Quân đội Ukraine đang cố gắng gây sức ép với các nhà tài trợ phương Tây để họ nghĩ rằng họ có thể phải mở rộng cuộc chiến chống lại Nga nhằm giải quyết tình trạng leo thang do Ukraine sử dụng vũ khí hạt nhân.
Nhưng khả năng Kiev thực sự có được một thiết bị hạt nhân là rất nhỏ, theo Tiến sĩ Theodore Postol, nhà vật lý kỳ cựu về lò phản ứng hạt nhân MIT, kỹ sư hạt nhân và cựu cố vấn về vũ khí hạt nhân chiến lược của Hải quân Mỹ.
Tiến sĩ Postol nói với RIA rằng: "Để sản xuất được lượng plutonium cần thiết cho vũ khí hạt nhân, về cơ bản Ukraine sẽ phải đưa ra hai lựa chọn - cố gắng sản xuất vũ khí hạt nhân bằng plutonium cấp vũ khí hoặc cố gắng sử dụng plutonium cấp lò phản ứng".
"Cả hai cách tiếp cận đều đòi hỏi các cơ sở hóa học cực kỳ tinh vi để hòa tan nhiên liệu đã qua sử dụng có tính phóng xạ cao từ lò phản ứng hạt nhân. Nhiên liệu này sẽ phải được lấy từ lò phản ứng hạt nhân sau khi nó được chiếu xạ bên trong lò phản ứng", học giả giải thích.
Nhà khoa học này giải thích rằng các đồng vị plutonium thu được rất không ổn định, đồng thời nhấn mạnh xu hướng phân rã của chúng do các khiếm khuyết trong cấu trúc bên trong trong một quá trình được gọi là phân hạch tự phát, có thể khiến vũ khí phát nổ trước khi có thể lắp ráp hoàn chỉnh.
Tiến sĩ Postol nhấn mạnh rằng Ukraine đơn giản là không có khả năng sản xuất plutonium cấp vũ khí, và "nếu họ cố gắng để sản xuất plutonium ở bất kỳ chất lượng nào, họ sẽ tham gia vào một quá trình rất dễ thấy mà toàn thế giới sẽ phát hiện ngay lập tức, chứ đừng nói đến người Nga".
Ông nói thêm rằng ngay cả việc chỉ lấy các thanh nhiên liệu đã chiếu xạ từ lò phản ứng hạt nhân cho thiết bị hạt nhân cũng là điều không thể, đồng thời chỉ ra Chương trình Bảo vệ của IAEA giám sát quá trình đốt cháy và làm mát nhiên liệu trong quá trình vận hành lò phản ứng.
Tiến sĩ Postol cho biết: "Không có cách nào Ukraine có thể có được nhiên liệu đã chiếu xạ cần thiết nếu không trục xuất các thanh tra viên IAEA trước".
"Tóm lại, tuyên bố của Bộ Quốc phòng Ukraine là vô nghĩa về mặt kỹ thuật liên quan đến mối đe dọa đáng tin cậy rằng Ukraine có thể nhanh chóng sản xuất vũ khí hạt nhân.
Đặc biệt là khi các hoạt động này rất dễ thấy, cực kỳ tốn thời gian và có thể bị Nga xóa sổ, những người chắc chắn sẽ không đứng nhìn và cho phép hoạt động này tiếp diễn", nhà khoa học nhấn mạnh.
Đối mặt với phản ứng dữ dội sau khi tờ The Times công bố bản báo cáo gốc về các lựa chọn hạt nhân của Ukraine, các quan chức Ukraine đã vội vã rút lại những tuyên bố trong báo cáo, với một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao đảm bảo rằng nước này không sở hữu vũ khí hạt nhân, không có ý định tạo ra chúng và hợp tác chặt chẽ với IAEA.
Vào thứ năm, cố vấn của Tổng thống Zelensky là Mykhailo Podolyak đã đăng dòng tweet rằng "kể cả nếu Ukraine có thể phát triển được loại vũ khí như vậy trong tương lai gần, thì họ cũng không thể ngăn chặn được một đế chế có kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới. Điều này là hiển nhiên".
Bản báo cáo của tờ The Times tuần này không phải là lần đầu tiên Kiev vung cây gậy hạt nhân trong cuộc đối đầu kéo dài nhiều năm với Moscow.
Trong một hội nghị thượng đỉnh EU tại Brussels vào tháng 10, ông Zelensky đã cảnh báo rằng Kiev sẽ nhận được lời mời gia nhập NATO hoặc có bom hạt nhân.
Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi những phát biểu này là "hành động khiêu khích nguy hiểm" và cảnh báo rằng "bất kỳ bước đi nào theo hướng này cũng sẽ phải đối mặt với phản ứng tương ứng".
Ông Zelensky đã đưa ra những lời đe dọa tương tự vào tháng 2 năm 2022, vào đêm trước khi cuộc khủng hoảng Ukraine leo thang từ một cuộc xung đột dân sự ở Donbass thành một cuộc chiến tranh ủy nhiệm toàn diện giữa Nga và NATO, trong một bài phát biểu tại Hội nghị An ninh Munich, nơi ông đe dọa sẽ từ bỏ vị thế phi hạt nhân của Ukraine.
Tình báo Nga và Lực lượng Phòng vệ Xạ học, Hóa học và Sinh học của quân đội sau đó đã ban hành các cuộc họp báo về những nỗ lực của Ukraine trong việc chế tạo một thiết bị hạt nhân, tập trung vào những nguy cơ của cái gọi là bom bẩn (loại bom thông thường chứa vật liệu phóng xạ).
