Hổ nuôi nhốt không thể tự kiếm ăn
Ông Nguyễn Văn Thái, Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Động vật Hoang dã tại Việt Nam (SVW) cho biết, nhiều người suy nghĩ đơn giản rằng sau khi cứu hộ, tái thả về tự nhiên là cần thiết để động vật sống trong môi trường thiên nhiên. Đối với hổ, điều này không đúng. Chưa có nơi nào trên thế giới tái thả hổ sinh ra trong môi trường nuôi nhốt hoặc nuôi thuần trong trang trại.
Hổ trong môi trường nuôi nhốt không có hoặc đã mất khả năng săn mồi và sinh tồn ngoài tự nhiên, dẫn đến cơ hội sống khi tái thả về tự nhiên của chúng gần như bằng không. Bạn có biết hổ là một trong những loài thuộc nhóm đứng đầu chuỗi thức ăn. Để tồn tại, chúng rất cần có các kỹ năng chạy, săn, rình mồi và bảo vệ lãnh thổ.
Những cá thể hổ bị tịch thu lần này được sinh ra hoặc thuần dưỡng trong môi trường nuôi nhốt. Chúng bị thừa cân và đã mất hết các bản năng hoang dã cùng các tập tính tự nhiên.
Theo ông Thái, việc tái thả những cá thể hổ này về tự nhiên làm tăng nguy cơ hổ tấn công và gây nguy hiểm cho con người.
Do không thể tự kiếm ăn, cộng với việc đã quen tiếp xúc với con người trong môi trường nuôi nhốt, các cá thể hổ sau khi được tái thả sẽ có xu hướng tới gần khu dân cư để tìm thức ăn, có thể là vật nuôi hoặc thậm chí là con người.
Vì vậy, việc tái thả hổ có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người. Với nguy cơ đó, không có tổ chức hay cá nhân nào dám chấp nhận rủi ro để thực hiện phép thử này.
Không chỉ vậy, các cá thể hổ được tái thả sẽ đem lại những ảnh hưởng tiêu cực đến quần thể hổ ngoài tự nhiên và cả các loài động vật khác. Gen lặn suy thoái trong các cá thể được sinh ra từ giao phối cận huyết có thể tác động và gây nên những biến đổi không mong muốn đối với nguồn gen tự nhiên.
Bên cạnh đó, mầm bệnh phát sinh từ quá trình nuôi nhốt, vận chuyển và buôn bán trái phép có thể lây lan các dịch bệnh nguy hiểm đến động vật hoang dã và con người.
Việc chuyển các cá thể hổ này đến những đơn vị được cấp phép với điều kiện chăm sóc tốt và cơ sở vật chất đảm bảo phúc lợi động vật là sự lựa chọn phù hợp và nhân văn nhất trong thời điểm hiện tại.
Bên cạnh việc mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho chúng, hoạt động mở cửa cho khách tham quan chính là một nguồn lực tài chính hỗ trợ việc chăm sóc động vật, cũng như nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo tồn thiên nhiên hoang dã.
Gian nan tìm nơi tiếp nhận
Tuy nhiên trong thực tế, không có nhiều đơn vị đồng ý thu nhận các cá thể này. Đa số các đơn vị vườn thú và safari lớn ở Việt Nam đã nhận đủ số lượng hổ trong giới hạn cho phép.
Bên cạnh đó, chi phí thức ăn, chăm sóc và đảm bảo môi trường sống phù hợp cho hổ rất cao. Đây là gánh nặng lớn thách thức công tác chuyển giao và tiếp nhận các cá thể hổ được tịch thu. Các trung tâm cứu hộ động vật hoang dã quản lý bởi Cơ quan Chính phủ hoặc các tổ chức phi lợi nhuận cũng không ngoại lệ.
Đa số các trung tâm có diện tích chuồng trại có hạn, chỉ nhận được số lượng động vật nhất định nên không thể tiếp nhận tất cả các cá thể động vật không có khả năng tái thả.
Ông Nguyễn Văn Thái cho hay, ngay sau khi giải cứu 9 cá thể hổ còn sống, Công an tỉnh Nghệ An đã liên hệ với SVW để tìm nơi tiếp nhận. Tuy nhiên, liên hệ với rất nhiều đơn vị, vườn thú, safari, đều không có câu trả lời đồng ý.
Và ngay cả các địa điểm chọn lựa này cũng không phải là điều kiện tối ưu, chỉ là tốt hơn điều kiện nuôi nhốt. May mắn, cuối cùng thì Vườn thú Hà Nội cũng đồng ý tiếp nhận cả 9 cá thể hổ này.
Quá trình điều tra cho thấy, các cá thể hổ bị tịch thu đã sống thời gian dài trong điều kiện chuồng trại, chăm sóc và thức ăn không phù hợp. Mỗi cá thể trưởng thành với khối lượng trung bình từ 200kg – 250kg nhưng phải sống trong những chiếc cũi chật hẹp, ẩm mốc, thiếu ánh sáng và không được hưởng những quyền sống cơ bản của động vật.
Chính những điều kiện sống này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như béo phì, xương khớp, tim mạch và ức chế thần kinh. Thử hỏi loài Chúa sơn lâm có đáng phải chịu đựng môi trường giam cầm “sống không bằng chết” như vậy không?
Những vấn đề đã xảy ra với các cá thể hổ tịch thu lần này là sự việc không ai mong muốn. Đứng trước những luồng thông tin và ý kiến trái chiều, càng ngày càng nhiều người có suy nghĩ ủng hộ các cơ sở nuôi hổ bất hợp pháp và đổ lỗi cho các cơ quan chức năng, bởi “biết thế để người dân nuôi thì hổ vẫn còn sống”.
“Chúng tôi hiểu và hoàn toàn chia sẻ những suy nghĩ xuất phát từ tình yêu động vật của các bạn. Tuy nhiên, các bạn có biết rằng, mục đích nuôi nhốt trái phép này nhằm phục vụ nhu cầu sử dụng sản phẩm từ hổ cho một số nhóm người.
Và cái kết hiển nhiên không thể tránh khỏi cho những cá thể hổ đó là bị giết thịt, lột da, nấu cao, ngâm rượu, lấy răng và móng. Hãy cùng đối diện với thực tế đang diễn ra và vấn nạn vừa nêu ở trên để có cái nhìn công tâm hơn và xác định đâu mới là giải pháp nhân văn cho các cá thể này”, ông Nguyễn Văn Thái bày tỏ.
Việc tàng trữ, buôn bán hổ và các sản phẩm từ hổ là hành vi trái phép và bị xử lý hình sự theo pháp luật Việt Nam. Do đó, việc chúng ta đồng tình, ủng hộ các cơ sở nuôi hổ bất hợp pháp đồng nghĩa với việc không tôn trọng hệ thống thực thi pháp luật, cũng như tiếp tay cho những hành vi sai trái, gây nên hậu quả nghiêm trọng và lâu dài cho công tác bảo tồn hổ ở Việt Nam và thế giới.
