Hệ thống đánh giá mới
Sau khi độc lập, Ukraine đã ban hành “Luật Giáo dục” đầu tiên, văn bản này làm cơ sở cho các cuộc cải cách trong những năm tiếp theo. Trong năm độc lập đầu tiên, Ukraine có hơn 20 nghìn trường phổ thông. Hiện được quy hoạch lại còn khoảng 15 nghìn trường.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục lúc bấy giờ Pyotr Talanchuk đích thân kiểm tra nội dung của tất cả các sách giáo khoa mới. Tất cả các bản mẫu sách giáo khoa mới đều được chuyển thẳng đến văn phòng của ông để biên tập và chỉnh sửa lại.
Đồng thời, những trường tư thục đầu tiên cũng đã xuất hiện – Trường Trung học Kinh doanh Kiev. Hiện, Ukraine có hơn 150 trường phổ thông tư thục.
Trước năm 2000, việc đánh giá kết quả học tập của học sinh được thực hiện theo thang điểm 5. Sau đó, giáo viên được tự do sử dụng các thang điểm khác. Ví dụ, có trường cho học sinh điểm 12 trong các bài kiểm tra, đánh giá. Sự đổi mới này đã giảm mạnh số học sinh lưu ban năm thứ hai từ 40 nghìn xuống còn 5.000 em.
Theo quy định, từ ngày 1/9/2021, học sinh lớp 1 - 4 sẽ được đánh giá theo phương pháp mới. Bộ Giáo dục và Khoa học đề xuất sử dụng việc đánh giá kết quả học tập môn học của học sinh bằng lời thay vì theo thang điểm thông thường. Hy vọng rằng, cách đánh giá này sẽ giúp hình thành các kỹ năng và chứng minh sự phát triển và hoàn thiện của học sinh, chứ không phải chỉ nhận xét học sinh thực hiện kế hoạch học tập môn học một cách chung chung.
Tiến trình giáo dục Bologna
Năm 2005, Ukraine tham gia tiến trình Bologna và thiết lập nền móng của tiến trình này. Ví dụ, áp dụng kiểm tra độc lập đối với học sinh, đơn giản hóa hệ thống trình độ của học sinh tốt nghiệp và áp dụng hệ thống đánh giá thống nhất.
Cũng từ đó đã xuất hiện sự phân chia giáo dục đại học thành bậc cử nhân và thạc sĩ. Cử nhân là đại học đại cương được đào tạo từ ba năm trở lên. Thạc sĩ là đại học chuyên môn hóa.
Đẩy mạnh đánh giá ngoài
Từ năm 1993, Ukraine đã tổ chức đánh giá ở các trường phổ thông, nhưng không thành công. Năm 2006, đánh giá độc lập bên ngoài trường phổ thông được chính thức áp dụng dưới sự lãnh đạo của Bộ trưởng Giáo dục Ivan Vakarchuk.
Việc áp dụng đánh giá ngoài ngay lập tức mang lại kết quả tốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông và đại học ở Ukraine. Điều này có ảnh hưởng tích cực tới trình độ giáo dục phổ thông và giúp chống tham nhũng. Hiện, Ukraine áp dụng kỳ thi quốc gia vào cuối mỗi cấp học theo hình thức đánh giá ngoài.
Tự chủ trong giáo dục đại học
Các trường đại học Ukraine được tự chủ áp dụng các chương trình đào tạo và khoa học của mình, được mở tài khoản riêng, vay vốn và sử dụng tài sản. Và quan trọng nhất là các trường đại học bắt đầu được tự chủ tài chính.
Giáo dục đại học Ukraine hiện có 5 trình độ đào tạo gồm cử nhân cơ sở, cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ, tiến sĩ khoa học. Có 8 trường đại học Ukraine lọt vào Bảng xếp hạng các trường đại học tốt nhất thế giới năm 2021 (QS World University Rankings). Danh sách này gồm 1.300 trường đại học trên thế giới.
