Đường vào Khu di tích (KDT) lịch sử cách mạng cấp quốc gia Ấp Bắc tọa lạc tại xã Tân Phú, thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang khá rộng, sạch đẹp, thông thoáng do nhiều hộ dân phát quang và trồng nhiều hoa, làm mới hàng rào, cột cờ chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 53 năm trận chiến đấu oanh liệt Ấp Bắc (2/1/1963 - 2/1/2016). Ấn tượng nhất là các pa nô tái hiện cảnh xe tăng địch bị bắn cháy đồng thời điểm cách nay đã 53 năm.
Ông Lê Văn Tùng, 77 tuổi, nguyên là du kích địa phương thời chiến tranh, bồi hồi nhớ lại: “Ngày đó chiến tranh ác liệt lắm, quân dân ta chiến đấu kiên cường, bắn cháy xe tăng, máy bay địch, xác tụi nó nằm chất chồng trên trận địa, vậy là nó rút lui, tinh thần anh em mình phấn chấn lắm…”.
Bà Nguyễn Thị Bế, người dân địa phương, cũng không tự hào khi hồi tưởng lại chuyện cũ: “Ấp Bắc là niềm tự hào của người dân nơi đây, chúng tôi luôn giáo dục con em mình sống thật xứng đáng với cha ông đi trước, phải xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh”.
Chiến thắng Ấp Bắc đã đi qua 53 năm, nhưng hào khí trận đánh oai hùng ấy như vẫn còn lẩn khuất trong từng bờ tre, ngọn cỏ, thửa ruộng, mảnh vườn. Ngày 2/1/1963, quân và dân nơi đây đã làm nên chiến thắng Ấp Bắc, biểu hiện cho sự thông minh, gan dạ, khéo léo đầy quyết tâm, ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam nói chung, quân dân Tiền Giang nói riêng.
Chúng tôi đến thắp hương trước mộ phần của ba liệt sỹ đặt trang trọng trong gian nhà thờ và lặng người thật lâu trước tượng đài bằng đồng sừng sững, uy nghiêm mang tên “Tiểu đội gang thép” nặng 18 tấn với tư thế tiến công hiên ngang đứng trên xe tăng địch của 3 chiến sĩ gang thép gồm chiến sĩ Nguyễn Văn Đừng (quê Cao Lãnh), Đỗ Văn Trạch (quê Bến Tre) và một chiến sỹ khác tên Hùng (quê Long An).
Sáng 2/1/1963, Bộ Tư lệnh Sư đoàn 7 và chiến đoàn bảo an thuộc tiểu khu Định Tường của địch mở cuộc càn quét xã Tân Phú thuộc vùng giải phóng liên hoàn hai huyện Cai Lậy, Châu Thành. Điểm tập trung đánh phá là Ấp Bắc. Công binh của ta dùng thủy lôi đánh chìm một tàu địch tại Vàm kinh 3 và bắn hỏng 2 chiếc khác.
Đến 9 giờ địch cho trực thăng đổ bộ xuống Ấp Bắc, 13 giờ 30, ba xe M113 của địch mở đợt tiến công. Trận địa bất lợi cho ta, Tiểu đội trưởng Nguyễn Văn Đừng, cùng hai chiến sỹ anh dũng cầm cự không cho địch tiến vào rồi bất ngờ bám lên xe M113 ném thủ pháo phá hủy một xe, diệt 5 tên địch, hai xe còn lại hốt hoảng tháo chạy.
Sau đó 3 đồng chí quay về công sự và đã hy sinh anh dũng. Các chiến sỹ ấy đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Sau đó địch tiếp tục tăng quân tiến công nhiều đợt, quân dân ta kiên cường đánh trả. Đến 20 giờ, địch hoàn toàn bị đẩy lùi. Trong trận đánh lịch sử này, ta đã diệt 450 tên ngụy quân Sài Gòn, 3 cố vấn Mỹ chết và 4 tên khác bị thương, 8 máy bay trực thăng bị bắn hạ, 3 xe lội nước M113 bị cháy, 1 tàu chiến bị đánh chìm.
KDT mỗi năm đã đón hàng ngàn lượt du khách trong và ngoài nước đến tham quan, tìm hiểu. Đây cũng là nơi giáo dục cho thế hệ trẻ về truyền thống đấu tranh bất khuất của quân và dân ta trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Đến thăm KDT hôm nay, thật xúc động khi tận mắt chứng kiến những di tích chiến tranh gồm: Xe bọc thép, máy bay lên thẳng, pháo 105 ly. Cạnh đó, mộ 3 chiến sĩ gang thép năm xưa đang tỏa khói nhang nghi ngút bên vườn hoa thơm rực rỡ sắc màu. Cạnh đó là nhà trưng bày nằm dưới những cây cao bóng mát mời gọi khách tham quan tìm hiểu và nghe kể trận đánh 53 năm về trước với bao sự ngỡ ngàng và thán phục.
Tại đây đang trưng bày nhiều hiện vật chiến tranh như các phương tiện thông tin liên lạc, súng, đạn, tư liệu tuyên truyền phục vụ khách tham quan. Cạnh đó trong khoảng không gian rộng mát trưng bày một số hình tượng nhà làm việc, công sự chiến đấu…
Em Lê Thị Huyền Loan, SV Trường ĐH Nam Cần Thơ (TP Cần Thơ) cũng có mặt trong KDT, xúc động chia sẻ: “Không là quê hương của mình, nhưng em rất tự hào và vô cùng khâm phục trước sự hy sinh anh dũng của quân dân Ấp Bắc ngày ấy”.
Ấp Bắc hôm nay đang vươn lên xây dựng quê hương mới với sức sống tự hào về quá khứ để không phụ lòng sự hy sinh của 19 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng, 294 liệt sỹ và còn biết bao xương máu của người đã hy sinh. Thời gian đi qua nhưng hào khí oai hùng, bất khuất của chiến thắng trận Ấp Bắc sẽ còn sống mãi trong lòng dân tộc.
