'Lỗ hổng' quản lý giám sát hoạt động của ngân hàng trong đại án Vạn Thịnh Phát

Đăng Chung 22/11/2023 09:42

GD&TĐ - Cơ quan điều tra chỉ ra, đoàn thanh tra liên ngành bị mua chuộc để bưng bít 'làm ngơ' cho sai phạm của Ngân hàng SCB.

Minh họa/INT

Với sự “giúp sức” của đoàn thanh tra, Trương Mỹ Lan - cựu Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Vạn Thịnh Phát (Tập đoàn Vạn Thịnh Phát) cùng đồng phạm xây dựng những phương thức rút hàng trăm nghìn tỷ đồng từ Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn (Ngân hàng SCB).

Đường đi của dòng tiền

Kết luận điều tra cho thấy, bị can Trương Mỹ Lan dù không có chức vụ trong Ngân hàng SCB nhưng lại là cổ đông chính. Với hơn 1.394 triệu cổ phần, tương đương 91,536% vốn điều lệ sở hữu hoặc chi phối Ngân hàng SCB, bị can đã đưa người của mình vào các vị trí chủ chốt như: Hội đồng quản trị, Ban Tổng giám đốc, Giám đốc các chi nhánh lớn, trưởng ban kiểm soát...

Sau khi cài các cá nhân thân tín vào Ngân hàng SCB, bị can Trương Mỹ Lan đã thông qua những người này để thao túng, điều hành hoạt động của ngân hàng này.

Cụ thể, bà chủ Vạn Thịnh Phát chi phối để Ngân hàng SCB giải ngân các khoản vay cho những công ty trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát.

Các khoản vay đều có điểm chung là chỉ ký khống thủ tục, hợp thức hồ sơ cho vay để giải ngân, rút tiền khỏi Ngân hàng SCB theo chỉ đạo của bị can Trương Mỹ Lan. Thực tế, Ngân hàng SCB không thẩm định khách hàng, không thẩm định tài sản đảm bảo, không quan tâm phương án vay vốn, bỏ qua quy trình cho vay thông thường.

Theo lời khai của bị can Võ Tấn Hoàng Văn, cựu Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB, các khoản vay đứng tên cá nhân, pháp nhân trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát thực chất là để bà Trương Mỹ Lan dùng vào các mục đích khác, không đúng với phương án vay vốn trong hồ sơ vay.

Nhằm rút dòng tiền cực lớn từ Ngân hàng SCB, bà chủ Vạn Thịnh Phát và đồng phạm đã tạo nhiều phương thức rút tiền rất chuyên nghiệp. Đơn cử, việc rút tiền từ Ngân hàng SCB được bị can Trương Mỹ Lan thực hiện theo 2 hình thức: Rút tiền mặt trực tiếp tại Ngân hàng SCB; chuyển khoản vào các tài khoản của các công ty “ma”, cá nhân trong nhóm.

Khi cần tiền mặt thì Trương Mỹ Lan trực tiếp điều động lái xe là ông Bùi Văn D đến Ngân hàng SCB chi nhánh Sài Gòn để rút. Sau đó chỉ đạo thân tín ở SCB và cấp dưới ở Vạn Thịnh Phát phối hợp để hợp thức hóa việc rút tiền.

Theo lời khai của lái xe D, ông này đã trực tiếp chuyển tiền mặt về trụ sở Vạn Thịnh Phát và đưa cho các cá nhân theo chỉ đạo của Trương Mỹ Lan số tiền 108.878 tỷ đồng và hơn 14,7 triệu USD.

Khi chưa cần sử dụng tiền mặt, Trương Mỹ Lan chỉ đạo Trần Thị Mỹ Dung (cựu Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng SCB) phối hợp với Nguyễn Phương Anh (Phó Tổng Giám đốc Công ty Sài Gòn Peninsula) sử dụng các cá nhân, pháp nhân mở tài khoản tại Ngân hàng SCB để nhận tiền, chuyển tiền từ các công ty được giải ngân sang các tài khoản của cá nhân, pháp nhân này. Khi cần sử dụng sẽ lập ra các phương án chuyển tiền lòng vòng, chuyển đến các tài khoản theo mục đích sử dụng của Trương Mỹ Lan.

Ông Nguyễn Văn Hưng bị cáo buộc nhận 8,7 tỷ đồng trong đại án Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Ảnh/INT

Đồng tiền làm “mờ mắt” cán bộ thanh tra

Liên quan vụ án Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, theo kết luận, trong thời gian xây dựng, phê duyệt, triển khai kế hoạch tái cơ cấu Ngân hàng SCB giai đoạn 2015 - 2019, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng triển khai 3 đoàn thanh tra.

Cụ thể, ngày 1/8/2017, ông Nguyễn Văn Hưng khi là Phó Chánh Thanh tra phụ trách Cơ quan Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước đã ra quyết định thành lập đoàn liên ngành thanh tra Ngân hàng SCB.

Đoàn thanh tra có 18 thành viên do bà Đỗ Thị Nhàn - Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II, Ngân hàng Nhà nước làm Trưởng đoàn (9 cán bộ thanh tra của Ngân hàng Nhà nước, 2 cán bộ Kiểm toán Nhà nước, 4 cán bộ Thanh tra Chính phủ và 3 người của Ủy ban Giám sát Tài chính quốc gia).

Cơ quan điều tra chỉ ra, đoàn thanh tra liên ngành bị mua chuộc để bưng bít “làm ngơ” cho sai phạm của Ngân hàng SCB. Đáng nói ngoài Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II - Ngân hàng Nhà nước, nhận hối lộ 5,2 triệu USD, các thành viên còn lại trong đoàn thanh tra đều nhận tiền của Ngân hàng SCB trong vụ Tập đoàn Vạn Thịnh Phát.

Người nhận ít nhất là hơn 100 triệu đồng và người nhận nhiều nhất 8,7 tỷ đồng. Trong đó, ông Nguyễn Văn Hưng, Phó Chánh Thanh tra phụ trách Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng thuộc Ngân hàng Nhà nước khi đó, đã nhiều lần nhận quà là tiền từ lãnh đạo Ngân hàng SCB với tổng cộng 390.000 USD (tương đương 8,7 tỷ đồng).

Cơ quan chức năng đã đề nghị truy tố bị can Trương Mỹ Lan 3 tội: “Đưa hối lộ”; “Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng” và “Tham ô tài sản”. Bị can Đỗ Thị Nhàn bị đề nghị truy tố về tội “Nhận hối lộ”.

Nhóm bị can còn lại bị đề nghị truy tố về các tội: “Tham ô tài sản”; “Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng”; “Nhận hối lộ”; “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”; “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”; “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”.

Ngoài 3 tội danh đã bị đề nghị truy tố, Trương Mỹ Lan còn bị khởi tố tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” thông qua việc phát hành trái phiếu, nhưng hiện Cơ quan điều tra đã tách vụ án để xử lý sau. Trong hành vi này, bước đầu cơ quan chức năng xác định Trương Mỹ Lan và đồng phạm lừa đảo 30.000 tỷ đồng của 42.000 nhà đầu tư.

Qua vụ đại án Tập đoàn Vạn Thịnh Phát gióng lên hồi chuông cảnh báo về những “lỗ hổng” lớn trong quản lý, giám sát hoạt động của ngân hàng nói chung và Ngân hàng SCB nói riêng.