Luật Giáo dục hòa nhập
Năm 2019, các cơ sở giáo dục được quyền dạy trẻ em có nhu cầu đặc biệt. Năm 2021, chính phủ có quy định về sửa đổi tổ chức giáo dục hòa nhập, trong đó tuyển dụng giáo viên chuyên trách dạy trẻ có nhu cầu đặc biệt. Cụ thể, giáo viên các trung tâm giáo dục hòa nhập sẽ làm việc 36 giờ một tuần và được hưởng phụ cấp.
“Nhà trường Ukraine mới”
Năm 2016, hệ thống giáo dục quốc dân của Ukraine tiếp tục được cải cách. Bậc giáo dục phổ thông được chia thành ba cấp: Tiểu học (lớp 1 - 4), THCS (lớp 5 - 9) và trung học chuyên ban (lớp 9 - 12). Đồng thời, giáo dục phổ thông chuyển sang thực hiện theo Chuẩn giáo dục, được gọi là “Nhà trường Ukraine mới” dưới sự lãnh đạo của Bộ trưởng Giáo dục lúc bấy giờ là Lilia Grinevich.
Mục tiêu của cuộc cải cách “Nhà trường Ukraine mới” là xây dựng nhà trường phổ thông, nơi học sinh học tập thông qua hoạt động và cung cấp cho học sinh không chỉ kiến thức, mà còn cả kỹ năng vận dụng vào cuộc sống.
“Nhà trường Ukraine mới” bắt đầu được áp dụng với học sinh lớp Một. Năm 2018, các chuẩn mới được thử nghiệm tại 100 trường phổ thông trên cả nước, và năm học 2018 - 2019, học sinh lớp 1 của Ukraine bắt đầu học theo hệ thống mới.
Ngoài ra, Bộ Giáo dục và Khoa học đã chuẩn bị khởi động cuộc cải cách “Nhà trường Ukraine mới” ở các lớp 5 - 9. Dự án này sẽ được thực hiện từ năm 2021 - 2027 với 3 giai đoạn.
Cách ly phòng dịch và dạy học từ xa
Một sự kiện quan trọng nữa đã diễn ra trong những năm gần đây là dạy học từ xa. Ngày 12/3/2020, tất cả các trường phổ thông ở Ukraine áp dụng biện pháp giãn cách. Vì vậy, đội ngũ giáo viên bắt đầu tìm hiểu sâu hơn về dạy học trực tuyến, thử nghiệm các nền tảng dạy học và sử dụng phần mềm Zoom để dạy học trực tuyến.
Tháng 4 năm nay, dự án dạy học từ xa quốc gia đầu tiên và quy mô nhất có tên gọi “Nhà trường trực tuyến toàn Ukraine” đã được khởi động. Hơn 100 giáo viên đã tham gia quay video các bài giảng và phát sóng trên truyền hình quốc gia.
Quy tắc chính tả mới và Luật Ngôn ngữ quốc gia
Quy tắc chính tả mới tiếng Ukraine có hiệu lực từ ngày 3/6/2019. Theo các nhà ngôn ngữ, điều này giúp người dân Ukraine sử dụng quy tắc chính tả, được xây dựng trên cơ sở truyền thống chính tả Ukraine, có tính đến các hiện tượng ngôn ngữ hiện đại nhất đang phổ biến hiện nay. Theo đó, hầu hết các thay đổi liên quan đến các từ có nguồn gốc nước ngoài – thay đổi cách tái tạo chúng trong tiếng Ukraine.
Từ tháng 9/2020, các trường phổ thông còn dạy các môn học bằng tiếng Nga hoặc một ngôn ngữ khác, phải chuyển sang dạy học sinh bằng tiếng Ukraine. Còn ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số sẽ được dạy ở các bài học thích hợp.
Ngoài ra, theo Luật Ngôn ngữ quốc gia, các công chức phải thi kiểm tra trình độ tiếng Ukraine trước khi bắt đầu làm việc. Sau đó, họ sẽ nhận cấp chứng chỉ trình độ phù hợp.
Trong cuộc cải cách giáo dục, Ukraine cũng chú trọng đến đời sống giáo viên. Từ tháng 1/2021, lương giáo viên Ukraine được tăng 20% và đến cuối năm sẽ được tăng thêm 9%.
