Đảm bảo tạo ra động lực
Thẳng thắn nêu quan điểm của mình, PGS Trần Thị Tâm Đan – nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội đề xuất: Nên giữ Kỳ thi THPT quốc gia như hiện nay. Kỳ thi được tổ chức tại địa phương và có sự tham gia của các trường đại học. Đề thi chủ yếu trong chương trình lớp 12, đảm bảo yêu cầu tốt nghiệp THPT và phân hóa tạo điều kiện cho việc tuyển sinh của các trường đại học.
PGS Trần Thị Tâm Đan góp ý: Việc chấm thi nên có sự quản lý chặt chẽ hơn của Bộ GD&ĐT, tổ chức cụm thi cho một số tỉnh và huy động giáo viên chấm thi ở các trường đại học và ở địa phương.
Về việc công nhận tương đương bằng tốt nghiệp THPT đối với bằng tốt nghiệp trung cấp nghề nghiệp, PGS Trần Thị Tâm Đan cho rằng, cần áp dụng trong từng trường hợp. Thứ nhất, khi thực hiện phổ cập giáo dục trung học nên bao gồm cả THPT và trung cấp nghề nghiệp; Thứ hai, nếu người tốt nghiệp trung cấp nghề nghiệp học lên cao đẳng cùng chuyên ngành thì hoàn toàn đủ điều kiện để tham dự kỳ thi tuyển sinh hoặc xét tuyển. Thứ ba, nếu người tốt nghiệp trung cấp nghề nghiệp muốn học lên trình độ đại học thì ngoài bằng tốt nghiệp trung cấp nghề nghiệp cần có chứng chỉ một số nội dung kiến thức cơ bản, cốt lõi, rút gọn tương đương THPT do Bộ GD&ĐT quy định; giao cho trường đại học xét tuyển, giải quyết theo cơ chế liên thông.
Đề xuất không nên bỏ Kỳ thi THPT quốc gia, PGS.TS Đặng Bá Lãm – nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam phân tích: Thi thuộc về lĩnh vực đánh giá trong giáo dục. Theo nguyên tắc giáo dục, đánh giá lúc nào cũng đi song song với giáo dục để đảm bảo tạo ra động lực và đạt được mục tiêu giáo dục, đồng thời để chứng tỏ kết quả giáo dục với các liên đới bên trong và bên ngoài nhà trường. Các loại đánh giá bao gồm đánh giá đầu vào, đánh giá quá trình và đánh giá kết thúc một môn học hay một giai đoạn học tập.
Về việc công nhận tương đương bằng tốt nghiệp THPT, PGS Đặng Bá Lãm cho rằng, nên sử dụng cách gọi trước đây là “trung học phổ thông” và “trung học nghề nghiệp” hay “trung học nghề”. Các loại hình trung học này đều có mặt bằng chung là trình độ trung học và có điều kiện cần để học lên trình độ cao đẳng, đại học.
Theo PGS Đặng Bá Lãm, đánh giá trong giáo dục nên nhẹ nhàng, thoải mái, không gây áp lực cho người học, nên hướng dẫn, khích lệ hơn là căng thẳng, sát phạt, loại bỏ. Đó là đánh giá theo quan điểm “đảm bảo chất lượng”, đề phòng sai sót để loại bỏ ít nhất, thậm chí không loại bỏ càng tốt. “Kỳ thi THPT quốc gia thuộc loại đánh giá này. Không phải là đánh giá để lựa chọn như thi tuyển. Nhưng thi tuyển cũng phải tư vấn để cho ai cũng tìm được chỗ thích hợp với mình. Không để cho có người thất bại trong cuộc sống” - PGS Đặng Bá Lãm nêu quan điểm.
Nên duy trì kỳ thi ít nhất từ 3 đến 5 năm nữa
Khẳng định Kỳ thi THPT quốc gia với 2 mục đích là xét tốt nghiệp THPT và xét tuyển đại học, cao đẳng, thầy Nguyễn Xuân Khang – Hiệu trưởng Trường Marie Curie (Hà Nội) - thẳng thắn nêu quan điểm: Tuy còn một số vấn đề cần điều chỉnh nhưng Kỳ thi THPT quốc gia về căn bản đã đáp ứng được hai mục tiêu nêu trên. Do đó, nên duy trì kỳ thi này, ít nhất là từ 3 đến 5 năm nữa. Trong quá trình thay đổi chương trình giáo dục phổ thông và chuẩn bị cho một phương thức mới hợp lý hơn.
Đồng quan điểm, TS Vũ Văn Dụ - nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo viên (Bộ GD&ĐT) cho rằng, cần phải duy trì Kỳ thi THPT quốc gia. TS Vũ Văn Dụ phân tích, chức năng của nhà trường THPT là đào tạo con người, hình thành nhân cách học sinh – công dân tương lai. Quá trình này được triển khai trong một cấu trúc giáo dục chặt chẽ với các yếu tố đầu vào của chất lượng giáo dục, bao gồm: Mục tiêu, nội dung chương trình, phương pháp dạy học và kế hoạch dạy học; kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục; động lực làm việc của đội ngũ giáo viên, động lực học tập của học sinh; cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học; thái độ của xã hội đối với sản phẩm giáo dục…
Các yếu tố này liên quan mật thiết và tương hỗ tạo ra chất lượng giáo dục học sinh. Các yếu tố này cũng thay đổi tùy tình hình kinh tế và thái độ đầu tư của Nhà nước và tạo ra các mức độ chất lượng giáo dục học sinh tương ứng. “Do vậy kết thúc quá trình này phải được kiểm tra đánh giá. Nếu không có kiểm tra đánh giá thì quá trình đó như là không có vận động, không có phát triển và coi như không có điều khiển, quản lý và không có quá trình đó diễn ra” - TS Vũ Văn Dụ nêu ý kiến.
