Quá trình thanh tra đã phát hiện một số sai phạm như: Xác định chỉ tiêu không đúng, tổ chức tuyển sinh và đào tạo thạc sĩ sai quy chế, chương trình đào tạo tiến sĩ không đảm bảo khối lượng kiến thức tối thiểu.
Theo Thanh tra Bộ GD&ĐT, quy mô đào tạo của Học viện Khoa học xã hội (Học viện) đã vượt xa năng lực thực tế về đội ngũ giảng viên hiện có.
Trong báo cáo đăng ký chỉ tiêu với Bộ GD&ĐT, Học viện thống kê đội ngũ giảng viên cơ hữu gồm 21 GS, 184 PGS, 249 tiến sĩ.
Tuy nhiên, kiểm tra cho thấy nếu tính giảng viên gồm các cán bộ nghiên cứu của toàn Viện Hàn lâm Khoa học xã hội thì số lượng thực tế có chênh lệch giảm 10 PGS so với số lượng mà Học viện đã báo cáo.
Còn nếu tính riêng đội ngũ giảng viên của Học viện, số lượng còn hạn chế hơn rất nhiều với 7 PGS và 17 tiến sĩ.
Như vậy, trong khi Học viện đăng ký 435 chỉ tiêu tiến sĩ và 1.600 thạc sĩ, nhưng khi căn cứ vào quy định về xác định chỉ tiêu, Thanh tra Bộ GD&ĐT kết luận: Chỉ tiêu tuyển sinh trình độ thạc sĩ năm 2017 của Học viện KHXH còn 86 chỉ tiêu (33 chỉ tiêu khối ngành III và 53 chỉ tiêu khối ngành VII), không còn chỉ tiêu tuyển sinh trình độ thạc sĩ của khối ngành I và trình độ tiến sĩ của tất cả các khối ngành.
Không báo cáo Bộ GD&ĐT về công tác đào tạo Thạc sĩ
Về công tác tuyển sinh, tổ chức đào tạo trình độ thạc sĩ, theo kết luận của Thanh tra Bộ GD&ĐT, nội dung thông báo tuyển sinh thiếu thông tin về chỉ tiêu tuyển sinh của từng ngành, chuyên ngành đào tạo theo quy định.
Đối với tổ chức tuyển sinh, theo thông báo của Học viện, có nhiều trường hợp đã được Học viện xác định là ngành gần và được phép học bổ sung kiến thức để dự thi đào tạo trình độ thạc sỹ, không thuộc khối ngành quản trị, quản lý theo đúng quy định.
Tuy nhiên, khi kiểm tra, Học viện không cung cấp được minh chứng về việc Hội đồng khoa học và đào tạo của Học viện đã tổ chức họp, xác định các ngành/chuyên ngành phù hợp và ngành/chuyên ngành gần được học bổ sung kiến thức để dự tuyển vào các chuyên ngành luật và một số chuyên ngành khác như nội dung đã giải trình.
Cụ thể, năm 2015, có 278 thí sinh dự thi trong diện học bổ sung kiến thức, năm 2016 có 310 thí sinh dự thi trong diện học bổ sung kiến thức. Kiểm tra 16 hồ sơ thí sinh dự thi năm 2016 có 4 hồ sơ thí sinh ngành chính sách công còn thiếu xác nhận thâm niên làm việc trong lĩnh vực đăng ký dự thi theo quy định.
Trong tổ chức tuyển sinh, Học viện đã thành lập Hội đồng tuyển sinh và các ban chuyên môn phục vụ công tác tuyển sinh. Quyết định thành lập Ban chấm thi tuyển sinh năm 2016 chỉ có Trưởng môn chấm thi, không có danh sách cán bộ chấm thi của từng môn.
Kiểm tra công tác chấm thi đợt 1 năm 2016 môn Lý luận nhà nước và pháp luật (túi bài số 8), môn triết (túi bài số 14) cho thấy việc chấm thi đã được thực hiện theo đúng quy trình quy định tuy nhiên cán bộ chấm thi không ghi đầy đủ họ tên trên phần dành cho cán bộ chấm thi, không thực hiện việc gạch chéo phần giấy trắng trên các bài thi của thí sinh.
Tổng số thí sinh trúng tuyển trình độ thạc sĩ năm 2015 là 1.329, trong đó đợt 1 là 624; đợt 2 là 705 (số thí sinh trúng tuyển ngành Luật năm 2015 chiếm tỉ lệ 53,6%). Tổng số thí sinh trúng tuyển trình độ thạc sĩ năm 2016 là 1301, trong đó đợt 1 là 757; đợt 2 là 544 (số thí sinh trúng tuyển ngành Luật năm 2016 chiếm tỉ lệ 58,1%).
