Ấu thời, Gaston học đàn guitar / guitare, được nhiều người thân quen đặt biệt hiệu "Enrico nhí". Sau, Gaston phát biểu qua điện thoại nghệ danh mình là Enrico Nassia, nhưng thư ký của công ty thu âm nghe không rõ nên ghi Enrico Macias. Thế thì "chết tên".
Xuất thân từ nghề giáo
Năm 1953, Enrico Macias 15 tuổi, đã chơi guitar trong ban nhạc của Cheikh Raymond Leyris (tương lai trở thành... bố vợ). Từ năm 1956, Enrico Macias trở thành nhà giáo bậc trung học, nhưng vẫn say mê đàn guitar và ca hát. Năm 1961, cuộc chiến tranh giành độc lập ở Algérie nổ ra, Cheikh Raymond Leyris bị ám sát, Enrico Macias quyết định rời Algériengày 29/7/1961 bằng chuyến tàu thủy xuyên Địa Trung Hải, đến xã Argenteuil thuộc tỉnh Val-d’Oise, vùng hành chính Île-de-France của nước Pháp. Trong chuyến vượt biên nọ, Enrico Macias lúc ấy 23 tuổi ôm đàn guitar sáng tác ca khúc bất hủ Adieu Mon pays / Vĩnh biệt Tổ quốc tôi.
Tại Pháp, để mưu sinh, Enrico Macias làm lắm việc nhưng không thể thường xuyên, kể cả đàn hát trong các quán rượu. May thay, chẳng bao lâu, đến năm 1962, ca khúc Adieu Mon pays do Enrico Macias tự biên tự diễn được truyền trên làn sóng Đài Truyền hình quốc gia Pháp. Cũng năm 1962, Enrico Mascias cưới vợ Suzy Leyris (1940 - 2008).
Rồi năm 1963, album đầu tay của Enrico Macias mang nhan đề Enfants de tous Pays / Hỡi trẻ em ở mọi đất nước phát hành thu hút đông đảo người hâm mộ. Năm đó, Enrico Macia lưu diễn một vòng Pháp quốc. Năm sau, 1964, trình diễn ở nhà hát Olympia ở Paris xong, Enrico Macias đến các quốc gia Israel, Liban, Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ để đàn hát.
Nhờ phối kết hài hòa phong cách âm nhạc Arab-Andalusian / Ả Rập - Bắc Phi và Judeo-Arab / Do Thái - Ả Rập với âm nhạc Pháp trong các ca khúc sáng tác, cùng năng lực chơi đàn guitar điêu luyện (mà đoạn intro / dạo đầu ca khúc L’amour c’est pour rien là ví dụ điển hình), nhờ giọng nam ấm - mượt - đầy - chắc - khỏe, luyến láy khéo léo, nhả chữ tài tình, lại thêm phong thái diễn xuất biểu cảm, Enrico Macias đã chinh phục khán thính giả trong lẫn ngoài châu Âu trải nhiều thế hệ. Đặc biệt nhất, thu hút đông đảo quần chúng nhất, bởi Enrico Macias thoải mái hát bằng nhiều ngôn ngữ, từ tiếng Pháp, Do Thái, Ả Rập, đến các thứ tiếng Anh, Ý, Tây Ban Nha, Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp, Armenia.
Năm 1965, Enrico Macias được trao tặng giải thưởng cao quý Prix Vincent Scotto của Hiệp hội các tác giả âm nhạc Pháp quốc / La Société des auteurs, compositeurs et éditeurs de musique (SACEM). Năm 1966, giữa cuộc “chiến tranh lạnh”, Enrico Macias vẫn được đến Liên Xô đàn hát ở Matxkva cùng 40 đô thị khác. Thời gian sau đó, Enrico Macias du diễn Nhật Bản, Hoa Kỳ, Canada, Anh, Ai Cập... Có những nước, Enrico Macias lưu diễn nhiều lần.
Enrico Macias năm 1980 được Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Kurt Waldheim trao tặng danh hiệu “Singer of Peace / Chanteur de la Paix / Ca sĩ vì Hòa bình”, năm 1985 được Thủ tướng Pháp phong tước “Légion d'honneur / Hiệp sĩ danh dự”.
