Không nên áp đặt
- Thời gian gần đây, nhiều người nhắc đến lớp học hạnh phúc, trường học hạnh phúc. Vậy tại sao lại phải xây dựng những lớp học hạnh phúc, thưa TS?
- Lâu nay, chúng ta áp dụng cách giáo dục áp đặt nên đã gây những trở ngại trong học tập cho HS. Đã đến lúc chúng ta phải thay đổi, tạo nên sự cởi mở, hòa đồng, chia sẻ trong mối quan hệ giữa thầy với trò. Do đó, cần xây dựng những Lớp học hạnh phúc để GV và HS đều cảm thấy thoải mái, vui vẻ, hứng thú trong dạy - học. Theo đó, lớp học hạnh phúc phải trên cơ sở thầy trò hiểu nhau, tôn trọng lẫn nhau. Từ đó, tạo điều kiện để HS được đóng góp và cống hiến. Quan trọng là được phát triển bản thân mình và hạnh phúc là chính mình.
Thay vì áp đặt, chúng ta nên để GV và HS tự giác thực hiện theo những điều mong muốn của cá nhân và có định hướng. Hiện nay, chúng ta quen làm theo lối cũ. Tức là đặt ra tiêu chuẩn rồi áp đặt GV, HS phải thực hiện theo. Tuy nhiên, tôi cho rằng, nên thay đổi và áp dụng ngược lại. Cụ thể, trước một vấn đề nào đó, nên để GV, HS cùng thảo luận với nhau, những gì hợp lý theo chuẩn mực của nhà trường đưa ra thì áp dụng thực hiện. Chúng ta không nên khống chế, áp đặt ở điều này, khoản kia. Thay vào đó, mọi người nên trao đổi, bàn bạc với nhau để tìm ra chân lý. Nói cách khác là cùng nhau hợp tác để cùng nhau phát triển.
Cũng cần xác định, đây là việc làm không vì thành tích, mà coi đó là việc làm để mỗi nhà trường, GV và HS thực sự thay đổi. Mặt khác, đó là việc làm mang tính chất khoa học chứ không phải vì một chủ trương nào đó để áp đặt. Khi mọi người cùng tìm được niềm vui, niềm hạnh phúc thì họ sẽ thấy được chân lý và tự điều chỉnh với nhau.
- Nói là vậy, nhưng nếu chúng ta không áp đặt và yêu cầu HS chấp hành kỷ luật thì liệu rằng nền nếp của nhà trường có bị phá vỡ?
- Tôi không nghĩ vậy! Thực tế chúng ta vẫn có những chuẩn mực và không bao giờ mất đi. Ví dụ: Nói là lớp học hạnh phúc nhưng HS đi học muộn thường xuyên thì không thể gọi đó là lớp học hạnh phúc. Vậy thì GV chủ nhiệm và HS phải tìm cách để sửa chữa, để HS đó tiến bộ và không đi học muộn nữa. Nếu như trước kia, GV có thể phê bình HS hoặc có những hình thức kỷ luật HS đi học muộn; nhưng bây giờ, bản thân HS đó sẽ phải tự điều chỉnh theo các chuẩn mực của nhà trường.
Tôi nhấn mạnh một lần nữa là, thay vì hình thức áp đặt, buộc HS phải làm thế này, thế kia thì nay GV sẽ để các em lựa chọn các hoạt động giáo dục phù hợp. Chẳng hạn như: HS có thể trao đổi trực tiếp với GV để tổ chức một số hoạt động GD sao cho phù hợp. Hoặc trong lớp, các em sẽ tự nhắc nhở nhau về việc đi học đầy đủ, đúng giờ và chú ý lắng nghe thầy cô giảng bài...
Giúp HS nhận thức về giá trị hạnh phúc
- Như vậy, mỗi GV sẽ phải thay đổi thì lớp học mới hạnh phúc?
- Thực sự GV phải thay đổi, đặc biệt là thay đổi trong cách dạy và ứng xử với học trò. GV phải có năng lực sư phạm tốt. Nói là vậy, nhưng không có gì là không làm được, quan trọng là GV có thay đổi hay không. Đơn giản như: Thay vì giảng lý thuyết, GV chuyển sang tổ chức nhiều hoạt động GD. GV phải sáng tạo, thiết kế nhiều hoạt động để thu hút HS tham gia. Chẳng hạn như: Yêu cầu HS thuyết trình những kiến thức đã học hoặc yêu cầu HS thảo luận nhóm để cùng nhau giải quyết những vấn đề mà bài học đặt ra. Song quan trọng hơn cả là, giúp các em tìm thấy niềm vui trong các hoạt động giáo dục nói riêng và trong học tập nói chung.
Ngoài ra, GV cũng cần tăng cường thực hành cho HS và nên tránh tình trạng thầy, cô nói từ đầu cho đến khi kết thúc tiết học hoặc thầy đọc, trò chép....
- Vậy Trường THPT Đinh Tiên Hoàng triển khai thực hiện Lớp học hạnh phúc như thế nào, thưa ông?
- Bắt đầu từ năm học 2018 - 2019, chúng tôi phát động chủ đề “Lớp học hạnh phúc”. Trước hết, chúng tôi lưu ý GV chủ nhiệm cần giúp HS nhận thức về giá trị hạnh phúc trong cuộc sống. Từ đó giúp HS lựa chọn và thực hiện các nội dung của giá trị hạnh phúc.
Ngoài ra, nhà trường không đưa ra tiêu chuẩn cụ thể, nhưng GV chủ nhiệm phải bàn bạc với HS để đưa ra chương trình hành động của lớp, sao cho đáp ứng được các yêu cầu: Thứ nhất, có kế hoạch việc làm cụ thể để xây dựng lớp học đoàn kết, thân thiện, mọi người quan tâm giúp đỡ nhau, để cùng tiến bộ trên tinh thần: “Một người vì mọi người, mọi người vì một người”. Thứ hai, giúp cho mỗi HS tự nhận ra giá trị sống hạnh phúc của bản thân mỗi người là gì? Làm thế nào để thực hiện nó? Có kế hoạch để giải quyết những khó khăn trở ngại ở mỗi người? Thứ ba, thường xuyên biểu dương, khích lệ những việc làm tốt của mỗi thành viên, mỗi nhóm, tổ trong lớp; nhất là những việc làm để “Cha mẹ hạnh phúc” và “Thầy cô hạnh phúc”.
- Xin cảm ơn TS!
