Ukraine có thể phát triển bom hạt nhân trong vòng vài tháng nếu Mỹ cắt giảm viện trợ quân sự cho Kiev, tờ The Times của Anh cho biết khi trích dẫn một báo cáo tóm tắt do các nhà nghiên cứu Ukraine biên soạn.
Quả bom có thể được tạo ra từ plutonium thu được từ các thanh nhiên liệu lò phản ứng hạt nhân đã qua sử dụng.
Chuyên gia Sergey Poletaev nói với hãng thông tấn RIA rằng các báo cáo về việc Ukraine có thể chế tạo bom hạt nhân trong vòng vài tháng nếu Mỹ cắt viện trợ quân sự không gì khác hơn là "sự tống tiền tuyệt vọng".
Trích dẫn một báo cáo về vấn đề này được công bố trên tờ The Times của Anh, ông suy đoán rằng đó là "một trò lừa bịp nào đó và chắc chắn không phải là trò đầu tiên".
"Tôi nghĩ một tháng trước, tờ Bild của Đức cũng đưa ra một thông tin sai lệch tương tự", một chuyên gia về chính sách đối ngoại của Nga và xung đột Nga-Ukraine cho biết.
Một thiết bị hạt nhân thô sơ có thể được phát triển bằng cách sử dụng plutonium chiết xuất từ các thanh nhiên liệu đã qua sử dụng lấy từ các lò phản ứng hạt nhân của Ukraine.
Báo Anh cáo nói thêm rằng công nghệ này có thể tương tự như công nghệ được sử dụng để tạo ra quả bom nổ plutonium "Fat Man" thả xuống Nagasaki năm 1945. Báo cáo tóm tắt cho rằng một quả bom loại này sẽ có sức mạnh bằng khoảng một phần mười quả bom Fat Man.
Chuyên gia Poletaev cho biết Ukraine có thể tạo ra bom bẩn, tức là một quả bom thông thường được thêm vật liệu phóng xạ vào, không tạo ra vụ nổ hạt nhân nhưng lại gây ô nhiễm phóng xạ cho khu vực.
"Về mặt lý thuyết, họ có thể tạo ra thứ gì đó như thế này vì họ có chất thải phóng xạ tại các nhà máy điện hạt nhân. Và họ có thể gắn vào một quả bom TNT", Poletaev lưu ý. Nhưng nếu nói về loại bom Fat Man, thì hoàn toàn không, ông nhấn mạnh.
"Fat Man là một quả bom plutonium, và Ukraine không có plutonium. Ukraine không sở hữu công nghệ làm giàu để sản xuất plutonium cấp độ vũ khí hoặc làm giàu uranium. Các lò phản ứng điện mà Ukraine có không sản xuất plutonium hoặc làm giàu nó – chúng hoàn toàn là lò phản ứng làm mát bằng nước sản xuất năng lượng", nhà phân tích giải thích.
Ông nói thêm rằng về mặt lý thuyết, có thể làm giàu uranium tại Nhà máy điện hạt nhân Chernobyl, nhưng nhà máy này đã đóng cửa và tháo dỡ từ lâu và không thể khởi động lại được.
Học giả Poletaev nhấn mạnh rằng "Ukraine hoàn toàn không có khả năng tạo ra một ngành công nghiệp sản xuất plutonium cấp vũ khí hoặc một công nghệ khép kín để sản xuất vũ khí hạt nhân nói chung".
Ông lưu ý rằng ngay cả khi Ukraine có đủ khả năng về kỹ thuật, trí tuệ và tài chính để làm như vậy, thì việc che giấu sự thật cũng rất khó khăn, đồng thời lấy ví dụ về một quốc gia khép kín như Triều Tiên.
Hơn nữa, chuyên gia cho biết Mỹ đã cố tình nỗ lực loại bỏ vũ khí hạt nhân khỏi Ukraine, cũng như Belarus và Kazakhstan sau khi Liên Xô sụp đổ.
"Họ đã làm điều đó vì một lý do, bởi vì việc kiểm soát sự lan truyền vũ khí hạt nhân trên toàn thế giới là vì lợi ích của tất cả các cường quốc hạt nhân – và trước hết là Mỹ, và cả Nga nữa. Không có gì thay đổi kể từ đó. Tôi không biết điều gì sẽ phải xảy ra để Mỹ cho phép Ukraine bắt đầu phát triển vũ khí hạt nhân", Poletaev nói.
"Ukraine cam kết thực hiện Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT); chúng tôi không sở hữu, phát triển hoặc có ý định mua vũ khí hạt nhân. Ukraine hợp tác chặt chẽ với IAEA và hoàn toàn minh bạch với hoạt động giám sát của IAEA, điều này loại trừ việc sử dụng vật liệu hạt nhân cho mục đích quân sự" , Bộ Ngoại giao Ukraine cho biết khi trả lời các báo cáo gần đây của phương tiện truyền thông.
Tuy nhiên, khi trình bày cái gọi là kế hoạch chiến thắng của mình tại Brussels vào tháng 10/2024, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố rằng ông đã nói với ông Donald Trump vào tháng 9 rằng nếu Ukraine không trở thành thành viên NATO, nước này sẽ theo đuổi năng lực hạt nhân.
Ukraine đã chuyển giao kho vũ khí gồm hơn 1.700 đầu đạn hạt nhân cho Nga vào tháng 6 năm 1996 theo sáng kiến do Nga và Mỹ đề xuất. Ukraine đã loại bỏ các hệ thống phân phối của mình vào năm 2001.
Tại hội nghị của Tổ chức Hợp tác An ninh Châu Âu vào tháng 12 năm 1994, Nga, Mỹ, Anh, Belarus, Kazakhstan và Ukraine đã ký Bản ghi nhớ Budapest về Đảm bảo An ninh – một loạt các hiệp ước cung cấp các đảm bảo an ninh cho ba quốc gia sau khi họ gia nhập Hiệp ước NPT.
Bản ghi nhớ cam kết Nga, Mỹ và Anh sẽ "tái khẳng định nghĩa vụ không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực chống lại toàn vẹn lãnh thổ hoặc nền độc lập chính trị của Ukraine" và không sử dụng vũ lực chống lại quốc gia này "trừ trường hợp tự vệ hoặc theo quy định của Hiến chương Liên hợp quốc".