Mặc dù Học viện đã ban hành Chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ của 36 ngành, chuyên ngành; các chuyên ngành có khối lượng kiến thức tối thiểu, cấu trúc của chương trình đào tạo, tỷ lệ các học phần tự chọn theo quy định của Quy chế đào tạo trình độ thạc sĩ hiện hành. Tuy nhiên, quy trình xây dựng, thẩm định và ban hành chương trình chưa thực hiện theo đúng quy trình quy định.
Học viện chưa ban hành chuẩn đầu ra của từng ngành/chuyên ngành đào tạo trình độ thạc sĩ; chưa thực hiện việc công bố công khai chương trình đào tạo, mục tiêu, chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo trên trang thông tin điện tử theo đúng quy định.
Ngoài trụ sở chính, hiện Học viện đang tổ chức đào tạo trình độ thạc sĩ tại các cơ sở tại TPHCM, cơ sở tại Đà Nẵng; cơ sở tại Đắk Lắk vi phạm quy định tại Khoản 3 Điều 4 Quy chế đào tạo trình độ thạc sĩ ban hành kèm theo Thông tư số 15/2014/TT-BGDĐT.
Năm 2015, Học viện có 1.114 học viên bảo vệ thành công luận văn thạc sĩ; năm 2016 là 1.697. Học viện không có báo cáo gửi Bộ GD&ĐT về công tác đào tạo trình độ thạc sĩ vào tháng 12 hàng năm theo đúng quy định.
Chương trình đào tạo tiến sĩ không đảm bảo khối lượng kiến thức tối thiểu
Đối với công tác tuyển sinh, đào tạo trình độ tiến sĩ, sai phạm cũng không kém như Chương trình đào tạo trình độ tiến sĩ không đảm bảo khối lượng kiến thức tối thiểu theo đúng quy định; Phân công người hướng dẫn luận văn thạc sĩ vượt quá số lượng quy định; phân công thành viên hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ vi phạm quy định; Chưa lưu giữ đầy đủ hồ sơ của những nhà khoa học ở ngoài cơ sở đào tạo tham gia hướng dẫn, tham gia hội đồng đánh giá luận văn, luận án.
Đặc biệt, phân công người hướng dẫn NCS không cùng ngành/ chuyên ngành với NCS; số lượng NCS đang hướng dẫn tại một thời điểm vượt quá số lượng quy định.
Theo kết luận của Thanh tra Bộ GD&ĐT, trong thông báo tuyển sinh trình độ tiến sĩ của Học viện Khoa học Xã hội có nội dung về điều kiện dự tuyển của nhiều ngành/ chuyên ngành khác với ngành/chuyên ngành đăng ký được dự tuyển nghiên cứu sinh không đúng quy định tại Khoản 1 Điều 8 Quy chế đào tạo trình độ tiến sĩ.
Cụ thể, người có bằng thạc sĩ các ngành Chính trị học, Hành chính học, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Quản lý khoa học và công nghệ được dự tuyển cả 4 chuyên ngành Luật (Luật hiến pháp và Luật hành chính, Luật Hình sự và tố tụng hình sự, Luật kinh tế, Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm). Người có bằng thạc sĩ ngành Chính sách công, Quản lý công được dự thi chuyên ngành Kinh tế quốc tế…
Danh mục hướng nghiên cứu, đề tài kèm theo thông báo tuyển sinh của nhiều ngành chưa có đầy đủ thông tin về họ tên, học vị, chức danh người có thể hướng dẫn, số lượng NCS có thể nhận nghiên cứu. Được biết, tổng số NCS trúng tuyển năm 2015 của Học viện là 350. Năm 2016 là 400 NCS.
Đoàn Thanh tra của Bộ GD&ĐT đã kiểm tra xác suất hồ sơ của 12 NCS trúng tuyển năm 2016 cho thấy, phiếu đánh giá hồ sơ của thí sinh của cả 5 thành viên của tiểu ban chuyên môn chỉ cho điểm đánh giá bài luận về dự định nghiên cứu, không cho điểm hồ sơ trên phiếu đánh giá, chưa tổng hợp đầy đủ kết quả điểm đánh giá trong Biên bản theo quy định.
