Nghề truyền thống
Tại khu vực Quảng Nam- Đà Nẵng có hàng chục cơ sở hành nghề sản xuất bộ đồ múa lân phục vụ Tết Trung Thu cho các em thiếu niên, nhi đồng.
Có mặt tại “lò lân” của ông Nguyễn Văn Cư (K235/28 - Tiểu La, Q. Hải Châu, Đà Nẵng), chúng tôi bị choáng ngợp bởi căn nhà rộng chưa đầy 16 m2 nhưng chứa đầy đầu lân, mặt nạ, quạt mo... chuẩn bị cho mùa Trung thu tới.
Vừa chỉnh trang cho một đầu lân, ông Cư cho hay, đây là nghề do cha ông truyền lại. Đến nay, ông đã có thâm niên 50 năm gắn bó với nghề làm đầu lân và xem đó là một niềm đam mê gìn giữ và phát triển thương hiệu đầu lân truyền thống.
Để sản xuất đầu lân vào dịp Trung thu mỗi năm, ông và gia đình phải chuẩn bị và bắt đầu tạo những khuôn hình đầu tiên từ lúc kết thúc dịp Tết Nguyên đán đến tận tháng 8. Trung bình một chiếc đầu lân lớn ông mất khoảng 5 đến 7 ngày. Điều đặc biệt là tất cả những công đoạn sản xuất đầu lân đều được làm bằng thủ công từ khâu tạo hình, làm sườn, tô sơn, phủ kim tuyến...Chính vì được sản xuất thủ công nên độ bền của những đầu lân truyền thống của lò lân A Cư sử dụng đến 2 mùa, nếu biết bảo quản thì có thể giữ được lâu hơn.
“Đầu lân của mỗi miền đều có những đặc trưng và cách tạo hình riêng, tuy nhiên điều quan trọng nhất là đôi mắt của lân. Người nghệ nhân phải làm sao để tạo được đôi mắt lân vừa có hồn vừa toát lên được sự mạnh mẽ, nhanh nhẹn. Tạo hình đôi mắt chính là khâu quan trọng nhất và khó nhất với người nghệ nhân làm đầu lân”, ông Cư cho biết.
Tiếp tục tham quan tại cơ sở Mai Vàng - Song Lân Hội”, ở thôn Đồng Hạnh, xã Điện Minh (Điện Bàn – Quảng Nam), anh Mai Văn Vàng, chủ cơ sở cho biết: Hằng năm, cứ sau mùa Trung thu, cơ sở của anh bắt đầu mua các vật tư, giấy, sơn, vải…để bắt đầu sản xuất bộ đồ múa lân cho mùa Trung thu năm sau. Hiện cơ sở của anh Vàng sản xuất các loại đầu lân, đầu các ông địa, Tôn Hành Giả, Trư Bát Giới với 14 loại mẫu mã khác nhau. Sản phẩm của anh có mặt tại Hà Nội, Hải Phòng, Nha Trang, TP Hồ Chí Minh và cả nước ngoài.
 |
Những sản phẩm được ông Cư chế tác |
Thỏa niềm đam mê
Anh Mai Văn Vàng chia sẻ: Anh đến với nghề này là từ thời thơ ấu. Đam mê trò chơi múa lân nên anh thường theo các bậc đàn anh trong thôn, xóm đi múa lân trong vùng nhân dịp Tết Trung thu hay Tết Nguyên đán. Lâu dần, nghề này ăn vào máu thịt. “Giờ đã ở tuổi 50 nhưng cứ nghe tiếng trống ếch rộn ràng là tôi lại muốn đi múa lân đón Trung thu cùng các cháu”, anh Vàng tâm sự.
Sản xuất các loại đầu lân, ông địa không chỉ để thỏa mãn niềm đam mê mà anh Vàng còn tạo công ăn việc làm quanh năm cho nhiều người, nhất là các em học sinh trong kỳ nghỉ hè.
Anh Vàng cho biết thêm: Mùa hè, cơ sở của anh có gần 50 em học sinh, sinh viên trong vùng đến vừa học vừa làm với niềm vui đam mê nghệ thuật làm lân và múa lân. Ngoài ra, cơ sở luôn có 7 lao động trong thôn thường xuyên làm việc lúc nông nhàn. Anh Vàng quan niệm, nghề này đã giúp “thầy trò” anh thỏa mãn được niềm đam mê, sở thích, đồng thời góp một phần nhỏ giúp cho các em học sinh phát huy năng khiếu, có thêm thu nhập trang trải việc học hành, mà lại tránh xa được các thói hư tật xấu ngoài xã hội…
 |
Các em học sinh làm đầu lân để có thu nhập mua áo quần, sách vở, dụng cụ học tập |
Còn theo ông Cư, những năm trở lại đây, thương hiệu đầu lân truyền thống cần đầu tư tỉ mỉ và đòi hỏi sự sáng tạo dần bị lép vế bởi sự lấn sân mạnh mẽ của những loại đầu lân có xuất xứ từ Trung Quốc với màu sắc sặc sỡ, bắt mắt thu hút người mua và giá thành thấp. Nhưng không vì thế mà ông Cư có ý định bỏ nghề. Bởi với ông, giữ nghề là giữ những gì cha ông để lại.
“Hiện nay, tôi đã ngoài 60 tuổi, tay không khỏe, mắt không còn nhìn rõ nhưng tôi vẫn miệt mài với căn nhà bề bộn xếp đầy đầu lân, mặt nạ... Và cứ đến mùa Trung thu, vẳng nghe tiếng trống ếch rộn ràng đầu phố, lòng tôi lại bâng khuâng nhớ về những mùa lân lúc tuổi còn thơ...” - ông Cư tâm sự.