Enrico Macias còn năng nổ kinh doanh, từ tháng 12/1997 làm Phó Tổng Giám đốc điều hành Công ty Nhà hàng Lớn ở châu Âu.
Năm 2001, Enrico Macias công bố sách Mon Algérie /Algérie của tôi.
Enrico Macias đã lưu diễn hơn 80 quốc gia trên thế giới, song dẫu quá thèm muốn vẫn chưa được trở lại quê quán. Tháng 12/2007, định tháp tùng Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy công du Algérie, nhưng chính quyền sở tại phản ứng quyết liệt khiến Enrico Macias đành không thể thăm cố quốc.
Năm 2015, Enrico Macias ấn hành tự truyện L'Envers du ciel bleu / Mặt trái của trời xanh.
Ngày 9 và 10/2/2019, trên sân khấu nhà hát Olympia ở thủ đô Paris, Enrico Macias ăn mừng "bát tuần thượng thọ" với 13 ca khúc được ban nhạc Al Oschestra tái hòa âm phối khí. Ấy cũng là dịp phát hành album Enrico Macias & Al Oschestra.
Solenzara không phải của Enrico Macias
Các ca khúc mà Enrico Macias soạn giai điệu, lời tiếng Pháp do một số người đặt, trong đó người cộng tác nhiều nhất về ca từ là Jacques Demarny. Khi ca khúc của Enrico Macias du nhập quốc gia nọ kia thì lời được chuyển sang ngôn ngữ chính thức của từng cộng đồng hầu tiện phổ dụng. Tạm kể dăm ca khúc của Enrico Macias đã có phiên bản tiếng Việt với nhan đề tiếng Pháp in nghiêng trước gạch chéo, nhan đề tiếng Việt in nghiêng sau gạch chéo, nghệ danh người đặt lời trong đôi ngoặc vuông:
* Adieu Mon pays / Giã từ quê hương tôi [Khánh Ly]
* Paris tu m’as pris dans tes bras / Paris âu yếm [Phạm Duy]
* L’amour c’est pour rien / Tình cho không [Phạm Duy]
* L’Oriental, la femme de mon ami / Bản tình ca của chúng ta [Khắc Dũng]
Riêng ca khúc Solenzara, lâu nay, sách báo cùng một số trang web, kể cả chương trình văn nghệ trên sân khấu, truyền hình lẫn băng đĩa, giới thiệu của Enrico Macias. Điều nọ sai lầm, cần chỉnh sửa.
Solenzara là địa danh trỏ bãi biển xinh đẹp ở xã Sari-Solenzara, tỉnh Corse du Sud, trên đảo Corse của nước Pháp giữa Địa Trung Hải. Tại hải đảo này, năm 1960, nhạc sĩ Arcangelo Petisi phóng tác một giai điệu dân ca đảo Corse thành tác phẩm khí nhạc dành cho đàn mandolin / mandoline. Năm 1961, dựa vào nhạc phẩm kia, nhạc sĩ
Dominique Marfisi (1902 - 1973) soạn ca khúc Solenzara với lời tiếng Corse. Năm 1967, biết ca khúc Solenzara, Enrico Macias liền nhờ người chuyển dịch thành lời tiếng Pháp diễn tả một ngày nắng đẹp trên bãi biển Solenzara vào mùa hè:
Sur la plag‘ de Solenzara
Nous nous sommes rencontrés
Un pêcheur et sa guitare
Chantaient dans la nuit d’été
Cette douce mélopée
Nghĩa:
Trên bãi biển Solenzara
Chúng ta đã gặp nhau
Một ngư dân cùng cây đàn ghi-ta
Hát trong đêm mùa hạ
Ca khúc ngọt ngào này
Ca khúc Solenzara của Dominique Marfisi được Enrico Macias đàn hát rất thành công bằng tiếng Pháp, cả một số thứ tiếng khác. Thêm trường hợp có thể bất ngờ đối với không ít bạn đọc yêu nhạc: Ca khúc Solenzara có phiên bản tiếng Việt do nhạc sĩ Phạm Duy đặt lời mang nhan đề Nắng xuân. Đó là một trong vô số ca khúc nước ngoài được/ bị đặt lời Việt khác xuất xứ.
