Mở ra con đường thoát nghèo

Sinh ra và lớn lên bên bờ hạ lưu sông Hậu, ông Trần Văn Phục (50 tuổi) ngụ xã Cù Lao Dung TP Cần Thơ từng gắn đời mình với cây mía. Nhưng năm được, năm mất, mồ hôi nhiều hơn tiền lời, ông đổi sang trồng nhãn ido, hy vọng ổn định hơn, song thị trường lại không ổn định bởi cảnh "được mùa, mất giá".

Trong những đêm dài trăn trở, ông Phục bắt đầu mày mò mạng Internet tìm mô hình canh tác mới. Chính từ những bài báo nông nghiệp, hội nhóm kỹ thuật trồng trọt và video hướng dẫn trên nền tảng số, ông biết đến cây mận, rồi từ tò mò thành đeo đuổi.

“Tôi nhận ra muốn thoát nghèo, phải đi con đường mới, không thể làm nông kiểu cũ. Thời đại này, ai có thông tin người đó thắng”, ông Phục nói.

Từ giống mận An Phước, ông tự nghiên cứu, lai tạo qua ba thế hệ, để rồi cho ra đời mận hồng Sân Tiên. Đây là giống mận màu hồng đậm, vị ngọt sâu, giòn, hạn chế nứt trái, phù hợp tập quán sản xuất hữu cơ.

Năm 2021, ông quyết định “đánh lớn”, đầu tư phát triển vùng nguyên liệu 46ha, đưa công nghệ cao vào canh tác ngay từ đầu. Không làm đại trà, không phó mặc cho tự nhiên, ông bước vào nông nghiệp bằng tư duy của một “kỹ sư dữ liệu”.

Quản lý số đến từng cây, từng trái mận

Điểm đặc biệt tạo nên thương hiệu mận hồng Sân Tiên không chỉ nằm ở vị ngọt, mà ở cách quản lý, mỗi lô mận đều được mã hóa số liệu, giúp theo dõi từ giống, nước tưới, lượng phân bón cho đến thời điểm thu hoạch. Khi mua mận, người tiêu dùng có thể truy xuất nguồn gốc chính xác.

“Toàn bộ vườn mận đều được lập hồ sơ điện tử. Tôi biết hôm nay cây nào cần bao nhiêu nước, lô nào bón bao nhiêu phân, khu nào chuẩn bị cho trái”, ông Phục chia sẻ.

Hệ thống tưới nhỏ giọt công nghệ Israel được đặt âm đất, tiết kiệm nước, phân bón và công lao động. Phân được hòa loãng, bón qua đường nước, đảm bảo dinh dưỡng phân bố đều. Cách làm này giúp giảm đáng kể chi phí, thân thiện môi trường và tăng năng suất.

Mỗi trái mận được bao hai lớp, cách ly tuyệt đối với thuốc bảo vệ thực vật. Quy trình chăm sóc tuân thủ tiêu chuẩn VietGAP và hướng đến chứng nhận hữu cơ quốc gia.

Sau thu hoạch, trái mận rửa bằng nước đạt chuẩn, phân loại kỹ lưỡng, bảo quản ở nhiệt độ 12 độ C, đảm bảo độ tươi khi vận chuyển xa.

Nhờ kiểm soát nghiêm ngặt từ “đầu ruộng đến bàn ăn”, mận hồng Sân Tiên có giá bán lên đến 230.000 đồng/kg, xuất hiện tại các chuỗi thực phẩm sạch ở TPHCM, Hà Nội và được giới thiệu sang Hàn Quốc, Pháp, Trung Đông.

Từ trái mận đến nền nông nghiệp thông minh

Không dừng lại ở bán trái tươi, ông Phục đang tiến tới chế biến sâu, như: Trà hoa mận, mận sấy dẻo, nước ép, tinh dầu mận, tận dụng tối đa sản phẩm phụ, gia tăng giá trị gấp nhiều lần.

“Trước đây, hoa mận rụng là bỏ. Giờ tôi chế thành trà. Trái chín quá thì sấy, ép. Không gì bỏ đi”, ông nói.

Ông cũng ấp ủ nhà máy chế biến đạt chuẩn HACCP, xây dựng chuỗi khép kín từ trồng - chế biến - tiêu thụ. Song song đó là lai tạo giống mận mới, hướng đến trái nặng 500g, độ ngọt cao hơn.

“Làm nông giờ không chỉ trồng cây, mà phải làm kinh tế số. Cây cũng là dữ liệu sống", ông Phục đúc kết.

Không chỉ giúp một người đổi đời, mô hình của ông Phục đang tạo hiệu ứng lan tỏa tại Cù Lao Dung - vùng đất từng “nghèo thông tin” nay trở thành điểm sáng nông nghiệp công nghệ cao.

Sắp tới, ông kết hợp vườn mận 46ha thành du lịch trải nghiệm nông nghiệp, với hồ sinh thái, farmstay, bungalow, đón khách du lịch xanh.

“Khách đến không chỉ ăn mận, mà được nhìn, được học, hiểu nông dân làm ra trái cây thế nào”, ông kỳ vọng.

Từ người gắn đời với cây mía, ông Trần Văn Phục bước sang nền nông nghiệp số chỉ với những “cú chạm mạng”. Câu chuyện của ông cho thấy việc tiếp cận đúng thông tin có thể thay đổi số phận.

Trong thời đại số, khoảng cách nghèo giàu không chỉ nằm ở ruộng đất, mà ở việc ai biết kết nối tri thức nhanh hơn. Muốn thoát nghèo, nông dân phải thoát khỏi “mù thông tin”.