Nhẫn thông minh, bút tàng hình
Tuần trước, Bộ GD&ĐT tổ chức hội nghị tập huấn nghiệp vụ thanh tra, kiểm tra Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2024. Tại đây, Thượng tá Nguyễn Trọng Thái, Cục Kỹ thuật nghiệp vụ (Bộ Công an) cho biết, hiện nay xuất hiện một số thiết bị công nghệ cao loại mới để gian lận trong phòng thi.
Về cơ bản, các thiết bị và cách thức sử dụng không có nhiều thay đổi so với những năm trước. Các thiết bị có hình dạng giống các đồ vật thông dụng, thiết kế nhỏ gọn có thể được thí sinh mang vào phòng thi.
Các thiết bị này có liên kết 2 phần trong và ngoài phòng thi. Phần trong phòng thi có tai nghe và thiết bị thu hoặc phát vô tuyến, như tai nghe siêu nhỏ đút lọt trong lỗ tai, thiết bị thu phát thí sinh có thể giấu bất kỳ chỗ nào trong người.
Khác với mọi năm, mùa thi năm nay ghi nhận một số thiết bị gian lận công nghệ cao mới như nhẫn thông minh có hình dáng giống hệt nhẫn trang sức bình thường, có chức năng kết nối với các thiết bị thông minh khác như điện thoại, máy tính, máy tính bảng; bút thông minh (bút tàng hình), kính thông minh hay kính ảo… Từ các vật ngụy trang này phát ra màn hình ảo, với góc hẹp nào đó, thí sinh có thể nhìn thấy nhưng cán bộ coi thi rất khó phát hiện.
Với nhẫn thông minh, điểm đặc biệt là tính năng điều khiển qua giọng nói, điều khiển bằng thao tác của ngón tay, rất khó nhận biết. Khả năng tương tác của nhẫn này với điện thoại di động có thể xa hơn 100m, có thể tương tác từ phòng thi ra tới ngoài khu vực thi.
Với bút thông minh, thí sinh khi sử dụng có khả năng chiếu hình ảnh trên trang giấy hoặc mặt phẳng, đủ để họ có thể đọc được các file được định dạng word hoặc pdf.
Ngoài ra, kính mắt thông minh hiện nay cũng có kích thước nhỏ hơn và nhiều tính năng hơn. Kính có thể tích hợp màn hình ảo trước mắt kính và chỉ người đeo kính mới nhìn thấy, được kết nối với điện thoại và các thiết bị bên ngoài.
Theo ghi nhận, tại nhiều nhóm bán hàng trên mạng xã hội hiện nay, đặc biệt Facebook, các thiết bị nghe gọi siêu nhỏ được thiết kế ngụy trang được rao bán tràn lan. Các bộ thiết bị nghe gọi siêu nhỏ được thiết kế ngụy trang thành hình thẻ ATM, bật lửa, móc khóa.
Bên trong các đồ vật ngụy trang này được gắn sim. Đi kèm với nó là 1 chiếc tai nghe với kích thước hạt đậu, có gắn pin. Khi có cuộc gọi từ bên ngoài vào, bộ thu nhận tín hiệu sẽ kích hoạt tai nghe, giúp người sử dụng có thể nghe tín hiệu bên ngoài gửi vào. Các bộ thiết bị này có giá 2 - 3 triệu đồng.
Thượng tá Nguyễn Trọng Thái lưu ý 6 phương pháp nhận diện, phát hiện hành vi sử dụng thiết bị kỹ thuật để gian lận trong phòng thi, trong đó nhấn mạnh vai trò của cán bộ coi thi.
Có thể sử dụng biện pháp kỹ thuật để kiểm soát, ngăn chặn, kiểm tra, phát hiện việc sử dụng thiết bị công nghệ. Bên cạnh đó là chặn đường truyền của thiết bị gian lận, quan sát đặc điểm của vật dụng để phát hiện đặc điểm khác lạ.
“Ngoài ra, cán bộ coi thi cần nắm bắt tâm lý, quan sát hành vi của thí sinh, kiểm tra các vật dụng, qua đó có thể ngăn chặn được hành vi gian lận”, ông Thái nói.
