Nga đã bắt đầu gửi những lô ngũ cốc miễn phí đầu tiên tới các quốc gia châu Phi đang gặp khó khăn theo thỏa thuận được Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố hồi đầu năm nay.
Tuần này, Somalia trở thành nước đầu tiên nhận được lô hàng viện trợ nhân đạo đầu tiên của Nga gồm 25.000 tấn ngũ cốc.
Đại sứ Nga tại Somalia, Mikhail Golovanov, người đã đến Mogadishu trước chuyến giao hàng, đã bàn giao số ngũ cốc miễn phí cho Bộ trưởng vận tải biển và cảng của Somalia, Abdullahi Ahmed Jama.
Ngay sau đó, Bộ trưởng Giao thông Hàng hải Somalia hoan nghênh sự hỗ trợ của Moscow là “kịp thời”, và cảm ơn Điện Kremlin vì hoạt động nhân đạo này.
Moscow đã cam kết hỗ trợ Somalia giải quyết cuộc khủng hoảng nạn đói do hạn hán kéo dài và lũ lụt gần đây ảnh hưởng đến hầu hết các tỉnh của đất nước, khiến khoảng 250.000 người phải di dời.
Chương trình lương thực của LHQ tháng trước cho biết, ước tính khoảng 4,1 triệu người ở nước này sẽ phải đối mặt với nạn đói trầm trọng vào cuối năm nay.
Lời hứa về ngũ cốc của Nga
Việc giao hàng này là một phần của thỏa thuận được Tổng thống Nga công bố trong hội nghị thượng đỉnh Nga-Châu Phi ở St Petersburg hồi tháng 7/2023. Trong sự kiện này, ông Putin hứa sẽ cung cấp hỗ trợ lương thực miễn phí cho một số quốc gia châu Phi sau khi thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen do Liên hợp quốc (LHQ) làm trung gian không thành công.
Trong cam kết của mình, nhà lãnh đạo Nga tuyên bố rằng, Burkina Faso, Zimbabwe, Mali, Somalia, Cộng hòa Trung Phi và Eritrea mỗi nước sẽ nhận tới 50.000 tấn ngũ cốc từ Nga và sẽ hoàn toàn miễn phí.
Bộ trưởng Nông nghiệp Nga Dmitry Patrushev cho biết, Moscow dự kiến sẽ cung cấp tổng cộng 200.000 tấn ngũ cốc miễn phí cho châu Phi vào cuối năm nay.
Nhiều lô hàng hơn sẽ được cấp
Nga cũng đã cung cấp các lô hàng phân bón miễn phí cho một số quốc gia khác.
Vụ trưởng Vụ Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) thứ hai của Bộ Ngoại giao Nga, Aleksey Polischuk, tháng trước thông báo rằng, Moscow cùng với Chương trình Lương thực Thế giới của LHQ đã gửi 20.000 tấn phân bón tới Malawi, 34.000 tấn tới Kenya và đang chờ đợi để phê duyệt thêm 23.000 tấn cho Zimbabwe, 34.000 tấn cho Nigeria và 55.000 tấn cho Sri Lanka.
Thỏa thuận ngũ cốc ở Biển Đen
Động thái của Nga gửi viện trợ lương thực miễn phí tới châu Phi được đưa ra sau khi nước này đơn phương rút khỏi cái gọi là Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen vào đầu năm nay.
Thỏa thuận này ban đầu được LHQ và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian vào tháng 7/2022, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine, như các sản phẩm lúa mì, ngô và hướng dương, sang thị trường thế giới, chủ yếu đến các nước nghèo hơn, chẳng hạn như các nước ở Châu Phi.
Để đổi lấy việc cho phép vận chuyển ngũ cốc của Ukraine, Moscow được hứa rằng, các lệnh trừng phạt của phương Tây sẽ được dỡ bỏ đối với hoạt động xuất khẩu nông sản của nước này.
Tuy nhiên, một năm sau khi thỏa thuận bị đình chỉ, Nga đã từ bỏ thỏa thuận, cho rằng, họ vẫn không thể đưa bất kỳ loại ngũ cốc hoặc phân bón nào ra thị trường thế giới, và phương Tây đã hoàn toàn phớt lờ việc kết thúc thỏa thuận.
Ngoài ra, Moscow lưu ý rằng, hơn 70% lô hàng theo sáng kiến này đã không đến được các nước nghèo mà thay vào đó được chuyển đến các quốc gia giàu có.
Nga cáo buộc phương Tây tích trữ nông sản
Ngoài việc ngăn chặn xuất khẩu nông sản của Nga, Moscow còn khẳng định các nước phương Tây đang tích trữ phân bón của Nga do bị mắc kẹt tại các cảng của EU.
Bộ Ngoại giao Nga vào tháng 10 thông báo rằng, hơn 96.000 tấn phân bón nhằm mục đích viện trợ nhân đạo miễn phí cho các quốc gia châu Phi nghèo đang bị giữ lại tại các cảng ở Latvia, Estonia, Bỉ và Hà Lan.
Moscow mô tả tình hình này là “một ví dụ khác về sự đạo đức giả của các nước phương Tây”, lưu ý rằng, mặc dù nói không có biện pháp trừng phạt nào áp dụng đối với xuất khẩu nông sản của Nga, nhưng Brussels đã ngăn chặn “ngay cả việc giao hàng miễn phí, thuần túy nhân đạo” các nguồn cung cấp của Nga.
Trong khi đó, LHQ đã cố gắng khôi phục thỏa thuận ngũ cốc với Ukraine nhưng cho đến nay vẫn không có kết quả.
Đại sứ Nga tại Thổ Nhĩ Kỳ Aleksey Erkhov giải thích rằng, những nỗ lực khởi động lại sáng kiến này “không có kết quả” vì phương Tây tiếp tục áp đặt các lệnh trừng phạt đối với thực phẩm và phân bón của Nga.
