Lãi suất huy động liên tục giảm mạnh, các ngân hàng cũng thông báo giảm lãi suất cho vay, đưa ra nhiều gói vay ưu đãi, nhưng thực tế nhiều doanh nghiệp vẫn chịu các khoản vay cũ ở mức lãi suất cao.
Nợ cũ vẫn… lãi cao
Ông Hoàng Kim Long, Chủ tịch Công ty Cơ khí Long Hà cho biết, công ty hiện đang có một khoản vay dài hạn kéo dài bảy năm tại một ngân hàng. Ban đầu, mức lãi suất cho vay là 9% mỗi năm. Sau vài lần điều chỉnh giảm nhỏ, hiện tại mức lãi suất vẫn duy trì ở mức 8,5% mỗi năm.
Khoảng hai năm trở lại đây, kinh doanh khó khăn, doanh thu giảm rất nhiều nhưng công ty của ông Long vẫn gồng mình trả lãi không thiếu một ngày nào. Song, lợi nhuận làm ra chỉ đủ bù đắp lãi vay ngân hàng.
“Trong bối cảnh lãi suất cho vay mới và lãi suất huy động đang ở mức rất thấp, việc duy trì mức lãi suất cho vay cũ đối với lĩnh vực ưu tiên như cơ khí là quá cao, đặc biệt là trong tình hình kinh tế hiện nay vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Chưa kể một ngân hàng còn yêu cầu công ty của tôi phải bổ sung tài sản thế chấp, nếu không sẽ bị rút bớt hạn mức cho vay vì họ lo ngại thị trường bất động sản đang bị giảm giá”, ông Long cho biết.
Cùng chung nhận định, ông Nguyễn Hoàng Minh, Giám đốc Công ty TNHH cao su Hoàng Minh cho biết, hiện tại ngân hàng đang giảm mạnh lãi suất đối với các khoản vay mới, nhưng vẫn duy trì mức lãi suất cao đối với các khoản vay cũ. Ví dụ, công ty hiện đang có một khoản vay ngắn hạn với lãi suất ban đầu là 8,5% mỗi năm, nhưng đã được giảm xuống còn 6,5% mỗi năm.
Tuy nhiên, khoản vay dài hạn vẫn giữ nguyên ở mức 11,2% mỗi năm mà không có sự sụt giảm. Khi được hỏi về lý do không giảm lãi suất cho vay dài hạn, phía ngân hàng đã đề cập đến việc cần có “độ trễ”, nhưng không cụ thể rõ độ trễ là bao lâu.
“Đối với các doanh nghiệp, việc sử dụng các khoản vay dài hạn nhằm đầu tư vào hoạt động kinh doanh lâu dài. Tuy nhiên, khi mức lãi suất vay cao như hiện nay đã gây khó khăn trong việc đảm bảo lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Thực tế, khi có đơn hàng, mức lãi suất cho vay không phải là vấn đề quá lớn đối với doanh nghiệp, nhưng thách thức lớn nhất hiện nay đối với họ là tìm kiếm đơn hàng. Do đó, trong quá trình chờ đợi đơn hàng, sự đồng hành và hỗ trợ từ các ngân hàng trong việc giảm lãi suất vay là rất cần thiết. Điều này giúp giảm bớt chi phí cho doanh nghiệp và giúp họ tồn tại trong thời kỳ khó khăn”, ông Minh nhìn nhận.
Giảm nhanh lãi vay với nợ cũ
Từ năm ngoái đến nay, Ngân hàng Nhà nước nhiều lần đề nghị các ngân hàng thương mại tiết giảm chi phí, giảm lãi suất các khoản vay cũ để hỗ trợ doanh nghiệp.
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết, thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục ổn định lãi suất điều hành. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục có các giải pháp khuyến khích các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay, tạo sự hài hòa giữa lãi suất cho vay và lãi suất huy động.
Đại diện một ngân hàng thương mại lý giải, lãi suất cho vay phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Lãi suất huy động thời gian qua đã giảm rất nhiều, song còn một yếu tố nữa ảnh hưởng đến chi phí vốn là thủ tục, chi phí liên quan, điều này khiến lãi suất cho vay khó có thể giảm nhanh.
Hiện tại, mặt bằng lãi suất cho vay đang có sự chênh lệch khá lớn giữa các ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước (big 4) và các ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân.
Các ngân hàng thương mại đã huy động vốn với lãi suất cao (10 - 12%/năm trong năm 2022) đến nay vẫn chậm giảm lãi suất. Trong khi đó, các ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước giảm lãi suất nhanh hơn. Điều này dẫn tới tình trạng một số doanh nghiệp vay vốn để “đảo nợ”.
Theo Ngân hàng Nhà nước, đến nay lãi suất tiền gửi bình quân của các giao dịch phát sinh mới tại các ngân hàng thương mại hiện đang ở mức 3,3% mỗi năm, giảm 0,2% so với cuối năm 2023.
Đối với lãi suất cho vay bình quân của các khoản vay mới, nó hiện đang ở mức 6,4% mỗi năm, giảm 0,7% so với cuối năm 2023. Tuy nhiên, lãi suất đối với các khoản vay cũ vẫn duy trì ở mức cao. Điều này gây ra nhiều khó khăn cho nhiều doanh nghiệp.
Chia sẻ với báo chí, Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa cho hay, bản thân ông vẫn đang phải chịu lãi suất cao với các khoản vay cũ trước đây.
“Lãi suất huy động đã giảm mạnh, tại sao các khoản vay cũ vẫn neo lãi suất cao như vậy? Đề nghị Ngân hàng Nhà nước cần có giải pháp “rắn” để các ngân hàng hàng thương mại hạ lãi vay các khoản nợ cũ của doanh nghiệp”, ông Thân đề nghị.
Dù việc Ngân hàng Nhà nước can thiệp vào lãi suất cho vay của các ngân hàng là không đúng, nhưng kiến nghị mà doanh nghiệp đưa ra cũng cho thấy họ đang bức xúc với lãi suất cho vay của các ngân hàng với các khoản vay cũ.
Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) cũng cho hay, lãi suất cho vay của Việt Nam đang cao hơn nhiều các đối thủ cạnh tranh, dẫn tới giảm sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt.
“Hiện nay, lãi suất của các quốc gia ở mức 3,5%. Tại Việt Nam, mức vay trung bình khoảng 7% với doanh nghiệp tốt và khoảng 9% đối với doanh nghiệp xấu. Riêng Banglades hiện nay lãi suất khoảng 8%, nhưng họ lại lạm phát trên 10%, nên xét về lãi suất thực dương thì Việt Nam đang là nước có lãi suất thực dương lớn nhất trong các nước xuất khẩu dệt may”, ông Trường cho biết.