Cụ thể, theo ông Thái, cán bộ coi thi cần quan sát kỹ các vật dụng mà thí sinh mang vào phòng thi, đặc biệt lưu ý bề mặt vật dụng để phát hiện bất thường. Thiết bị thu hình có lỗ ống kính, thu âm thanh thì lỗ rất nhỏ, có thể nhỏ hơn đầu tăm; kiểm tra đồng hồ điện tử, trạng thái hoạt động, biểu tượng cột sóng…
Biểu hiện tâm lý không bình thường của thí sinh cũng được thể hiện qua nhiều tình huống. Ví dụ, tuy trời nóng bức nhưng thí sinh lại mặc áo dài tay, nhiều lớp; cổ áo, túi áo dày cộm đồ vật, để tóc dài trùm tai trùm gáy; miệng lẩm nhẩm đọc đề.
Trong quá trình làm bài, cần lưu ý những hành động bất thường của thí sinh như luôn dùng tay để chỉnh đồng hồ, gọng kính; quan sát kỹ tai của thí sinh để phát hiện tai nghe siêu nhỏ…
 |
| Hình ảnh các thiết bị công nghệ cao được sử dụng để gian lận trong thi cử hiện nay, theo Cục Kỹ thuật nghiệp vụ (Bộ Công an). Ảnh: Lê Nam |
Nhiều tình huống phát sinh ở điểm thi
Tại hội nghị tập huấn này, nhiều cán bộ thanh tra tại các sở GD&ĐT tỏ ra băn khoăn với công tác tổ chức Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay, nhất là các tình huống phát sinh thực tế trong quá trình chuẩn bị tổ chức kỳ thi.
Chẳng hạn, theo quy định, mỗi điểm thi phải bố trí nơi bảo quản vật dụng cá nhân của thí sinh và các tài liệu, vật dụng bị cấm mang vào phòng thi, cách phòng thi tối thiểu 25m.
Quy định này được đưa ra dựa trên khuyến cáo của ngành công an do đã phát hiện một số thiết bị thu phát từ khoảng cách tới 25m. Dù đã được áp dụng từ năm ngoái nhưng quy định này vẫn còn gây băn khoăn với các địa phương.
Theo Thượng tá Nguyễn Trọng Thái, năm ngoái, nhiều điểm thi có phòng thi sát với nhà dân, thậm chí có những phòng thi chỉ cách 5 - 7m. Trong khi nhà dân nhiều tầng, phòng thi lại sử dụng cửa kính.
Với những trường hợp này, kẻ gian ở ngoài nhà dân có thể dùng ống nhòm thu đề thi của thí sinh để trên mặt bàn. Do đó, theo ông Thái, nếu các phòng thi không thay đổi được, cán bộ điểm thi cần sử dụng rèm che để tránh tình trạng trên.
Ngoài ra, nhiều cán bộ thanh tra còn băn khoăn, cần hay không việc tháo các màn hình tivi gắn sẵn trên tường các phòng học khi được sử dụng làm điểm in sao đề. Thượng tá Nguyễn Trọng Thái lưu ý các thiết bị thu phát như đầu phát wifi, mạng Internet, đầu máy, tivi… cần mang ra khỏi phòng vì nguy cơ rất cao.
Với tivi, nếu không mang ra khỏi phòng thì phải tạm ngắt khả năng thu phát. Đặc biệt, với các điểm in sao đề thi, khu vực chấm thi, các địa phương cần yêu cầu phòng kỹ thuật nghiệp vụ của cơ quan công an hỗ trợ kiểm tra và vô hiệu hóa các thiết bị để tránh nguy cơ lộ lọt thông tin ra ngoài.
Trong vai khách hàng, phóng viên được chủ shop bán tai nghe ngụy trang trên Facebook cho biết: “Mọi giao dịch được thực hiện qua tin nhắn điện thoại SMS hoặc Zalo. Camera ngụy trang càng tinh vi, giá bán càng đắt. Khách phải chuyển tiền cọc trước mới được nhận hàng”. Ngoài ra, nhiều chủ shop trên Facebook còn cho thuê thiết bị với giá 200.000 - 600.000 đồng/ngày, tùy theo “chất lượng” nếu người dùng chỉ có nhu cầu sử dụng ngắn hạn.
