, điều quan trọng là phải hiểu nguyên nhân của nó. Tiến sĩ Angeline Goh, bác sĩ chuyên khoa thận tại Bệnh viện Mount Elizabeth (Singapore), giải đáp một số câu hỏi thường gặp về thận, bao gồm nguyên nhân gây suy thận.
Vị trí của thận trong cơ thể
Thận của chúng ta nằm ở phía sau cơ thể, hơi thấp hơn giữa thân, mỗi quả thận nằm ở một bên của tủy sống.
Lý do thận là cơ quan quan trọng
Thận giúp loại bỏ độc tố dư thừa và nước ra khỏi cơ thể. Nói một cách đơn giản, chúng điều chỉnh sự cân bằng muối và nước trong cơ thể, đồng thời sản xuất các hormone cần thiết cho xương khỏe mạnh và tạo ra hồng cầu.
Nguyên nhân gây suy thận
Có nhiều tình trạng có thể gây suy thận, đột ngột hoặc theo thời gian. Những tình trạng đột ngột dẫn đến suy thận có thể gây ra cái mà chúng ta gọi là suy thận cấp, do một số loại thuốc, một số bệnh nhiễm trùng hoặc thậm chí là chấn thương.
Ngoài ra còn có những bệnh có thể khiến bệnh nhân bị suy thận, chẳng hạn như bệnh tiểu đường và huyết áp cao. Nếu những căn bệnh này không được kiểm soát tốt trong thời gian dài sẽ xảy ra tình trạng suy nội tạng, và suy thận là một trong số đó.
Suy thận có chữa khỏi được không?
Có một số lựa chọn cho liệu pháp thay thế thận, chủ yếu là lọc máu và/hoặc ghép thận. Trong quá trình lọc máu, máy lọc máu có thể được sử dụng để loại bỏ chất độc và nước dư thừa ra khỏi cơ thể, tuy nhiên điều này chỉ xảy ra khi bệnh nhân đang chạy thận nhân tạo.
Trong ghép thận, một quả thận khỏe mạnh được ghép vào một bệnh nhân bị suy thận và quả thận khỏe mạnh sẽ đảm nhận tất cả các chức năng mà thận của chính bệnh nhân lẽ ra sẽ thực hiện. Vì vậy, phương pháp điều trị và “chữa khỏi” bệnh suy thận thực sự chính là ghép thận thành công.
Dấu hiệu nhận biết suy thận
Thật không may, bệnh thận có ít triệu chứng cho đến khi nó ở giai đoạn nặng. Lúc này, các triệu chứng bao gồm:
- Khó thở sau khi đi bộ vài bước.
- Không thể nằm thẳng trên gối, cần dùng thêm vài chiếc gối để hỗ trợ.
- Sưng chân vào cuối ngày.
Đây đều là những dấu hiệu xuất hiện sau này.
Những bệnh nhân muốn biết liệu họ có mắc bệnh thận hay không - đặc biệt là những người có các yếu tố nguy cơ như tiểu đường và huyết áp cao - nên đi khám sức khỏe định kỳ, để phát hiện các dấu hiệu như máu hoặc protein trong nước tiểu và có thể thực hiện các biện pháp khắc phục sớm.
Thận trái và thận phải, cái nào quan trọng hơn?
Khi đánh giá chức năng thận của bệnh nhân, bác sĩ thường lấy máu từ tĩnh mạch ngoại biên, đây là chức năng kết hợp của cả hai quả thận, không chỉ thận trái hoặc thận phải. Chúng ta cần hai quả thận hoặc ít nhất một quả thận đang hoạt động, vì vậy thật khó để nói quả thận nào quan trọng hơn.
“Điều tôi muốn nói với những người hiến thận tiềm năng còn sống là chúng ta luôn có xu hướng bảo vệ những người hiến thận còn sống, điều đó có nghĩa là, về mặt giải phẫu, chúng ta sẽ luôn để lại quả thận tốt hơn cho người hiến”, Tiến sĩ Goh chia sẻ.
Bệnh thận có thể phát triển trở lại không?
Công nghệ tái tạo thận vẫn chưa hoàn thiện. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có khối u thận và họ đã cắt bỏ một phần thận bị ảnh hưởng thì phần thận chưa được cắt bỏ và những quả thận còn lại vẫn có thể làm việc chăm chỉ hơn để bù đắp cho quả thận đã mất.
Tiến sĩ Goh chia sẻ thêm: “Tôi nghĩ câu hỏi hay hơn là liệu một người có thể sống khỏe mạnh chỉ với một quả thận hay không? Câu trả lời là có, vì quả thận còn lại phải làm việc nhiều hơn để bù đắp cho phần thận còn thiếu.”
Cách bảo vệ và duy trì sức khỏe thận
Để ngăn ngừa bệnh thận cấp tính, bạn nên tránh dùng các loại thuốc có thể khiến bạn mắc bệnh thận.
Đối với những bệnh nhân mắc các bệnh như tiểu đường và huyết áp cao, bác sĩ cần đảm bảo tình trạng của họ được kiểm soát tốt để họ không bị tổn thương thận.
Đối với người khỏe mạnh, việc thường xuyên xét nghiệm máu và protein trong nước tiểu là cách tốt nhất để bảo vệ thận, để nếu phát hiện những bất thường có thể sớm có biện pháp khắc phục.
