Đường Lâm – mảnh đất địa linh nhân kiệt đã sinh ra hai vị anh hùng dân tộc có công đánh đuổi bọn phong kiến phương Bắc.
Thế kỷ thứ 8 năm 791, Phùng Hưng đánh đuổi quân đô hộ nhà Đường. Thế kỷ thứ 10 năm 938, Ngô Quyền với chiến thắng Bạch Đằng lịch sử, đã đánh tan 20 vạn thủy quân Nam Hán, chấm dứt 1000 năm Bắc thuộc, mở ra một kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập tự chủ cho dân tộc Việt Nam.
Ngày 14/9, với lòng thành kính tôn vinh vị anh hùng cứu nước lừng danh trong lịch sử dân tộc, rất nhiều đoàn từ các huyện thị, thành phố từ khắp nơi đổ về tham dự Lễ kỷ niệm 1078 năm chiến thắng Bạch Đằng và 1072 năm ngày giỗ vị anh hùng dân tộc Ngô Quyền.
Đặc biệt là con cháu dòng họ Phùng và dòng họ Ngô từ bốn phương trở về nguồn cội - để tổ chức Lễ hội, nhằm ôn lại truyền thống yêu nước đấu tranh chống ngoại xâm của dân tộc và tưởng nhớ Vua Ngô Quyền.
Ngoài phần Lễ, với nghi thức truyền thống, nhân dân thôn Cam Lâm (Đường Lâm) và các ban Lễ hội của 9 thôn trong xã, tái hiện lại không khí và con người của một vùng đất thiêng trong một vùng đất thân thương của làng quê yên ả, thanh bình; phần Hội được tổ chức sinh động với các trò chơi dân gian.
Thầy trò trường THCS Đường Lâm đã có mặt để tham gia ngày Lễ đặc biệt này. Thầy Nguyễn Bác Ái - thành viên Ban tổ chức Lễ hội, Hiệu trưởng nhà trường - chia sẻ: Học sinh rất có ý thức khi tham gia Lễ hội. Thời gian, trang phục và các nghi lễ, thầy trò nhà trường tham gia như một phần công việc. Đây cũng là thời điểm để các em ôn lại truyền thống cha ông, quá khứ oanh liệt hào hùng của dân tộc.
Bí thư Đảng ủy xã Đường Lâm - ông Phan Văn Lợi - cho biết: Sở dĩ Lễ hội diễn ra rất an toàn, trang nghiêm, thành kính là do ý thức của người dân nơi này. Lòng tự hào và sự tôn kính của 11.000 dân Đường Lâm với vị Vua anh hùng thể hiện qua việc cùng chung tay tổ chức và phói kết hợp rất tốt với chính quyền.
Đường sá được chỉ dẫn cho từng đoàn xe, thẳng lối, và không va quệt. Nơi này không có nạn chèo kéo khách, các hàng đặc sản như hoa quả trái cây, bánh trái… không ai được “thét” với giá trên trời như ở nhiều nơi khác. Không có chuyện cờ bạc, bất kể dưới hình thức nào.
Lòng mến khách của nhân dân Đường Lâm và cách tổ chức Lễ hội bài bản nơi đây khiến cho du khách an lòng và vui vẻ khi đến với Đường Lâm, đến với lễ hội.
Đó là nét đáng ghi nhận nhất của Lễ hội này.