Đối với tổ chức quản lý đào tạo trình độ tiến sĩ của Học viện Khoa học Xã hội, theo kết luận của Thanh tra Bộ GD&ĐT thì trong tất cả các chương trình đào tạo đều chưa có đầy đủ nội dung các phần theo đúng quy định; các học phần ở trình độ tiến sĩ không có các học phần lựa chọn theo đúng quy định. Về khối lượng kiến thức tối thiểu, tất cả các chương trình đào tạo đều có cấu trúc chương trình gồm 16 tín chỉ cũng chưa đúng quy định.
Một số chương trình đào tạo được Học viện thiết kế chung cho cả 4 ngành đến 5 ngành đào tạo khác nhau, trong đó các học phần về kiến thức chung và kiến thức chuyên ngành có nội dung hoàn toàn giống nhau.
Đặc biệt, Học viện chưa xây dựng, ban hành chuẩn đầu ra của các ngành/chuyên ngành đào tạo trình độ tiến sĩ; chưa thực hiện việc công bố công khai chương trình đào tạo, mục tiêu, chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo trên trang thông tin điện tử theo đúng quy định.
Theo báo cáo tự rà soát của Học viện Khoa học Xã hội, số NCS có bằng thạc sĩ ngành khác với chuyên ngành đã được xét tuyển năm 2015 là 48 NCS, năm 2016 là 41 NCS.
Tuy nhiên, Thanh tra Bộ GD&ĐT đã kiểm tra một số hồ sơ quản lý đào tạo NCS cho thấy nhiều hồ sơ bản nhận xét tóm tắt luận án tiến sĩ không ghi ngày tháng, không ký tên; Đơn xin bảo vệ luận án cấp học viện của NCS không ghi ngày tháng năm, không có họ tên NCS và không có các thông tin về tên đề tài, chuyên ngành… nhưng lại có xác nhận đồng ý của người hướng dẫn; nghị quyết của Hội đồng chấm luận án tiến sĩ cấp Học viện không ghi ngày ban hành.
Thậm chí, một số biên bản chấm luận án tiến sĩ cấp cơ sở, cấp Học viện không ghi đầy đủ thông tin của buổi bảo vệ theo quy định, nhất là phần NCS trả lời các câu hỏi của Hội đồng.
Kiến nghị khắc phục những thiếu sót, sai phạm
Từ những nội dung trong kết luận thanh tra, Thanh tra Bộ GD&ĐT kiến nghị Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam làm rõ đặc thù trong việc sử dụng cán bộ khoa học của toàn Viện Hàn lâm trong việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh của Học viện và địa điểm đào tạo của Học viện gửi Bộ GD&ĐT để thực hiện thống nhất theo quy định.
Chấn chỉnh công tác tuyển sinh, tổ chức quản lý đào tạo của Học viện Khoa học xã hội; có biện pháp kiểm tra, giám sát, chấn chỉnh kịp thời các thiếu sót, sai phạm.
Tổ chức kiểm điểm, xem xét trách nhiệm các tập thể, cá nhân thuộc thẩm quyền quản lý có các thiếu sót, sai phạm nêu trong Kết luận thanh tra.
Đối với Học viện Khoa học xã hội, Thanh tra Bộ GD&ĐT yêu cầu thực hiện việc xác định lại chỉ tiêu tuyển sinh năm 2017 và chỉ tiêu hằng năm theo đúng quy định. Chỉ được tổ chức tuyển sinh, đào tạo ngoài trụ sở chính sau khi có văn bản đồng ý của Bộ GD&ĐT.
Thông báo tuyển sinh đầy đủ thông tin theo quy định. Rà soát toàn bộ hồ sơ NCS có văn bằng thạc sĩ của ngành/ chuyên ngành khác với ngành/ chuyên ngành (đang học NCS hoặc đã tốt nghiệp), có giải trình cụ thể đối với từng trường hợp kèm theo minh chứng về việc học chuyển đổi, bổ sung kiến thức theo yêu cầu của ngành/chuyên ngành và đề xuất phương án xử lý, báo cáo Bộ GDĐT (qua Vụ Giáo dục đại học) trước ngày 30/8/2017.
Rà soát, có phương án xử lý đối với các trường hợp phân công hướng dẫn luận văn, luận án vượt quá số lượng quy định. Chấn chỉnh công tác phân công hướng dẫn luận văn, luận án...
Kiểm điểm, xem xét xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân để xảy ra các thiếu sót, sai phạm nêu trong Kết luận thanh tra.
Báo cáo việc thực hiện kết luận thanh tra về Bộ GDĐT (qua Thanh tra) trước ngày 30/9/2017.
