Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Hòa (đoàn TP. HCM), hợp tác xã chỉ làm tốt các hoạt động xã hội khi làm tốt các hoạt động kinh tế, kinh doanh và muốn làm tốt chức năng xã hội thì trước hết phải làm ăn có hiệu quả trong nền kinh tế thị trường. Do đó, hợp tác xã phải được làm những gì Luật Doanh nghiệp cho phép và chính các xã viên trong hợp tác xã sẽ quyết định làm gì, đầu tư vào lĩnh vực nào để đồng vốn sinh lời hiệu quả, như vậy mới thể hiện quyền tự chủ của hợp tác xã.
 |
| Một số đại biểu Quốc hội cho rằng, không nên giới hạn việc thành lập công ty, góp vốn mua cổ phần của doanh nghiệp khác của hợp tác xã. |
Đại biểu Quốc hội Huỳnh Thành Lập (đoàn TP. HCM) cho rằng, Luật Hợp tác xã hiện hành phải được sửa đổi làm sao để tạo hành lang pháp lý cho hợp tác xã hoạt động tốt hơn, khuyến khích hình thành thêm nhiều hợp tác xã, nhưng nếu áp đặt quan điểm hợp tác xã không được hoạt động như một loại hình doanh nghiệp thì mục tiêu đặt ra sẽ không đạt được. Hợp tác xã được thành lập trước hết là để cung ứng sản phẩm, dịch vụ hoặc tạo việc làm, thu nhập cho thành viên nhưng đồng thời cũng phải đặt hoạt động của hợp tác xã trong cơ chế thị trường, do đó phải hoạt động như doanh nghiệp và phải hoạt động hiệu quả, có lãi. Vì nếu không có hiệu quả thì không ai tham gia hợp tác xã làm gì.
Đại biểu Ngô Minh Hồng (đoàn TP. HCM) đề nghị, dự thảo luật cần làm rõ, xác định chính xác đặc trưng của hợp tác xã. Một hợp tác xã nếu chỉ phục vụ nhu cầu xã viên thì khó có thể sinh lời và như vậy thì cũng chỉ mới ở cấp độ hợp tác thấp.
Cho rằng cần có chính sách khuyến khích, hỗ trợ đối với các hợp tác xã, liên hợp hợp tác xã nhưng các đại biểu đều nhấn mạnh, việc hỗ trợ này phải phù hợp với nguồn lực quốc gia cũng như các cam kết quốc tế, nhất là không thực hiện một cách đánh đồng, tràn lan, tránh hiện tượng lợi dụng danh nghĩa hợp tác xã để hưởng lợi. Trên thực tế, Nhà nước đã có các chính sách giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp và quỹ tín dụng nhân dân, một số hoạt động nông nghiệp đặc thù cũng đã nhận được sự hỗ trợ rất lớn của Nhà nước. Vì vậy, quy định miễn 100% thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập phát sinh từ việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ của hợp tác xã, liên hợp hợp tác xã cho thành viên là chưa phù hợp.
Đại biểu Quốc hội Trần Tiến Dũng (đoàn Hà Tĩnh) nêu một thực tế: Luật Hợp tác xã hiện hành cũng đã có quy định này nhưng thời gian qua chưa thực hiện được. Theo đại biểu Phương Hữu Việt (đoàn Bắc Ninh), việc miễn 100% thuế không khả thi vì rất khó để bóc tách được khoản thu nhập nào phát sinh từ việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ cho xã viên, khoản thu nhập nào phát sinh từ việc cung ứng cho thị trường bên ngoài. Do đó, cần nghiên cứu kỹ hơn về mức độ hỗ trợ cho các hợp tác xã Cụ thể, cần có báo cáo đánh giá tác động nếu áp dụng chính sách miễn 100% thuế thu nhập doanh nghiệp đối với thu nhập phát sinh từ việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ của hợp tác xã, liên hợp hợp tác xã cho thành viên. Đồng thời cũng cần xây dựng các quy định cụ thể về nguyên tắc tổ chức thực hiện chính sách này, ví dụ tiêu chí để xác định thế nào là thu nhập phát sinh từ việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ trong nội bộ hợp tác xã, liên hợp hợp tác xã? Cơ quan nào sẽ có trách nhiệm xác nhận tính đúng đắn, tính hợp pháp của các khoản thu nhập phát sinh này? Các chế tài đối với hành vi gian lận như thế nào? Một số ý kiến đề nghị, để chính sách ưu đãi của nhà nước thiết thực hơn, có thể thực hiện theo các hình thức khác như hỗ trợ về đào tạo nguồn nhân lực và miễn thuế đối với tài sản không chia.
Các đại biểu đều nhất trí với quy định hợp tác xã, liên hợp hợp tác xã được quyền thành lập công ty nhằm mục đích cung cấp sản phẩm, dịch vụ phục vụ thành viên vì đã xem hợp tác xã là tổ chức kinh tế bình đẳng với các loại hình kinh tế khác trong cơ chế thị trường thì không thể không cho phép hợp tác xã thành lập công ty trực thuộc hoặc góp vốn mua cổ phần của doanh nghiệp khác. Thực tế hiện nay đã có nhiều doanh nghiệp trực thuộc hợp tác xã.
Theo đại biểu Nguyễn Ngọc Hòa, nếu hợp tác xã không mở rộng, phát triển phạm vi hoạt động ra ngoài thị trường thì không thể có vốn quay trở lại phục vụ tốt hơn cho xã viên, để tích lũy, do đó sẽ khó tồn tại và phát triển được. Cho nên không nên giới hạn việc thành lập công ty, góp vốn mua cổ phần của doanh nghiệp khác của hợp tác xã.
Quang Anh
